Hoewel het roken van traditionele sigaretten onder jongeren lijkt af te nemen, won ‘vapen’ – het gebruik van e-sigaretten – de afgelopen jaren aan populariteit. Uit onderzoek van Trimbos blijkt dat 21,7% van de jongeren en jongvolwassenen in de leeftijdsgroep 12-25 jaar in 2023 een e-sigaret heeft gebruikt. 10,3% van de jongeren gebruikte in 2023 maandelijks een e-sigaret. De populariteit van vapes onder jongeren lijkt ook te maken hebben met het imago van vapen. Het wordt vaak gezien als een gezonder alternatief voor roken, maar is dat wel terecht? In dit artikel bespreken we wat vapen inhoudt, de samenstelling van e-liquids, de gezondheidsrisico’s en waarom jongeren er toch voor kiezen! 

Wat is een vape?

Een vape of vaporizer is wat we in Nederland ook wel een e-sigaret noemen. Het is verkrijgbaar in verschillende vormen en maten. Er zit een batterij in, die kan worden opgeladen. De batterij zorgt ervoor dat de vloeistof in de e-sigaret verdampt, door middel van een verdamper, en kan worden ingeademd. Er vindt dus geen verbrandingsproces plaats, zoals bij een reguliere sigaret.

Wat zit er in de vloeistof van een vape?

Vapen is vooral populair omdat de vloeistof die wordt ingeademd verkrijgbaar is in allerlei verschillende smaken, bijvoorbeeld vruchtensmaakjes, snoep of menthol. Deze vloeistof wordt ook wel e-vloeistof of e-liquid genoemd en bestaat uit water, aroma’s, propyleenglycol en/of glycerol en meestal nicotine. Vaak worden er extra chemische stofjes toegevoegd om de smaakjes te creëren. Sinds 1 januari 2024 is de verkoop van deze smaakjes in Nederland verboden. Online en in buurlanden zijn deze wel nog verkrijgbaar.

Wat zijn de risico’s van vapen?

De damp van een e-sigaret bevat, net als tabaksrook, schadelijke stoffen, zoals nicotine, propyleenglycol, glycerol en aldehyden, die de luchtwegen kunnen irriteren of beschadigen. Langdurig gebruik kan leiden tot hoestklachten, hartkloppingen en mogelijk een verhoogd risico op kanker. Bovendien is nicotine sterk verslavend, wat vooral voor jongeren een risico vormt. In sommige gevallen worden er hoge hoeveelheden nicotine ingeademd zonder het op te merken, dit komt door nicotinezouten die soms aan de vloeistoffen worden toegevoegd. Hierdoor is de damp minder scherp op de keel en wordt de nicotine sneller in het bloed opgenomen. Er is bij veel jongeren ook sprake van onwetendheid over vapes, zo blijkt uit Trimbos onderzoek; bijna 40% van de jongeren die maandelijks vapen, weet niet óf en hoeveel nicotine er in hun vape zit.

Wat is ongezonder; roken of vapen?

Hoewel e-sigaretten minder schadelijke stoffen bevatten dan traditionele sigaretten, zijn de langetermijneffecten van vapen nog niet goed in beeld. Het is duidelijk dat vapen niet zonder gezondheidsrisico’s is en zeker niet als veilig alternatief kan worden beschouwd. Zo zijn er signalen van een verhoogde kans op ademhalingsziekten, schadelijke effecten op de bloedvaten wat kan bijdragen aan hart- en vaatziekten en vapes kunnen schadelijke stoffen bevatten die mogelijk kanker veroorzaken.

Waarom kiezen jongeren er dan toch voor om te vapen?

Jongeren worden aangetrokken tot vapen vanwege de diverse smaakjes, het trendy ontwerp van de apparaten en de perceptie dat het minder schadelijk is dan roken. Aan vapen kleeft niet het negatieve imago van roken (vieze geur, overlast voor anderen). Daarnaast speelt groepsdruk en nieuwsgierigheid een rol. Sommigen gebruiken het vapen ook als ‘tussenmiddel’ om te stoppen met roken. Uit Trimbos onderzoek blijkt dat het dubbelgebruik onder jongeren hoog is; van de jogneren die aangaven maandelijks te vapen, rookt 69,1% ook maandelijks traditionele sigaretten.

Is Vapen Verboden?

Per 1 januari 2024 zijn de smaakjes van vapes door de overheid verboden. Sindsdien mogen er enkel vloeistoffen met tabaksmaak worden verkocht, om het vapen minder aantrekkelijk te maken. Dit heeft geleid tot een significante vermindering in het gebruik van vapes. Uit een evaluatie door het RIVM blijkt dat 40% van de gebruikers hun vapegebruik hebben verminderd en 22% zelfs volledig zijn gestopt sinds de invoering van het verbod. Er zijn echter ook zorgen over de handhaving en naleving van het verbod. Jongeren kunnen nog steeds relatief eenvoudig aan smaakjesvapes komen, via online kanalen of door aankoop in buurlanden waar dergelijke verboden niet gelden.

Meer weten of behoefte aan persoonlijk advies?

Heb je het vermoeden dat je kind e-sigaretten rookt en ben je op zoek naar tips om hierover het gesprek aan te gaan? Kijk ook eens op: 8 tips om met je kind te praten over drank, drugs en roken. Indien gewenst kun je ook altijd even sparren met een professional van Mondriaan Preventie via ons wekelijkse chatspreekuur. Dit vindt plaats elke dinsdag tussen 10.00 – 12.00 uur en op donderdag tussen 20.00 en 22.00 uur.

• Wil je als opvoeder meer weten over vapen? Kijk op rokeninfo.nl;
• Je kind verwijzen naar een goede website over vapen, over de risico’s en stoppen? Kijk op ikstopnu.nl voor jongvolwassenen;
• Kijk ook eens naar de factsheet over vapen van Trimbos, voor meer informatie.

Bronnen:

• RIVM;
• Radboudumc;
• JM Ouders;
• Trimbos-instituut.

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.