Voor dit artikel vroegen we verpleegkundige Ruby en gynaecoloog Stijn van het Maastricht UMC+ het hemd van het lijf over de voor- en nadelen van een natuurlijke bevalling en een keizersnede. Is een keizersnede inderdaad ‘makkelijker’, zoals weleens gezegd wordt? En maakt het eigenlijk verschil voor de start van de baby? Dit en veel meer lees je in dit interview!

Uit de lucht gegrepen

“Je hoort vaak dat mensen denken ‘als ik mag kiezen, doe mij dan maar een keizersnede’. Omdat men denkt dat dat makkelijker is; geen weeën, geen pijn. Maar dat ‘geen pijn’ is echt uit de lucht gegrepen! Anders dan bij een natuurlijke bevalling heb je bij een keizersnede op het moment zelf inderdaad geen pijn. Maar achteraf wel, zeker de eerste dagen. Het is een grote buikoperatie, dat moeten mensen toch niet onderschatten…”, aldus verpleegkundige Ruby.

Minder mobiel

“Het herstel duurt bij een keizersnede dan ook veel langer. Bij een natuurlijke bevalling zijn vrouwen doorgaans na een paar dagen weer goed op de been. Na een keizersnede zijn vrouwen veel minder mobiel. Sowieso blijf je de eerste dag in bed en doorgaans drie dagen opgenomen in het ziekenhuis. Vaak hebben vrouwen dan nog allerlei slangetjes van infuus en katheter, wat het ook lastiger maakt om je kindje zelf even te pakken. De eerste zes weken na een keizersnede wordt geadviseerd niet meer te tillen dan het gewicht van je baby op dat moment. Maar ook autorijden en andere zware belasting is er de eerste tijd niet bij na een keizersnede.” Gynaecoloog Stijn: “het tempo van het herstel is voor iedereen anders. De pijn die de vrouw voelt, is leidend voor het tempo waarin de activiteiten weer uitgebreid kunnen worden.”

Veiliger?

“Vaak wordt ook gedacht dat een keizersnede ‘veiliger’ is. Dat is niet het geval. Een keizersnede is een operatie en dat brengt qua ingreep en herstel toch een wat hoger risico met zich mee. Bijvoorbeeld op infecties en nabloedingen. Ook het risico op trombose ligt wat hoger dan bij een natuurlijke bevalling, doordat je twee risicofactoren combineert (zwangerschap en een operatie). Bovendien brengt een keizersnede ook risico’s met zich mee voor een eventuele volgende zwangerschap. Zo kan de placenta ingroeien in het litteken van de keizersnede. En is ook de kans op een zogenaamde uterus ruptuur (scheur in de baarmoeder) groter, wanneer er bij een volgende bevalling door de weeën druk op het litteken in de baarmoeder komt. De kans dat het gebeurt is gelukkig heel klein, maar als het gebeurt kan het ernstige gevolgen hebben”, aldus gynaecoloog Stijn.

Beter voor het kindje

“Ook voor de start van je kindje, is een natuurlijke bevalling doorgaans beter. Het is namelijk zo dat de hormonen die ervoor zorgen dat de weeën op gang komen, er ook voor zorgen dat de longen van de baby klaar gemaakt worden. Als je die weeën niet hebt gehad, en je tilt het kindje zo uit de buik, moeten die organen zich nog helemaal aanpassen. Daar kunnen kindjes last van hebben, zeker als de keizersnede eerder dan 39 weken zwangerschap plaatsvindt. Daarnaast spelen de hormonen die de bevalling opwekken ook een rol bij het op gang komen van de borstvoeding. Dit kan na een keizersnede dus wat moeilijker verlopen. Ook zien we soms dat kindjes na een keizersnede wat moeite hebben om zelfstandig te gaan drinken.”

Feestje

“Maar ook voor de binding tussen moeder en kind kan een natuurlijke bevalling prettiger zijn. Omdat de moeder het kindje makkelijker en sneller bij zich kan pakken”, vult Ruby aan. “Daarom proberen we nu ook bij een keizersnede zoveel mogelijk in de buurt van het ‘normale’ te komen. Vroeger gingen vader en kind al heel snel weg om het kindje te verzorgen. Tegenwoordig blijven de ouders en het kindje in principe samen op de operatiekamer (OK). En we proberen er dan ook een beetje een feestje van te maken. Ruby: ‘Het is toch jouw moment’, zeg ik altijd tegen ouders. Waar je elk jaar bij de verjaardag aan terug denkt. Hoe mooi is het dan als dat een mooie herinnering kan worden? Daarom proberen we ook zoveel mogelijk te luisteren naar de wensen van de ouders. Wil je het kindje geboren zien worden? Wil je het direct aan de borst? Wil je dat er veel foto’s gemaakt worden?”

Veilig

Gynaecoloog Stijn: “En het zijn ook gewoon hele goede en lieve verpleegkundigen, die er heel goed in zijn om het zo fijn mogelijk te maken. Want dat is toch doorslaggevend voor hoe je er later op terugkijkt. Het is zo belangrijk dat er, zeker in die medische setting op de OK, ook iemand is die echt aandacht voor jou als ouder heeft. Iemand die je op sleeptouw neemt en uitleg kan geven. Het kan best overweldigend zijn op de OK. Dan is het belangrijk dat je je veilig kunt voelen.”

Kiezen voor een keizersnede

“In principe kunnen mensen zelf zeggen ‘ik wil een keizersnede’. Maar hier in Nederland is dan wel de insteek dat we ons uiterste best gaan doen om toch te kijken of een natuurlijke bevalling mogelijk is. Door met ouders in gesprek te gaan over de achterliggende reden voor hun voorkeur voor een keizersnede. Welke verhalen heeft men gehoord? En kloppen die? Zijn ze voldoende op de hoogte van de verschillende voor- en nadelen? In die zin is de keuze voor een keizersnede niet heel gemakkelijk. Je moet goede redenen hebben. Vaak zijn deze van psychologische aard. Bijvoorbeeld na een traumatische bevalling. Maar ook dan wordt het in het team besproken. Want je moet ook een arts vinden die bereid is een operatie te doen die medisch gezien niet nodig is…”

Een keer een keizersnede, altijd een keizersnede?

“Van de vrouwen die een keizersnede hebben gehad en bij een volgende zwangerschap proberen op de natuurlijke manier te bevallen, lukt dat bij grofweg 70%.  We hebben hier in het Maastricht UMC+ een speciaal rekenmodel ontwikkeld om dit percentage nog iets nauwkeuriger te kunnen bepalen. De reden van de keizersnede bij de voorgaande zwangerschap is daarin een belangrijke factor. Kwam het doordat het kindje te groot was, heb je een wat lagere kans dat je bij een volgende zwangerschap natuurlijk kunt bevallen. Lag het aan een stuitligging, dan gaat het percentage iets omhoog. Wat wél vast staat, is dat je – als je eenmaal een keizersnede hebt gehad – het medisch advies is om een volgende keer niet meer thuis te bevallen. Dit is een advies. Indien gewenst kunnen ouders hierin anders kiezen.”

Wist je dat…

• in het Maastricht UMC+ ongeveer 60% van de baby’s via een natuurlijke bevalling ter wereld komt?
• daarnaast bij 15% van de bevallingen sprake is van een ‘kunstverlossing’ met de vacuümpomp?
• en in 25% van de gevallen sprake is van een keizersnede?
• waarvan 15% gepland is en 10% spoed?
• deze percentages voor keizersnede iets hoger liggen dan gemiddeld, doordat het Maastricht UMC+ als academisch ziekenhuis vaker ‘complexe’ gevallen binnenkrijgt?
• Een keizersnede ongeveer een uur duurt?
• Je kindje al na ongeveer een kwartiertje geboren wordt?
• Je ondanks de ruggenprik toch voelt dat er van alles gebeurt in je buik zonder dat je pijn ervaart?