OVERLAST VAN HANGJONGEREN? GA VROEGTIJDIG IN DIALOOG!

In gesprek met Reineke Habets
In gesprek met Reineke HabetsSchoolmaatschappelijk werkster VMBO

Een groep hangjongeren die voor overlast zorgt in een bepaalde wijk of buurt. In vrijwel elke gemeente komt het voor. Zo ook in Valkenburg aan de Geul, waar na de zomer een incident plaats vond met een groep vechtende jongens voor de schoolpoorten van het Stella Maris College. Uit verschillende hoeken (leerlingen, docenten en buurtbewoners) kwamen zorgwekkende signalen binnen over een groep jongens, die zich niet meer liet aanspreken en zich onaantastbaar opstelde. Tijd voor actie! Een aantal netwerkpartners pakte zich samen en vond een manier om het tij te keren. Reineke Habets, schoolmaatschappelijk werker bij het Stella Maris, vertelt erover…

Samen sta je sterk!

“In het zorgoverleg na de zomervakantie hoorde ik voor het eerst over de overlast gevende groep jongeren. Er was een vechtpartij geweest voor de schoolpoorten, waarbij ook jongeren die niet bij ons op school zaten, betrokken waren. Juist daarom leek het mij verstandig om direct onze netwerkpartners erbij te betrekken. Zodoende hebben we contact gezocht met Team Jeugd Valkenburg, de gemeente (beleid jeugd en beleid openbare orde en veiligheid) en politie. Samen zijn we de groep in kaart gaan brengen. Al snel werd duidelijk dat het ging om een groep van 15 jongens en meisjes tussen de 14 en 17 jaar. Omdat sommigen uit de gemeenten Nuth en Voerendaal kwamen, hebben we ook contact gelegd met partners uit die gemeenten. Vervolgens zijn we met alle betrokkenen de signalen gaan inventariseren en zo zijn we uiteindelijk ook tot een eenduidige integrale aanpak gekomen.”

In dialoog, geen dwang

“Vaak wordt er met harde hand opgetreden tegen groepen die overlast veroorzaken. Wij hebben er bewust voor gekozen dat niet te doen. In plaats van ‘dwang’ zijn we de dialoog aangegaan. In november zijn we één voor één met de 15 jongens en meisjes in gesprek gegaan. Met hun ouders erbij! Sommige jongens moesten daardoor echt ‘met de billen bloot’. Hun ouders hadden namelijk nog helemaal geen idee dat hun kind overlast veroorzaakte. Zij dachten dat hun kind ’s avonds gewoon bij vrienden was. Je kunt je wel voorstellen dat dat voor sommigen even schrikken was! Je zag ook wel dat schaamte een rol speelde bij een aantal ouders. De meeste ouders pikten het gelukkig goed op. Ik herinner me nog een vader die zijn zoon vermanend toesprak ‘Je komt na school meteen naar huis en gaat maar meer sporten!’”

tips invloed foute vrienden puber beperken

Bewustwording

“In de gesprekken met jongeren hebben we geprobeerd hen bewust te maken van hun eigen rol en verantwoordelijkheid. Ze kregen de boodschap ‘jij staat te boek als onderdeel van de groep overlast gevende jongens in Valkenburg’. Je ziet dan direct het verschil tussen de ‘meelopers’ en de ‘harde kern’. Juist de ‘meelopers’, die probeerden weg te komen met excuses als ‘ik heb wel vaker bij die groep gestaan, maar was niet betrokken bij de vechtpartij of andere incidenten’ hebben we gewezen op hun verantwoordelijkheid. Het gaat immers niet om welke rol je speelt. Door bij de groep te staan, ben je betrokken. Je bent niet weg gegaan en hebt er geen afstand van genomen. Jongeren moeten zich bewust daarvan zijn en ook beseffen welk beeld ze daarmee van zichzelf neerzetten bij andere mensen. Op het moment dat een jongere dat begrijpt, kun je ook gaan kijken naar wat hij nodig heeft om andere keuzes te maken of afstand te nemen van de groep.”

Succes!

“Vrij snel na het voeren van deze gesprekken, merkten we dat er een afzwakking plaats vond van de negatieve groepsdynamiek. De meeste jongens waren beter aanspreekbaar en de onaantastbare houding verdween. Onze aanpak had succes gehad! Voor een klein aantal bleek meer nodig dan dat ene gesprek. Sommigen van hen waren bijvoorbeeld verslaafd aan blowen, hadden problemen in de thuissituatie of zaten niet goed in hun vel. Met hen hebben we individuele trajecten opgestart. Dat heeft natuurlijk meer tijd nodig. Maar de overlast op school en in de gemeente is in ieder geval verminderd, als je het aantal signalen als meetpunt neemt.”

De toekomst

“Wat ik mooi vind aan de aanpak die we gehanteerd hebben, is dat er uit de gesprekken met de jongeren, ook een aantal belangrijke aanknopingspunten voor de toekomst naar voren gekomen zijn. Zo klaagden veel jongens over het feit dat er zo weinig te doen was voor de jeugd. Kennelijk was dat een reden voor hen om op straat te gaan hangen. Daarom gaat de gemeente nu met een aantal jongeren in gesprek over nieuwe faciliteiten in de publieke ruimte. Ook heeft de gemeente subsidie uitgetrokken voor “Happylessen” op de school. Dit is een preventief aanbod van Mondriaan, dat zich richt op het voorkomen van stemmingsproblematiek bij jongeren. Dit omdat we weten dat jongeren die niet lekker in hun vel zitten, ook eerder komen tot negatief gedrag. Juist doordat we de gemeente al in een heel vroeg stadium betrokken hebben in onze aanpak van deze groep jongeren, waren de lijntjes snel gelegd. We realiseren nu oplossingen waarmee we hopen te voorkomen dat er een nieuwe generatie met overlast gevende jeugd opstaat! Dat was ons met een ‘hardere aanpak’ denk ik niet gelukt!”