Het programma ‘Verbindend Gezag & Geweldloos Verzet’ is gericht op ouders van kinderen (pubers) die probleemgedrag vertonen. Denk bijvoorbeeld aan zaken als schoolweigering, weglopen, verslaving (drugs, game, drank) of agressie. Vaak ontstaat er bij dit soort problematiek al snel een negatieve spiraal binnen het gezin. Sommige ouders proberen het probleemgedrag aan te pakken door hun kind te gaan controleren en straffen. Andere ouders zijn juist geneigd om toe te geven om de lieve vrede te bewaren. Maar meestal zal het een combinatie zijn van beide. Of de ene ouder is meer toegeeflijk en de ander juist autoritair. Hoe dan ook raken gezinnen waar dit soort problematiek speelt vaak verstrikt in een neerwaartse spiraal van dwinggedrag en negatieve interactiepatronen, met alle gevoelens van onmacht en hulpeloosheid van dien bij de ouders.

Haim Omer, hoogleraar psychologie te Tel Aviv heeft in de jaren ’90 een programma ontwikkeld dat zich richt op het doorbreken van deze spiraal en bijkomend gevoel van machteloosheid. Het unieke van dit programma is dat ouders, in plaats van het destructieve gedrag van hun kind proberen om te buigen, hier weerstand tegen gaan bieden. Daarbij is het belangrijk dat zij elke vorm van geweld vermijden (= geweldloos verzet), waarbij ze tegelijkertijd ook nadrukkelijk aanwezig zijn in het leven van hun kind (= verbindend gezag). In dit artikel lees je meer over de techniek van Verbindend Gezag & Geweldloos Verzet!

Uitgangspunten van Verbindend Gezag & Geweldloos Verzet

Vastberaden aanwezigheid

Wanneer gezinnen met elkaar in een negatieve spiraal zijn beland, zijn er vaak nog maar weinig positieve momenten in het contact tussen ouder en kind. ‘Waarom zou ik nog iets leuks met hem/haar gaan doen als hij/zij zich steeds zo negatief gedraagt?’ zou je kunnen denken als ouder. Omer stelt echter dat het juist als je kind veel negatief gedrag laat zien, heel belangrijk is om op een positieve manier te investeren in de relatie. Want; als een kind zich gehoord en gezien voelt, dan is hij veel meer geneigd om ook naar jou te willen luisteren! Binnen de theorie van Verbindend Gezag wordt geadviseerd te investeren in de relatie via het aanbieden van ‘verzoeningsgebaren’. Omer beschrijft dit als onvoorwaardelijke uitingen van liefde en zorg aangeboden op initiatief van de ouder. Daarmee geef je je kind als ouder impliciet de boodschap: ‘je bent meer dan je gedrag en ik geef om je ondanks je gedrag’. Via verzoeningsgebaren kun je je kind dus laten merken dat je hem of haar wel onvoorwaardelijk accepteert, maar niet het gedrag.

Geweldloos verzet bij echt onacceptabel gedrag

Veel ouders zijn gewend om op negatief gedrag van hun kind te reageren met ofwel boosheid en straf, ofwel door toe te geven. Bij Geweldloos Verzet doe je geen van beide: je geeft niet toe, maar laat je ook niet verleiden tot bijvoorbeeld steeds strenger straffen of schreeuwen. In plaats daarvan kies je als ouder voor totaal geweldloze, eenzijdige acties, waarin je blijft volharden. Steeds opnieuw spreek je de verwachting uit naar je kind dat het een oplossing bedenkt. Zonder te dreigen, preken of opgeven. Omer heeft de volgende boodschap voor ouders: ‘jullie moeten niet winnen, maar alleen volhouden!’. Je gaat als het ware dus in verzet tegen het onacceptabele gedrag, zonder de strijd aan te gaan. Daarmee geef je als ouder impliciet de volgende boodschap aan je kind: ‘ik kan jou niet verplichten om te doen wat ik zeg, maar ik zal weerstand bieden aan jouw negatief gedrag.’

Sociale steun

Veel ouders zijn geneigd om ernstig probleemgedrag van hun kind zoveel mogelijk verborgen te houden voor de buitenwereld. Uit gevoelens van schaamte of angst voor negatieve reacties. Toch hebben ouders juist in dergelijke situaties een ondersteunend netwerk nodig. Daarom stelt de theorie van Verbindend Gezag & Geweldloos Verzet dat het belangrijk is dat ouders actief op zoek gaan naar steunbronnen in hun omgeving. Denk daarbij aan familie, vrienden en kennissen, maar ook aan school, hulpverlening, en oudergroepen. Zij kunnen praktische en emotionele ondersteuning bieden aan ouders of het kind. Maar ook bijvoorbeeld ingezet worden als een ‘beschermer’ die telefonisch bereikbaar is om risico’s op een escalatie te verminderen. Met de steun van een netwerk kunnen ouders beter weerstand bieden aan probleemgedrag. Hun handelingsbekwaamheid neemt toe, doordat ze het gevoel hebben dat hun handelen mee gedragen wordt door de bredere familiale en sociale context. Echter; het is minstens net zo belangrijk dat de helpers ook het kind op een positieve en respectvolle manier benaderen. Het kind mag niet in een isolement terecht komen.

Verbindend Gezag & Geweldloos Verzet in de praktijk

Stel je reactie uit

Wanneer je in een conflict verzeild dreigt te raken met je kind, is het belangrijk om daar niet in mee te gaan en tegelijkertijd ook geen afstand te creëren. Verbindend Gezag maakt gebruik van een uitgestelde reactie. In plaats van direct te reageren, vanuit je eerste emotie, stel je je reactie uit. In het heetst van de strijd kun je je kind toch niet bereiken. Je geeft als ouder wel aan dat bepaald gedrag niet acceptabel is, maar gaat er pas later op in. Eerst ga je een plan maken, waarbij je afweegt wat nu echt belangrijk is en hoe je het wil gaan aanpakken. Moet je überhaupt wel reageren? De theorie stelt dat het belangrijk is overbodige conflicten te vermijden, wil je erin slagen een betere relatie met je kind op te bouwen. De uitdrukking ‘choose your battles’ past dan ook bij de theorie van Verbindend Gezag & Geweldloos Verzet.

Wees present met zogenaamde ‘sit-ins’

Wanneer bepaald gedrag voor jou echt onacceptabel is, doe je een aankondiging, waarmee je heel duidelijk je verwachtingen uitspreekt en aangeeft dat je je zult verzetten tegen het gedrag. Wanneer het in de aankondiging genoemde gedrag zich toch weer voordoet, maak je waar wat je hebt aangekondigd. Dat doe je in de vorm van een zogenaamde ‘sit-in’. Je gaat dan naar de kamer van je kind, noemt kort welk gedrag er heeft plaats gevonden en dat je het kind vraagt om na te denken over een oplossing. Als je een uur rustig naast je kind kunt zitten dan ben je present. Dat wil zeggen dat je je kind de boodschap geeft dat je het belangrijk vindt en hem of haar niet laat vallen.

Bied je kind regelmatig verzoeningsgebaren aan

Daarnaast biedt je je kind regelmatig verzoeningsgebaren aan. Dat klinkt misschien wat zweverig, maar het kan om hele kleine dingen gaan. Even een kopje thee brengen, het lievelingseten klaarmaken, voorstellen samen iets te ondernemen. Belangrijk is dat de ouder deze ‘gebaren’ aanbiedt onafhankelijk van het gedrag van het kind en zonder enige verwachting tot tegenprestatie. Ook als je kind je gebaren afwijst, is het belangrijk om deze als ouder eenzijdig en vastberaden te blijven formuleren. De boodschap luidt: ‘Ik doe dit omdat ik je de moeite waard vind. Ik kan je niet dwingen om het te aanvaarden, ik kan het alleen aanbieden en zal dat blijven doen’.

Benieuwd naar andere visies op opvoeden en opvoedmethodieken? Lees ook ons artikel: 5 opvoedmethoden onder de loep!

Bronnen:

• Kiind.nl;
• Newauthority.net.

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.