TIPS OM DE CREATIVITEIT VAN JE KIND TE STIMULEREN

Gastbijdrage van Fenna Kruijse
Gastbijdrage van Fenna KruijseProjectbureau Buiten de Lijntjes

Regelmatig hoor je dat het belangrijk is om de creativiteit van kinderen meer te stimuleren. Omdat de snel veranderende maatschappij vraagt om werknemers die creatieve oplossingen kunnen bedenken voor de problemen van morgen. Creativiteit is een begrip waarover veel verschillende ideeën zijn. In het artikel ‘Creativiteit bij kinderen’ leg ik uit wat creativiteit is. In dit artikel deel ik een aantal tips waarmee je thuis direct kan gaan experimenteren!

Tip 1: Zorg voor de juiste omstandigheden

Creativiteit ontstaat in een creatief proces. Dat is een maakproces waarin een kind de tijd en ruimte krijgt om te onderzoeken, experimenteren en fouten te maken. Vaak zijn wij als volwassene geneigd een kind snel te helpen. Dit is goed bedoeld, maar in een creatief proces zijn de ontdekkingen en keuzes die het kind zelf maakt het belangrijkste. Als wij ons te snel mengen in dat proces door te willen helpen, belemmeren we het creatieve proces.

Een ander onderdeel van een creatief proces is dat er niet naar een voorbedacht eindresultaat wordt toe gewerkt. Een kind kan wel een schilderij van een paard willen maken maar hoe dat eruit ziet is onbekend. Het kind bepaalt hoe zijn schilderij er uitziet. Of het overeenkomt met de werkelijkheid doet er niet toe.

Voor het creatieve proces van het kind is het belangrijk dat de volwassene zich bewust is van deze factoren. Ze zullen namelijk je manier van je kind benaderen veranderen. Als er geen eindresultaat bekend is, klinkt de vraag ‘wat maak je’ ineens gek. Je zal ook merken dat je snel geneigd bent om hulp te bieden. Puur omdat wij als volwassene vaak al weten hoe iets werkt of hoe we een probleem zouden kunnen oplossen. Je zal dus vaak iets zien gebeuren maar hierover niks zeggen. Dat is wennen maar ook voor jou als ouder een waardevol experiment.

Tip 2: Zorg voor de juiste materialen

De materialen waarmee een kind aan de slag gaat hebben invloed op het creatieve proces. Sommige materialen bieden meer mogelijkheid voor experimenteren en ontdekken dan andere en zijn dus geschikter voor een creatief proces. Een voorbeeld is naturel karton versus gekleurd karton. Blauw karton roept door zijn kleur bijvoorbeeld voor de hand liggende associaties op zoals lucht en water. Kinderen komen die kleuren veel tegen op school en op de kinderopvang. Wanneer je naturel karton gebuikt blijven die vaste associaties weg. Een kind gaat dan het materiaal meer onderzoeken met meerdere zintuigen. Je ziet kinderen dan scheuren of gaatjes prikken. Pas na dit ontdekken van het materiaal krijgen ze een idee wat ze willen maken. Kleur toevoegen kan altijd nog als het kind dit zou willen.

Voor een creatief proces is het leuk om te kijken naar materialen die je gewoon in je (keuken)kastjes hebt staan. Dit zijn materialen die kinderen niet vaak tegenkomen. Hierdoor worden ze verrast en wordt een kind aangespoord om te onderzoeken en ontdekken. Verzamel een maand lang alle plastic dopjes van drinkpakken. Leg een klein bakje met koffieboontjes of poederwasmiddel neer op de plek waar je kind graag bezig is. Verzamel restjes wol of draadjes. Bubbeltjesplastic en ijzerdraad zijn ook interessante materialen om te bewaren.

>> Lees ook mijn artikel: Inspiratie om je kind creatief aan de slag te laten gaan met materialen die iedereen in huis heeft!

inspiratie kind creatief materiaal thuis

Tip 3: Less is more

Wanneer het materiaal origineler is, zal een kind er langer geboeid mee aan de slag gaan. Je hebt dan niet zoveel nodig. Hou daarom in je achterhoofd; niet veel maar originele materialen. Zet een keer krijt op tafel en laat de stiften weg. Gebruik een keer geen verf om het karton te schilderen maar stof of krijt. Gebruik schilderstape in plaats van lijm. Laat je kind een keer op hele grote vellen papier tekenen, op de grond. Dit is al zo anders dan die A4 tekenpapiertjes waar ze dagelijks op tekenen. Dit zijn allemaal manieren waarmee je het oplossend denken en het experimenteergedrag van je kind prikkelt.

De plek waar je je kind laat werken is ook belangrijk. Een opgeruimde plek zorgt voor rust. Je ziet de materialen dan beter en wordt niet afgeleid. Maak de tafel leeg en leg de materialen mooi naast elkaar. De verrassing is groot als je kind binnenkomt en de lege tafel met materialen ziet. Wil je kind op de grond haal dan vast wat spullen eromheen weg zodat er geen afleiding is.

Tip 4: Wees je bewust van het verschil tussen sturen en stimuleren

Tijdens creatieve processen is het zinvol om je bewust te zijn van het verschil tussen sturen en stimuleren. Wanneer je een kind stimuleert dan stel je open vragen. Hierdoor laat je het kind zijn fantasie uiten. Het maakt tijdens die processen niet uit of het ‘waar’ is of niet. Immers, het resultaat staat niet vast. Vanuit de fantasie van je kind en zijn/haar gekozen oplossingen kan het alles zijn. Een voorbeeld van open vragen zijn; heb je nog iets nodig voor jouw werk? Wil je me iets vertellen over je werk? Kan ik je ergens mee helpen?

We stellen vaak de vraag; ‘wat maak je?’. Het toont interesse denken we. Eigenlijk focussen we met die vraag op een eindresultaat. Als een kind in een creatief proces zit wil je juist het ontdekken, de keuzes en het onderzoeken stimuleren en niet het eindresultaat. Probeer die vraag maar eens niet te stellen, dat kan best lastig zijn. Sturen heeft meer te maken met het uitleggen hoe een kind iets moet gaan maken zodat het voldoet aan het, vaak door een volwassene bedacht, eindresultaat.

De consequenties hiervan zijn de gestandaardiseerde en uniforme knutselwerkjes die je nog regelmatig terug ziet in kinderopvang en onderwijs. Bijvoorbeeld 25 tekeningen met schaapjes die met watjes zijn ingevuld. Dit kan overigens een prima motorische activiteit zijn maar met creativiteit heeft het niet veel te maken.

tips inspiratie creativiteit kinderen stimuleren

Kortom:

  • Een creatief proces is onderzoeken en experimenteren. Geen ‘lekker knutselen’.
  • Ben je er bewust van dat – wanneer je creativiteit wil stimuleren – het belangrijk is als eerste je eigen focus op een eindresultaat los te laten. Het mag alles worden.
  • Geef je kind de ruimte door aan te sluiten bij zijn of haar fantasie. Is de olifant roze? Laat het roze zijn. Wil je kind een boot maken? Vraag hem of haar wat hij nodig heeft voor zijn boot.
  • Probeer niet in te vullen vanuit jouw eigen ideeën over hoe iets eruit moet zien. Zegt je kind een kasteel te maken? Vul dan niet in dat er ook een ophaalbrug bij moet.
  • Creativiteit heeft tijd en ruimte nodig. Een proces duurt even. Gaat er iets niet goed? Laat het gebeuren en vraag of je wat kan helpen.
  • Ga niet zelf bedenken hoe je iets oplost maar laat het uit je kind komen. Ook als je denkt te weten dat zijn of haar oplossing niet werkt.
  • Laat je kind een keer op de grond werken. We zitten vaak aan een tafel maar het is interessant om te kijken wat je kind doet als het eens niet aan tafel hoeft te zitten om bijvoorbeeld te tekenen.
  • De keuzes die het kind maakt tijdens het proces zijn het belangrijkste, niet wat het gaat worden.
  • Kies materialen bewust. Laat voor de hand liggende materialen een keertje weg en kijk wat je kind voor oplossingen bedenkt.
  • Zorg voor een lege, fijne werkplek. Leg de materialen op een lege tafel bij elkaar of op een leeg stuk vloer. Een kind ziet dit geordend liggen en wordt niet afgeleid door bekers of een fruitschaal op tafel.

 Over Fenna Kruijsse

Fenna Kruijsse is opgeleid aan de kunstacademie en heeft jaren in onderwijs en kinderopvang gewerkt. Met projectbureau Buiten de Lijntjes biedt zij kunst educatieve projecten voor onderwijs, kinderopvang en particulieren. Daarnaast begeleidt zij ook volwassenen die willen leren hoe ze een creatief proces bij kinderen kunnen stimuleren. Zowel thuis als op school.

Wil je meer leren over creativiteitsontwikkeling bij kinderen? Ik kijk heel graag met je mee naar de mogelijkheden bij jou thuis, op school of op de kinderopvang.

Projectbureau Buiten de Lijntjes
Facebook
Instagram
buitendelijntjes@gmail.com