Als ouder of verzorger van een kind, zal je vast al wel gemerkt hebben dat je kind niet per definitie hetzelfde speelgoed omarmt, waar je zelf als kind graag mee speelde. En dat – als je meerdere kinderen hebt – ze allemaal zo hun eigen favoriete speelgoed hebben. Dat komt omdat een kind speelgoed uitzoekt wat aansluit bij zijn persoonlijkheid en zijn potentie. Wat iemand het allerliefste deed als kind (4 jaar tot start puberteit), vertelt ons waar ze in hun volwassen leven op basis van karakter, potentie en intrinsieke motivatie de meeste energie uit zullen gaan halen. In deze gastbijdrage vertel ik je hier graag meer over!

Het huidige onderwijsstelsel

In het huidige onderwijsstelsel wordt er al op jonge leeftijd gedifferentieerd. In groep 7 maken kinderen de Entree-toets, op basis waarvan de meeste scholen een advies uitbrengen over welk niveau je kind straks op de middelbare school aan zou moeten kunnen. En op 14-jarige leeftijd dienen kinderen al zicht te hebben op welk beroep ze straks willen gaan beoefenen. In de landelijke media is er al veel aandacht geweest over hoe het huidige systeem is ingericht. Want wat bijvoorbeeld als je kind dyslexie heeft en daardoor moeite ervaart met lezen en schrijven? Of als je kind de Nederlandse taal nog niet machtig is, zoals bijvoorbeeld kinderen van immigranten of expats. In de eerste leerjaren van het basisonderwijs zijn dát de vakken waar de focus op ligt. Pas na groep 4 komen er andere vakken om de hoek kijken, zoals aardrijkskunde en geschiedenis. Door de manier waarop het onderwijssysteem nu is ingericht, kunnen de eerste jaren op school voor sommige kinderen dus echt een worsteling zijn. Vanwege de focus op lezen en schrijven kunnen deze kinderen zich al snel dom gaan voelen, terwijl het heel wat in zijn/haar mars heeft! Ditzelfde geldt voor bepaalde factoren die de ontwikkeling van het (jonge) kind kunnen beïnvloeden, zoals aan de thuissituatie of een leer- of gedragsstoornis. En dan zijn er natuurlijk ook nog de laatbloeiers.

De juiste profielkeuze maken

Vanuit deze gedachtegang zou er dus veel voor te zeggen zijn om deze belangrijke beslismomenten niet al op zo’n jonge leeftijd te laten plaats vinden. Een 14-jarige is namelijk rationeel gezien helemaal nog niet in staat om een weloverwogen keuze te maken over de beroepsrichting die het op wil gaan. Weinig jongeren van die leeftijd hebben al echt zicht op wat ze de rest van hun leven graag zouden willen gaan doen. De hersenen zijn dan namelijk nog volop in ontwikkeling en de prefrontale cortex – het gedeelte van de hersenen die gaan over plannen, rationeel denken, emoties reguleren, enz… – is pas rond het 25^e levensjaar af.

>> Meer over de ontwikkeling van het puberbrein lees je in het interview met twee wetenschappers van de Universiteit Maastricht ‘Het puberbrein onder de loep!’.

Het feit dat pubers op die leeftijd eigenlijk nog niet in staat zijn om een goede afweging te maken, kan ertoe leiden dat jongeren een keuze maken die bijvoorbeeld is gebaseerd op die van vrienden. Omdat ze graag bij bepaalde vrienden in de klas willen of samen willen gaan studeren. Maar ook op basis van wensen of suggesties van hun ouders, waar ze later zelf misschien zich helemaal niet in thuis voelen. Dat gaat op een gegeven moment wringen. Daarom is het goed om als ouders zorgvuldig om te gaan met de profielkeuze van je kind. Bijvoorbeeld door te kijken naar het kinderspel van je kind en/of gebruik te maken van de KernTalenten methode.

De sleutel ligt in kinderspel

In 1989 ontdekte Danielle Krekels – loopbaanbegeleider en human resource adviseur uit België – dat veel van de mensen die ze begeleidde, hoofdzakelijk technische ingenieurs, allemaal een voorliefde hadden voor hetzelfde kinderspeelgoed: LEGO. Ze is zich hier in de jaren die erop volgden verder in gaan verdiepen en ontdekte dat de sleutel in het maken van een passende profiel- en/of studiekeuze en beroepskeuze in het kinderspel lag. Ze wist dit uiteindelijk empirisch te kunnen terugleiden naar zogenoemde KernTalenten, waarin de aard, potentie én intrinsieke motivatie van iemand samenkomen. Danielle formuleerde 23 KernTalenten, die iemand klein (energievretend), half (neutraal) of sterk (energiegevend) kan hebben. Dat levert 94 miljard mogelijke constellaties op. KernTalenten zijn gender-, taal- en cultuurneutraal.

Een paar voorbeelden

Zo zal een kind dat graag met LEGO speelt van nature al creatief zíjn. De LEGO spreekt dat deel van zijn/haar karakter aan. Een kind dat van nature níet creatief is, zal de LEGO uit zichzelf niet gauw opzoeken en er ook weinig plezier aan beleven áls hij/zij ermee speelt. In het verlengde van LEGO zien we met de handen functioneel creatief willen zijn; willen brainstormen, het analytisch willen denken en op korte termijn resultaat willen zien van je inspanningen op dit gebied. Iets beter en efficiënter willen maken dan wat het al was en oog willen hebben voor functionele details.

Graag willen tekenen en/of graag mooie dingen willen maken of dingen mooi willen maken, geeft zicht op esthetische creativiteit. In het verlengde hiervan zien we bijvoorbeeld outside-the-box willen denken, willen improviseren met wat voor handen is, vakoverstijgend willen werken en oog willen hebben voor kleur- en vormdetails.

De essentie zit hem in wíllen, niet kúnnen. Hoe graag een kind met iets speelt geeft de mate aan waarin deze als volwassene er plezier aan zal beleven en er energie uit zal halen.

‘What did you do as a child to make the hours pass like minutes?

Herein lies the key to your earthly pursuits’

Carl Jung

Elk kind is anders, ieder mens is uniek

Zoals ik hierboven als schreef; als ouder of verzorger van een kind, zul je vast al wel gemerkt hebben dat elk kind anders is wat betreft zijn of haar voorkeuren voor speelgoed of spel. Dat komt omdat het kind speelgoed uitzoekt wat aansluit bij zijn persoonlijkheid en zijn potentie. Dat geldt niet alleen voor speelgoed wat thuis beschikbaar is, maar ook op school of bij familie en/of vrienden. Ze zijn in feite al aan het oefenen voor later. En daarin verschilt kinderspel aanzienlijk van wat ze op school ‘moeten’ leren. Via spelen, oefenen ze vanuit hun eigen intrinsieke motivatie vaardigheden die op school vaak niet eens aan bod komen. Denk aan management, leiderschap, probleemoplossend vermogen, empathie, teamplay, naar buiten treden, competiviteit … enz.

Hoe kinderspel kan helpen bij de profielkeuze van je puber

Een kind wat bijvoorbeeld heel graag creatief bezig was met de handen, of dat nu lekker knutselen is, spelen met LEGO of tekenen, zal later ook graag praktisch aan de slag willen. Dit geldt ook voor intelligente kinderen en jongeren: sommige willen nu eenmaal een tastbaar resultaat zien van hun inspanningen, in plaats van er vooral over lezen. Voor twijfelaars tussen die niet kunnen kiezen tussen een praktische opleiding of een theoretische opleiding kan dit doorslaggevend zijn. Of iemand graag generalist wil zijn, of juist specialist is ook van belang bij het maken van een keuze. Iemand die heel graag over van alles een beetje wil weten, zal bijvoorbeeld veel meer tot zijn recht komen als huisarts dan als cardioloog. Of juist veel liever als aannemer allerlei verschillende opdrachten aannemen, dan als bijvoorbeeld een timmerman die zich toespitst op één vakgebied. Dit geldt andersom natuurlijk ook.

Meer lezen: ‘Krachtig met KernTalenten’ door Danielle Krekels

Kijk en luister naar je kind

Door je kind te volgen in zijn spel, kun je als ouder al snel zicht krijgen op waar de interesse en de potentie ligt. Hier komt wel nog een belangrijk aspect om de hoek kijken: niet hoe leuk je als ouder denkt dat je kind het heeft gevonden, maar hoe leuk vond hij/zij het daadwerkelijk zélf? Ga hierover met je kind in gesprek. Kijk daarbij ook naar eventuele computerspelletjes die je kind graag speelt. Want ook deze spelletjes doen een beroep op de aard van je kind. En je kind speelt ze graag omdat hij/zij ze nu eenmaal heel erg leuk vindt. En ook daar kunnen verschillende factoren aan ten grondslag liggen, zoals bijvoorbeeld het gezellig samen spelen met vriendjes, strategisch denken, creatief bezig zijn of omdat het spel hun fantasie aanspreekt. Dus wat doet jouw kind graag? Ligt het graag op de bank met een goed boek? Gaat het graag naar buiten? Wat doet het dan: spelen met vriendjes; in zijn/haar eentje lekker op avontuur; uren schommelen; racen met de fiets; voetballen op het grasveldje voor de deur? Wat ze ook graag doen, het legt de basis voor later. Deze basis kan ontzettend veel houvast bieden bij het maken van een passende profielkeuze of bij het maken van een studiekeuze. 

Over Jacqueline Schepers-Huijben

Ik ben Jacqueline Schepers-Huijben, in de eerste plaats echtgenote van een lieve man, moeder van twee schatten van kinderen (2008 en 2010). In 2018 heb ik de opleiding gevolgd tot KernTalentenanalist bij CoreTalents en na afronden van de opleiding ‘Train the Professional’, mag ik mij erkend analist noemen. Het leidde tot het oprichten van mijn eigen bedrijf: ‘Achter de Spiegel‘.

Mijn jarenlange ervaring binnen het onderwijs als o.a. docent (Engels VO 2e graads), leerlingbegeleider (Leefstijl & Talent-Vaardig), docentenopleider (Post-Master Individuele Begeleidingsvaardigheden), coördinator dyslexie, ook bovenschools, (Master-SEN Remedial Teaching VO) en specialist (hoog)begaafdheid (Master-SEN Specialisatie Hoogbegaafdheid) hebben mij, naast mijn jeugd als expat in ontwikkelingslanden, een enorme berg mensenkennis opgeleverd, welke ik als analist ten volste kan en wil benutten. Mijn persoonlijke ervaringen met hoogbegaafdheid, hoogsensitiviteit, stress, burn-out en bore-out maken van mij daarnaast ook een ervaringsdeskundige. Gedurende mijn periode van herstel kwam ik in aanraking met de KernTalentenmethodiek van Danielle Krekels. Deze methode heeft mij persoonlijk inzichten van onschatbare waarde opgeleverd.

Mijn ervaringen en mijn opgedane kennis zet ik nu in op velerlei gebieden: studiekeuzeadvies, loopbaan(ontwikkel)advies, onderwijsadvies, human resources, faciliteren van oudergroepen voor ouders en verzorgers van hoogbegaafde kinderen/jongeren… Iedereen kan bij mij terecht voor een analyse! Mijn specialisaties zijn burn-out/bore-out, hoogbegaafdheid/ hoogsensitiviteit en onderwijs/studiekeuze.

In september 2017 heb ik tevens samen met goede vrienden HOE ‘Hoogbegaafdheid Ondersteuning en Educatie’ opgericht, met als doel kennis over en onderwijs voor hoogbegaafden beter en passender te maken. Wij bieden samen vanaf 2021 Peers4Parents oudercursussen voor ouders van (hoog)begaafde kinderen aan in (Zuid) Limburg. In 2021 zijn twee medeoprichters van HOE genomineerd voor de Mensa Fonds Publieksprijs.