Irma (39 jaar) uit Echt kreeg op haar 34^e een relatie met haar huidige man. Vader van twee dochtertjes van toen 3 en 5 jaar oud. De jaren die volgden waren voor Irma een zoektocht; naar haar rol als ‘stiefmoeder’, haar plekje in het systeem, een passende invulling van het contact met de biologische moeder en meer. Irma besloot haar verhaal op te schrijven. Voor haar boek ‘Plusmama ben je niet, dat word je’ interviewde ze ook andere vrouwen over hun zoektocht naar hun rol als ‘stiefmoeder’ of ‘plusmama’. Deze verhalen vind je eveneens terug op het online platform Plusmama.nl en het Plusmama Instagram-account. In het eerste deel van het interview met Irma lees je over de totstandkoming van haar website en boek en deelt ze haar persoonlijke verhaal. In dit artikel vertelt Irma over de worstelingen die veel stiefmoeders/plusmama’s die zij interviewde doormaakten. Ook deelt ze op basis van haar kennis en ervaring een aantal belangrijke valkuilen en tips! 

Groeiproces

“Wat denk ik de rode draad is in alle verhalen die ik heb opgetekend van vrouwen die hun zoektocht naar hun rol als stiefmoeder/plusmama met mij wilden delen, is dat het een groeiproces is. Zeker in het eerste jaar is het heel erg zoeken. En word je geconfronteerd met allerlei gedachten en gevoelens in jezelf. Het is heel normaal dat je momenten hebt waarop je je serieus afvraagt ‘waar ben ik aan begonnen? De twijfels of je wel de juiste keuze hebt gemaakt, of het zorgen voor andermans kinderen bij je past en of dit wel het leven is dat je voor ogen had, horen erbij. Net als het zoeken naar wat je rol moet zijn. Wat er van je verwacht wordt. Waar je je wel en niet mee mag bemoeien. Opvoedkundige dingen waar jij misschien andere ideeën bij hebt. Dat zijn dingen waar je als biologische ouder niet bij stil hoeft te staan. En dat gaat echt niet van de een op de andere dag ‘vanzelf’ goed. Het is een groeiproces voor alle betrokkenen, waar je vooral ook de tijd voor moet nemen.”

Gevoelens

“En tijdens dat proces ga je ook allerlei gevoelens tegenkomen.”, vervolgt Irma haar verhaal. “Als je de kinderen bijvoorbeeld gaat ophalen, die dan helemaal overstuur zijn omdat ze niet wegwillen bij hun moeder. Dat doet wat met je. ‘Jezelf op een bepaalde manier buitengesloten voelen’ is ook een thema dat ik in veel verhalen terug zie komen. Bijvoorbeeld als je met z’n allen op een feestje bent en de kinderen heel erg naar hun biologische vader en moeder trekken, terwijl jij ook hard je best doet om te groeien in je rol en bepaalde zorgtaken op je neemt op de momenten dat de kinderen er zijn. Of als de kinderen steeds heel veel vertellen over hun moeder. Ook dat zijn stuk voor stuk lastige momenten. Rationeel begrijp je wat er gebeurt, maar emotioneel kan dat anders zijn. Wat ik ook wel terug hoor, is dat er soms ook gevoelens van jaloezie naar boven komen, zeker bij vrouwen die zelf geen kinderen hebben. Dat gaat dan over het missen van die bloedband. De oneindige loyaliteit en onvoorwaardelijkheid die er nu eenmaal is tussen biologische ouders en hun kind(eren). Als je zelf geen kinderen hebt, kan dat een soort rouwproces triggeren over dat oer-gevoel dat niet (helemaal) ingevuld wordt.”

Commentaar

“Waar veel stiefmoeders/plusmama’s ook mee geconfronteerd worden is (goedbedoeld) commentaar uit hun omgeving. ‘Zou je dat wel doen; een relatie met een man met kinderen?’, ‘Waar begin je aan?’ Zelf heb ik ervaren dat dit verandert zodra de betreffende man en kinderen een gezicht krijgen. Als mensen kunnen zien dat het een hartstikke leuke vent is en schatten van kinderen. En als ze zien hoe de kinderen met je omgaan en naar je toetrekken, dan begrijpen ze meestal wel dat het gewoon goed zit. Een ander punt waar veel stiefmoeders/plusmama’s commentaar op krijgen vanuit hun omgeving is het vraagstuk of je wel of niet ook nog eigen kinderen wil. Zelf kreeg ik bijvoorbeeld best wel wat opmerkingen toen wij besloten dat we geen kinderen meer samen wilden. Voor mij geldt dat ik écht het gevoel heb, dat ik twee kinderen heb. Mijn moedergevoel is daarmee ingevuld. Voor vrouwen die wel biologische kinderen hebben, is het soms moeilijk voor te stellen dat dit zo kan werken. Zij menen dan toch dat je iets mist…”

Erkenning & waardering

“Een van mijn drijfveren voor het delen van mijn verhaal en dat van andere stiefmoeders/plusmama’s is dat ik het belangrijk vind dat er meer erkenning komt voor de rol van de plusmama. Zeker wanneer er sprake is van co-ouderschap bij jonge kinderen. De plusmama doet namelijk net zoveel voor de kinderen als de biologische moeder. En dat wil niet zeggen dat je de titel ‘mama’ moet krijgen, want je hebt de kinderen nu eenmaal niet op de wereld gezet. Maar wel dat er erkenning en waardering mag zijn voor je rol als stiefmoeder. Veel stiefmoeders/plusmama’s die ik sprak herkennen dat dit lang niet altijd het geval is. Het algemene beeld is toch veelal dat er medelijden is met de biologische moeder, die haar kinderen moet missen of delen. Dat gevoel kan ook bij de biologische moeder een sterke rol spelen. Net als de angst dat de nieuwe partner van vader de kinderen probeert af te pakken. Waardoor zij bijvoorbeeld de kinderen tegen de stiefmoeder gaat opzetten. Dit laatste is ook een punt dat in meerdere verhalen van stiefmoeders/plusmama’s aan bod komt.”

Ruzie & strijd

“In mijn persoonlijke verhaal is er geen sprake (geweest) van ruzie of strijd tussen de biologische ouders. Maar er zijn natuurlijk heel veel andere werkelijkheden die in de interviews ook naar voren kwamen. Op het moment dat je als vrouw in een situatie komt waarin er wél veel strijd is tussen de biologische ouders van de kinderen, brengt dit de nodige extra uitdagingen met zich mee. Wat je vaak ziet in die situaties, is dat de nieuwe partner na verloop van tijd zegt ‘ik houd dit niet meer vol’. Als er altijd strijd en gedoe is, wordt het heel lastig om gezellig samen te zijn met je ‘nieuwe gezin’. Altijd komt die ex er op een bepaalde manier doorheen. De kans dat de kinderen vanuit die strijd ook tegen je worden opgezet door de biologische moeder, is natuurlijk groter. Hoe dan ook; de relatie met de man waar je verliefd op was en waar je de kinderen voor lief bij nam, komt waarschijnlijk onder druk te staan als er zoveel strijd is. En de kans dat de liefde daardoor overgaat, is reëel. Als je in zo’n proces zit, moet je echt een lange adem hebben. Op termijn zullen ook hier positieve veranderingen gaan plaatsvinden. Maar daar moet je tegen bestand zijn als vrouw. En de man moet dan natuurlijk ook wel héél leuk zijn!”, lacht Irma.

Valkuilen voor stiefmoeders/plusmama’s

“Wat de belangrijkste valkuilen zijn voor stiefmoeders of plusmama’s?”, herhaalt Irma de gestelde vraag. “Ik denk allereerst ‘te snel willen gaan’. Te snel een bepaalde rol willen innemen. Dat kan niet. Zoiets moet groeien. Sommige vrouwen willen heel graag dat het een gezinnetje gaat worden en pakken meteen die opvoedrol. Dat werkt niet; het heeft echt tijd nodig! Een andere valkuil is dat sommige vrouwen misschien geneigd zijn om de lat te hoog te leggen voor zichzelf. Ze willen het perfect doen allemaal. Cijferen zichzelf weg en gaan dan volledig aan zichzelf voorbij. Dat houd je op termijn natuurlijk ook niet vol. En een laatste valkuil is denk ik het uit de weg gaan van confrontaties, omwille van ‘de lieve vrede’. Ook dat gaat je op termijn opbreken.”

>> Lees ook: Een nieuwe relatie na je scheiding; als je kind moeite heeft je nieuwe partner te accepteren.

Tips voor stiefmoeders/plusmama’s

 Wat zijn dan nu de ingrediënten om de kans op een gelukkig gezinsleven met je samengestelde gezin te vergroten? Irma deelt op basis van haar kennis persoonlijke ervaring een aantal tips:

1. Hou Vol!
Als eerste zou ik tegen vrouwen die zoekende zijn in hun rol als stiefmoeder/plusmama willen zeggen; ‘Hou vol!’. Uiteindelijk gaat iedereen weer meer z’n weg vinden en komt er een nieuwe balans. Het is een proces dat continu in ontwikkeling is. Als de biologische moeder bijvoorbeeld een nieuwe relatie krijgt, verandert er veel. Als er een nieuw kindje bijkomt wordt de situatie weer anders. Het moment of de situatie waarin je nu zit, wat je het gevoel geeft van ‘help’, dat blijft niet. Dus heb vertrouwen en geef niet te snel op!

2. Blijf met elkaar praten!
Een tweede belangrijke tip is; ‘uit je gevoelens’. Geef naar je partner aan wat een bepaalde situatie met je doet. Vertel hem waar je tegenaan loopt. Maak het bespreekbaar en heb het erover samen. Het klinkt misschien heel cliché, maar het is zó belangrijk. Want als je met teveel dingen blijft zitten, gaat het mis. Vertel je partner bijvoorbeeld dat je het vervelend vindt als de biologische moeder te pas en te onpas binnenloopt en leg hem uit dat dit je het gevoel geeft dat je niet kunt bouwen aan jullie eigen gezinnetje. Het is belangrijk om uit te wisselen wat de betekenis is van bepaalde dingen voor jou en je partner en daarin ook begrip te hebben voor elkaars werkelijkheid. Door met elkaar te blijven praten kun je samen zoeken naar oplossingen die voor jullie beide goed voelen.

3. Leer de biologische moeder kennen
In het verlengde van de vorige tip, is het ook belangrijk om het gesprek aan te gaan met de biologische moeder. Heb het erover, zoek samen naar een afstemming die voor alle betrokkenen passend is. Want of je het leuk vindt of niet; ze gaat deel uitmaken van je leven. Dan maar beter in een goede verstandhouding, toch? Omwille van de kinderen uiteraard, want daar doet iedereen het voor. Althans; dat zou zo moeten zijn!

4. Wees flexibel
Een andere tip is om soms ook mee te bewegen en je flexibel op te stellen. Het is nu eenmaal zo dat sommige situaties niet leuk zijn. Dan is het soms goed om even mee te bewegen en je eigen gevoel opzij te zetten in het belang van de kinderen. Bijvoorbeeld op een feest waar de biologische moeder ook aanwezig is. Daar mag je best van balen, maar niet op het moment zelf. Voor de kinderen is het wél leuk dat de biologische moeder er is. Dan moet je je eigen gevoel even parkeren en er het beste van maken!

5. Leef je in in het kind
Sowieso is het heel belangrijk om je als stiefmoeder of plusmama te blijven inleven in de belevingswereld van het kind. Voor hen is het ook niet makkelijk allemaal. Ze hebben het al moeilijk genoeg dat ze hun vader en moeder met momenten moeten missen. Zelf vond ik het bijvoorbeeld eens lastig dat de kinderen op een verjaardag waar de biologische moeder ook aanwezig was, zoveel naar haar trokken. Terwijl wij inmiddels ook echt close geworden waren. Toen bedacht ik me dat er genoeg liefde is voor iedereen. Ik hoef dat niet te sturen. Het belangrijkste is dat de kinderen zichzelf kunnen zijn.

>> Lees ook: De Impact van een scheiding op kinderen – Interview met experts van Stichting Yvoor

6. Denk aan jezelf
Ik haalde het net al aan; maar neem tijd voor jezelf! Dat is heel belangrijk. Veel vrouwen hebben de neiging om het heel goed te willen doen allemaal. Ze zijn continu bezig met zorgen en leggen de lat heel hoog. Terwijl er niemand is die dat van je verwacht. Het is echt belangrijk om af en toe ook tijd vrij te maken voor jezelf en niet bij het gezin te zijn. Zo laad je jezelf op en daar profiteert iedereen van!

7. Zie de positieve kanten
Een laatste tip die ik wil meegeven, is ‘count your blessings’. Zie ook de positieve kanten van het runnen van een samengesteld gezin. Sommige mensen zeggen ook tegen me ‘jullie doen het met jullie samengestelde gezin misschien nog wel beter dan veel biologische gezinnen’. Natuurlijk is het ingewikkeld. Maar het heeft ook positieve kanten. In de weken dat de kinderen er niet zijn, kun je zelf opladen, heb je tijd voor elkaar en groei je weer helemaal naar elkaar toe als partners. En als ze er zijn heb je alle tijd en aandacht voor de kinderen. Doordat je je in de week ervoor hebt kunnen opladen heb je dan ook echt weer wat te geven!

Meer tips voor stiefouders lees je in dit artikel op onze website!

Tot slot…

Een laatste vraag; welke karaktereigenschap heeft jou het meest geholpen bij het groeiproces dat je de afgelopen jaren hebt doorgemaakt in je rol als plusmama? Irma: “Liefde. Liefde geven, liefde krijgen. Dat is het mooiste goed. Liefde voor mezelf, voor de kinderen, voor mijn partner. Ik kan wel zeggen ‘goed luisteren’ ofzo, maar nee. Voor mij is dit echt liefde!