Op een beeldscherm zoals hun telefoon, tablet of televisie lezen jongeren dagelijks regelmatig: berichtjes, appjes, posts, ondertiteling, informatie… Maar boeken, tijdschriften en kranten lezen jongeren steeds minder, ondanks een opleving tijdens de coronapandemie. Niet alleen in Nederland lezen jongeren steeds minder, het is een trend die ook over de grenzen zichtbaar is. Elke generatie leest weer wat minder dan de voorgaande generatie. Misschien wel begrijpelijk want ten opzichte van vroeger hebben jongeren steeds meer keus in hoe ze hun vrije tijd willen besteden. Toch is het een gemiste kans want jongeren die boeken blijven lezen profiteren hiervan op allerlei vlakken in hun ontwikkeling. In dit artikel leggen we uit hoe dat zit en delen we tips om je puber te verleiden te gaan lezen!

Pubers en lezen: een waardevolle maar lastige combinatie

Het is lastig om pubers aan te zetten tot iets waar ze geen zin in hebben of het nut niet van inzien. Toch is het voor lezen de moeite van het proberen waard! Lezen is namelijk goed voor hun ontwikkeling op meerdere vlakken.

Het belang van lezen

Een goede leesvaardigheid geeft je kind de kans om zich beter te ontwikkelen op diverse vlakken. Een tiener die elke dag 15 minuten leest, leest ongeveer een miljoen woorden per jaar. Je kunt je misschien voorstellen wat dit betekent voor hun woordenschat; die breidt zich enorm uit! Een belangrijke boost dus voor de taalvaardigheid van je kind. Taal is nodig om te kunnen communiceren (zowel mondeling als schriftelijk) op school, thuis, met vrienden in de winkel of op het werk. En lezen helpt ook weer bij het ontwikkelen van de schrijfvaardigheid; want door het herhaaldelijk zien van woorden, onthoud je ook makkelijker hoe deze geschreven worden. Lezen bevordert zelfs inlevingsvermogen. Jongeren die bijvoorbeeld fictieboeken lezen, leren hoe andere zich in situaties voelen en kunnen zich zo makkelijker inleven in mensen in hun dagelijks leven.

Jongeren en lezen

Stichting lezen deed in 2020 een onderzoek waaruit naar voren kwam dat de meeste jongeren (90%) echt wel inzien waarom lezen belangrijk is. En tieners tot 18 jaar geven aan, voor het lezen van lange teksten en boeken, de voorkeur te hebben voor papier boven een scherm. Maar bijna de helft gaf aan lezen saai te vinden en dat lezen te veel moeite kost. Nederlandse jongeren lezen gemiddeld 16 boeken per jaar. Onderzoek van GoStudent (2022) gaf aan dat de helft van alle boeken die jongeren lezen worden voorgeschreven door school. Scholen spelen dus een grote rol in het leesgedrag van jongeren. Maar vergroten scholen ook het leesplezier? Zijn deze verplichte ‘leeslijsten’ wel voldoende afgestemd op de leefwereld van zijn lezer? Het positieve is in ieder geval dat, ondanks het dalende leesplezier en de verminderde leesvaardigheid, jongeren af en toe dus nog wel wat anders lezen dan de vluchtige veelal korte teksten en berichten op social media of in games, geanimeerd met flitsend beeld en geluid.

Een puber aan het lezen krijgen

Jongeren kennen steeds minder het plezier van het lezen van een goed boek en hebben minder de rust en concentratie die hiervoor nodig is. Dus hoe krijg je een puber zover om voor de lol een boek op te pakken en een tijdje te gaan lezen? Zeggen dat dit goed is voor zijn ontwikkeling, gaat het echt niet doen! En hoe kan een boek de strijd aan gaan met digitale media: makkelijk vermaak en snelle afleiding? Wij geven je 4 tips!

Tip 1: Baby steps

Als je puber niet gewend is om te lezen, begin dan niet met een “baksteen” van een boek. Maar laat je puber eerst proeven van het lezen, door iets aan te bieden wat makkelijk tussendoor te lezen is en minder concentratie vraagt. Denk bijvoorbeeld aan een stripboek of een tijdsschrift.

Tip 2: Wordt lid van de bieb

Kinderen tot 18 jaar kunnen gratis lid worden van de bibliotheek. En in de bibliotheek kun je niet alleen boeken lenen maar ook muziek CD’s en luisterboeken. Je kunt gratis internetten op de pc’s van de bieb of met je eigen laptop of telefoon. Je hebt toegang tot verschillende databanken bijvoorbeeld voor uittreksels. Bibliotheken doen ook steeds meer hun best om een gezellige sfeer te creëren. De bibliotheek in Maastricht heeft bijvoorbeeld een koffiebar en lounge-achtige plekken waar studenten met hun laptop kunnen werken. Dus krijg je jouw puber niet meteen de bieb in voor een boek, dan kun je misschien eerst even samen een kopje koffie gaan drinken?

Tip 3: Weet wat je kind aanspreekt

Probeer in te spelen op de leefwereld en interesses van je kind en ga er niet zomaar van uit dat wat je zelf leest ook iets voor hem/haar is. Nog beter: Laat je kind zelf kiezen wat het wil lezen!

Tip 4: Zien lezen doet lezen!

En tot slot ga zelf boeken lezen als je dat nog niet deed. Lees veel en laat zien dat je leest, wat je leest en dat je het leuk vindt. Kinderen waarvan de ouders zelf veel lezen zijn sneller geneigd om later ook te gaan lezen.

Laat je inspireren!

Als je niet gewend bent om te lezen is het niet altijd gemakkelijk om een boek te kiezen. Maar geen nood; je kunt je laten inspireren door wat anderen jongeren leuk vonden en aanraden bijvoorbeeld via onderstaande kanalen:

BookTok

Vooral jongeren tussen de 15 en 19 jaar maken gebruik van TikTok. Binnen dit platform bestaan verschillende groepen naargelang je interesses. Voor boekliefhebbers is dat BookTok (#booktok of #boektok). Ook jongeren hebben hun weg gevonden naar deze categorie op TikTok en sporen elkaar aan boeken te gaan lezen.

Hebban/Boekenweek van Jongeren

Hebban is er voor boekliefhebbers en is ook de site van de Boekenweek van Jongeren. Het doel van de Boekenweek voor jongeren is om jongeren in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs (15- 18 jaar) het plezier van lezen te laten ontdekken. Op de site vind je o.a. een overzicht van populaire boeken onder jongeren en hun beoordeling. Hebban introduceert ook een aantal populaire Nederlandstalige BookTokkers én de meest getipte boeken op het platform.

Bibliotheek

In de bibliotheek kun je op genre en leeftijd al een eind komen voor inspiratie. Ook is er vaak een tafel of overzicht met de populairste boeken van het moment. Op Bibliotheek.nl vindt je ook een ruim overzicht per leeftijdscategorie. Of kijk eens op de website van de bibliotheek in Maastricht.

Net even wat anders?

Niet iedereen is te verleiden tot het lezen van een “klassiek” boek. Daarom geven we je enkele boekideeën voor jongeren die net even wat anders willen:

• Manga
  De Japanse variant van stripverhalen zoals wij ze kennen. Manga is wereldwijd erg groot en de boeken zijn overal te lezen doordat ze vanuit het Japans naar verschillende talen vertaald zijn (weinig tekst, veel beelden, geen beeldscherm!) Je leest ze van achter naar voren en van rechts naar links. In verschillende verhaalgenres. Enkele populaire titels zijn ‘My Hero Academia (volume 1 Izuku Midoriya: Origin)’ door Kohei Horikoshi , Solo Leveling (volume 1)’ door Chugong en ‘Avatar, The Last Airbender – The Rise of Kyoshi (The Kyoshi Novels book 1)’ door F. C. Yee.

• Your choice serie van Carry Slee
  In deze boeken, speciaal voor jongeren, splitst het verhaal soms af in meerdere keuzes, waarna je als lezer zelf mag kiezen waar je verder leest, en dus hoe het verhaal afloopt. Boeken uit deze serie zijn o.a. ‘Lover of Loser’ en ‘Hot or Not’.

• Gameboek serie van Marcel Groenewegen
  In deze boeken ben jij de held. In een wereld vol fantasie kun je vechten met trollen en praten met dwergen. Je lost raadsels op en zoekt naar magische schatten en geheime deuren. Jij bepaalt welke stappen je zet. Na elke alinea sta je voor een nieuwe keuze. Stel: je komt een trol tegen. Wat doe je dan? Vecht je met de trol of probeer je met haar te praten? De keuze is aan jou. Jij bepaalt het verhaal. Boeken uit deze serie zijn o.a. ‘Vuurstrijd’ en ‘Schaduwkraai’.

Veel leesplezier!

Bronnen:

• Onderwijs van Morgen;
• Stichting lezen;
• De Beste Boekentips;
• Hebban.nl.

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.