WAT JE MOET WETEN OVER ZWANGERSCHAPSVERGIFTIGING/PRE-ECLAMPSIE

In gesprek met Chahinda Ghossein
In gesprek met Chahinda GhosseinCardioloog in opleiding & post-doc researcher Gynaecologie MUMC

Zwangerschapsvergiftiging of pre-eclampsie is een aandoening die in 5-10% van alle zwangerschappen voorkomt. Een aandoening die niet alleen op dat moment allerlei risico’s met zich meebrengt voor moeder en ongeboren baby. Maar die voor veel vrouwen ook op de lange termijn de nodige impact heeft. Zowel op het gebied van de fysieke als de emotionele gezondheid. In het MUMC wordt hier al jaren veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, onder andere door Dr. Chahinda Ghossein en Prof. Dr. Spaanderman. In dit interview vertelt Chahinda wat er in het lichaam gebeurt bij een zwangerschapsvergiftiging en wat de risico’s daarbij zijn voor moeder en kind. In deel twee van het interview staan we stil bij de psychologische impact van een zwangerschapsvergiftiging.

Zwangerschapsvergiftiging/pre-eclampsie; wat is dat?

“Anders dan wat de naam suggereert, heeft zwangerschapsvergiftiging niets te maken met voeding tijdens de zwangerschap. Zwangerschapsvergiftiging is namelijk een probleem van de vaten, waarbij je als vrouw in de zwangerschap een hoge bloeddruk ontwikkelt en er schade ontstaat aan een van de organen. Vaak zijn dit de nieren, wat we dan kunnen meten aan de hand van eiwitverlies in de urine. Voor ons als medici zijn deze bloeddruk- en eiwitwaarden indicatoren van hoe het gaat met de vaten, het hart en de overige organen tijdens de zwangerschap. Belangrijk om goed te monitoren, omdat de staat van deze organen ook van invloed kan zijn op de placenta en het kind. Als je een pre-eclampsie niet goed behandelt, kan er iets misgaan met de bloedsomloop waardoor de moeder ernstig ziek kan worden en het kindje een groeiachterstand kan oplopen. Dit speelt vooral bij ‘vroege pre-eclampsie’; als de zwangerschapsvergiftiging vroeg in de zwangerschap, dus al voor de 34e week, optreedt.”

Balans

“In de behandeling van pre-eclampsie is het altijd zoeken naar de juiste balans. Enerzijds wil je het kindje zo lang mogelijk in de baarmoeder houden, bij voorkeur tot 37 weken. Maar als deze omgeving door het ziektebeeld van de moeder niet meer gunstig is, moet het kindje toch al eerder geboren worden. Tegelijkertijd moet je ook de gezondheid van de moeder heel goed blijven monitoren om te zien hoe de bloeddruk zich ontwikkelt in reactie op de bloeddrukverlagende medicatie. Als je een pre-eclampsie namelijk niet goed behandelt, bestaat het risico op eclampsie, oftewel zwangerschapsstuipen. Dit is een ernstige aandoening, vergelijkbaar met een epileptische aanval. Dit geeft een verhoogd risico op hersenbloeding en overlijden van de moeder. Eclampsie komt gelukkig in het Westen nauwelijks nog voor, maar wereldwijd resulteert het wel nog in 76.000 overlijdens.”

HELPP-Syndroom

“Een andere aan pre-eclampsie verwante aandoening die in Nederland wél nog regelmatig voorkomt, is het HELPP-syndroom. Wat we dan zien gebeuren in het lichaam, is dat er een verhoogde afbraak is van rode bloedcellen, een verstoorde leverfunctie en een tekort aan bloedplaatjes waardoor de bloedstolling wordt ontregeld en er een grotere kans op bloeding optreedt. Dit is een ernstige complicatie en komt maar bij 3-5% van de vrouwen voor die voor het eerst zwanger zijn en bij ongeveer 20% van de vrouwen met pre-eclampsie. Bij volgende zwangerschappen is deze kans nog kleiner.”

Zwangerschapsvergiftiging herkennen

“Vaak is het lastig om zelf in te schatten of de typische klachten voor pre-eclampsie gewoon passen bij de zwangerschap, of juist bij zwangerschapsvergiftiging. Raadpleeg daarom in geval van twijfel altijd de verloskundige of gynaecoloog. Deze kan dan de bloeddruk meten en je urine op eiwit testen. Klachten van hoofdpijn, misselijkheid, het gevoel dat er een band/riem strak om je buik zit, pijn bovenin je buik of tussen de schouderbladen, zou altijd reden moeten zijn om aan de bel te trekken.” 

symptomen herkennen van zwangerschapsvergiftiging

Over het risico op zwangerschapsvergiftiging

“Uit onderzoek weten we dat dochters van moeders die pre-eclampsie hebben gehad, zelf ook een hoger risico hebben om een zwangerschapsvergiftiging te ontwikkelen. Daarnaast weten we dat overgewicht en een ongezonde leefstijl (voeding en beweging) het risico verhogen. Ook is gebleken dat vrouwen onder de 18 jaar en vrouwen boven de 35 jaar een verhoogd risico hebben. Wat hiervan de reden is weten we niet goed, mogelijk dat bij jonge vrouwen het hart- en vaatstelsel nog niet volledig ontwikkeld is om de impact die een zwangerschap nu eenmaal op het hart- en vaatstelsel heeft, aan te kunnen. Om je een beeld te geven; in een normale zwangerschap neemt de bloedstroom met 30% toe, het hart gaat 15 tot 20 keer extra kloppen per minuut en de hartmassa neemt met 25 gram toe. Bij pre-eclampsie neemt de hartmassa met 100 gram toe. Dat is een flinke biefstuk! Dat geeft aan hoe hard het hart moet werken door die verhoogde bloeddruk.”

Stresstest

“In die zin is een zwangerschap een soort ‘stresstest’ voor hart en vaten. Vrouwen die een zwangerschapsvergiftiging ontwikkelen, zijn kennelijk dus kwetsbaarder op dat vlak. En lopen dus een verhoogd risico op hart- en vaatziekten op latere leeftijd. Als je vroeg in de zwangerschap pre-eclampsie hebt gehad is dat risico 8x verhoogd, als het later in de zwangerschap is, is het risico 2x verhoogd. Uit onderzoek blijkt dat de bloeddruk van vrouwen die pre-eclampsie hebben gehad een half jaar na de bevalling gemiddeld genomen vergelijkbaar is met de bloeddruk van een vrouw die 20 jaar ouder is.
Dat zegt iets over de conditie van de vaten. En dat blijft zo; dus de kans dat je ook 20 jaar eerder in de problemen komt, is groter. Zo heb je 15% meer kans om hoge bloeddruk te ontwikkelen en 2 tot 8 keer hogere kans op een hart- of herseninfarct in je leven. Dus het is niet niks!”

Toekomstdroom

“Mijn droom voor de toekomst is dat we al voorafgaand aan de zwangerschap een risico-inschatting zouden kunnen maken. Waarbij je de hele leefstijl zou meenemen, een familieanamnese zou doen en de bloeddruk, cholesterol en de suikerhuishouding zou meten. Voor sommigen gaat dat ver, maar je hebt het hier wel over een jonge vrouw en een en kind dat nog gemaakt moet worden en waarbij het uitmaakt hoe gezond of ongezond het lichaam van de moeder is op dat moment. En bovendien, als het in de zwangerschap misloopt, dan is dat meteen ook echt een catastrofe. Dat gebeurt gelukkig niet vaak, maar die keren dat het wel mis gaat, zou je juist willen voorkomen. En vanuit die gedachtegang zou je je kunnen afvragen of het niet te rechtvaardigen is om een grotere groep vrouwen vooraf te onderzoeken, om die ene kwetsbare eruit te kunnen vissen. En dat je vrouwen met een verhoogd risico dan ook al voorafgaand aan de zwangerschap een leefstijlprogramma kan aanbieden. Niet alleen vanwege de medische risico’s tijdens en na de zwangerschap, maar zeker ook omdat de emotionele en psychologische impact nadien zo groot zijn en moeder en kind vaak een lastige start hebben. Met alle gevolgen van dien ook voor de hechting.

>> Lees meer over de emotionele en psychologische impact van een zwangerschapsvergiftiging in deel twee van het interview met dr. Chahinda Ghossein.

Doe mee!

Onderzoek naar (de risicofactoren van) hart- en vaatziekten bij vrouwen is erg belangrijk! In Maastricht loopt er een groot wetenschappelijk onderzoek, Queen of Hearts genaamd, waarbij vrouwen die een zwangerschapsvergiftiging hebben mee gemaakt  op tal van factoren worden vergeleken met vrouwen die gezond zwanger zijn geweest.  Dit met als doel risicofactoren op hart- en vaatziekten bij vrouwen beter te kunnen herkennen, opdat er in een vroeg stadium preventieve maatregelen genomen kunnen worden.

Voor deze studie is men met name nog op zoek naar vrouwen die minder dan 15 jaar geleden bevallen zijn en géén hoge bloeddruk of zwangerschapsvergiftiging hebben gehad in de zwangerschap. Maar ook vrouwen die wel een zwangerschapsvergiftiging hebben doorgemaakt, kunnen zich aanmelden. Meer informatie over de Queen of Hearts studie vind je hier!

PinkCloud meld je gratis aan