Onze samenleving digitaliseert steeds meer. Dit heeft een grote impact op opgroeiende kinderen. Bibliotheek Meerssen zag zowel de positieve als negatieve kanten van deze ontwikkeling en wilde iets doen voor de jeugd in Meerssen, zodat zij zich beter staande weten te houden in deze digitale wereld. De betrokken professionals hebben zich verdiept in de materie, zijn gaan praten op scholen en met ouders en zo ontstond het project ‘Mediawijs Meerssen’. Met dit project willen ze de online vaardigheid en online weerbaarheid van kinderen vergroten. In dit interview met Renée Gabriël (Programmamaker) en Angela Stassen (Online Media Coach) van Bibliotheek Meerssen lees je hier meer over!

Opgroeien in een digitale wereld

Online media en apparaten spelen een grote rol in ieders leven en zeker in dat van kinderen en jongeren. Deze digitale wereld heeft veel positieve kanten, waar je gebruik van kan maken en wat een mooie toevoeging kan zijn aan het leven van jongeren. Maar er zitten helaas ook andere kanten aan. Zo zijn er aanwijzingen dat schermgebruik van invloed is op de mentale gezondheid van jongeren, op hun concentratievermogen en speelt het een rol op andere (gezondheids-)vlakken. De online wereld heeft invloed op hoe je je voelt, hoe je denkt, hoe je met anderen omgaat en hoe je de wereld ziet.

In ons artikel Online weerbaarheid; wat komt je kind online allemaal tegen? lees je meer over waar kinderen in de digitale wereld mee geconfronteerd kunnen worden.

De uitdagingen van opgroeien in een digitale wereld

“Wij denken dat we hier als samenleving iets mee moeten. Dus toen we subsidie konden aanvragen bij de Koninklijke Bibliotheek hebben we die kans gegrepen”, legt Renée uit. Angela vult aan: “Scholen en ouders worstelen met vragen over het schermgebruik van kinderen en hoe zij kinderen hierin kunnen begeleiden. Er komen nieuwe kerndoelen voor digitale geletterdheid en dit betekent dat scholen hier in hun onderwijs iets mee moeten. Maar hoe help je kinderen in het beoordelen van al die online bronnen? Hoe leer je hen om te gaan met alle contacten en verleidingen die online voorbijkomen? En ook, waar klik je op en waarop niet?”

>> Lees ook: Vergroot de online weerbaarheid van je kind door deze 5 topics te bespreken!

3 thema’s als basis voor Mediawijs Meerssen

Renée en Angela hebben uit alle informatie en input de drie belangrijkste thema’s gefilterd voor het project Mediawijs Meerssen:

1. Kritisch omgaan met online informatie: kunnen inschatten of informatie betrouwbaar is en bewust zijn van de invloed van informatie op hoe je je voelt en hoe je de wereld ziet.
2. Verantwoord kunnen handelen volgens een moreel kompas: je kunnen beschermen tegen online risico’s en hulp inschakelen wanneer je online vervelende dingen meemaakt.
3. Het vinden van een digitale balans: in plaats van je te laten verleiden om constant ‘aan te staan’, ben je in staat om bewust de keuze te maken om ‘uit te loggen’.

“Binnen deze drie thema’s hebben we een programma ontwikkeld met lessen voor leerlingen, bijscholing voor leerkrachten en informatiebijeenkomsten voor ouders”, vertelt Renée. Het programma is gericht op basisschoolkinderen van groep 5 tot en met groep 8 en de eerste twee leerjaren van het VMBO in Meerssen.

De rol van school bij het Project Mediawijs Meerssen

Het betrekken van leerkrachten en ouders in het project Mediawijs Meerssen is een belangrijk aandachtspunt. “Kinderen voeden elkaar en dan is het prettig dat er een volwassene naast hen staat of in de buurt is, die hen daarin kan sturen”, legt Angela uit. “Wij horen van leerkrachten dat ze zich wel bewust zijn van de mediawijze uitdagingen, maar dat zij zich niet altijd vaardig genoeg voelen om het gesprek met de kinderen aan te gaan. Het is dan ook de bedoeling dat leerkrachten aanwezig zijn bij de activiteiten in de klas. Op die manier pakken ze zelf ook de informatie op die de kinderen op dat moment krijgen en kunnen ze het actief in de groep inzetten.

Daarnaast gaan we het schoolteam coachen in hun rol als ‘de helpende volwassene’. Ook dit vanuit een praktische insteek; hoe ga je er in de klas mee om en vooral ook, hoe ga je er zelf mee om? Hiermee creëren we een stukje bewustwording bij de leerkrachten: wat weet je al en wat doe je al? Als ze zich vaardiger voelen gaan ze ook makkelijker het gesprek aan met hun leerlingen.”

De rol van ouders bij het Project Mediawijs Meerssen

Voor ouders worden er gratis informatieavonden georganiseerd waarbij diverse thema’s worden behandeld, zoals de invloed van social media en online informatie op de mentale gezondheid van je kind. Wat is gezond schermgebruik en hoe maak je er goede afspraken over? Hoe zit het met de online privacy van je kind? En wat is jouw rol als ouder bij het vormen van een moreel kompas?

Belangrijk is hierbij om de dialoog op gang te brengen, geeft Angela aan. “Praat je over veilig schermgebruik met je kind? Praat je er met andere ouders over? Welke afspraken maak je?” Ze vervolgt: “En wat als het mis gaat? Het stukje preventie is belangrijk, maar het is heel waardevol om te weten wat je zelf kunt doen als het toch mis is gegaan. Wat doe je als iemand wordt buitengesloten van een WhatsApp-groep, als er een vervelende foto van iemand rondgaat of als een account wordt gehackt?”

“Dat zijn dingen die veel impact kunnen hebben op je kind. Het is fijn dat je als ouder dan weet wat je kan doen. Niet alleen zodat je het probleem kunt oplossen voor je kind maar ook dat je kind ziet: mijn ouder kan mij helpen. We horen vaak dat kinderen zich niet tot hun ouders wenden bij online problemen omdat hun ouders er toch niets van zouden begrijpen. Het zou ideaal zijn als ouders en leerkrachten elkaar kunnen ondersteunen en samenwerken om zo een veilig netwerk te creëren rondom het kind.”

Programma Mediawijs Meerssen

De activiteiten van Mediawijs Meerssen worden gedurende 2 jaar uitgevoerd. De start van het programma viel gepast samen met de landelijke campagne ‘De Week van de Mediawijsheid’ (november 2024). Dit is een jaarlijkse bewustwordingscampagne over het kritisch en actief omgaan met media. Mediawijs Meerssen trapte af met inspiratiesessies voor ouders over ‘Gezond schermgebruik’.  Vervolgens zal Angela meermaals in de klassen komen met activiteiten omtrent de verschillende thema’s. Naast deze lessen op school zullen er ook andere activiteiten en informatieavonden worden georganiseerd. Via de social media van Bibliotheek Meerssen blijf je op de hoogte van de activiteiten. Niet alleen omtrent Mediawijs Meerssen maar ook voor alle andere offline activiteiten. De bibliotheek is immers een gezellige plek om te lezen en er worden ook knutselactiviteiten en voorstellingen georganiseerd.