Is jouw kind niet zo’n prater? En vertelt het weinig over wat het heeft meegemaakt op school of met vriendjes of vriendinnetjes? Als ouder kan het best lastig zijn als je kind erg gesloten is. Je wil immers graag weten wat er in je kind omgaat. Als je kind het lastig vindt om zich te uiten, verlopen gesprekjes vaak moeizaam of stroef. In dit artikel lees je meer over kinderen die wat meer gesloten zijn en vind je ook een aantal tips voor hoe je je kind kunt helpen om meer te vertellen! 

Als je kind gesloten is…

Waar sommige kinderen zodra ze uit school komen honderduit beginnen te vertellen over wat er die dag allemaal gebeurd is in de klas en op het schoolplein, zal een kind dat meer gesloten is niet zo snel uit zichzelf beginnen te vertellen. Maar ook als ze actief uitgenodigd worden om te vertellen, zie je bij gesloten kinderen vaak dat ze zich niet zo makkelijk uiten over wat ze die dag beleefd hebben.

Je kent de gesprekjes wel waarbij jij enthousiast aan je kind vraagt ‘en, hoe was je dag?’ en je lauwtjes terugkrijgt ‘oh goed’, waarop je nog even doorvraagt met ‘wat hebben jullie gedaan?’ en je na het antwoord ‘gewoon, van alles’, voelt dat er nog maar weinig ruimte is voor nog meer vragen. Vaak zie je bij kinderen die gesloten zijn dat ze het in het algemeen heel lastig vinden om te verwoorden wat ze denken of voelen. Bij gesloten kinderen merk je daarom vaak ook eerder aan hun gedrag dat er iets is dan dat ze komen vertellen dat er iets speelt.

Oorzaken voor als je kind gesloten is en/of weinig vertelt

• Als je kind nog jong is, hoef je je niet direct zorgen te maken als je weinig reactie krijgt op vragen als ‘hoe was het op school?’. Jonge kinderen leven namelijk nog heel sterk in het hier-en-nu. School is school, thuis is thuis waar ze lekker willen spelen. Soms kun je bij jonge kinderen nog weleens merken dat de verhalen over hun belevenissen van de dag er vlak voor het slapengaan uitkomen, als ze rustig in hun bedje liggen en niet meer met andere dingen bezig zijn.

• Kinderen die heel gesloten zijn en niet zo makkelijk praten over wat hen bezig houdt hebben in het algemeen vaak een introvert karakter. Is je kind van jongs af aan al wat afwachtend of terughoudend geweest in het contact met andere mensen? Vond je kind het altijd al lastig of spannend om contact te maken met anderen? En wist het zich in een gezelschap niet zo goed een houding te geven? Dan past de gesloten houding van je kind waarschijnlijk bij zijn karakter.

>> Lees ook: Je introvert kind ondersteunen? 6 tips!

•  Als de geslotenheid pas op latere leeftijd of recent is ontstaan, kan het ook een teken zijn dat je kind niet zo lekker in z’n vel zit. Soms zijn kinderen zich (nog) niet ervan bewust dat ze zich eigenlijk niet zo fijn voelen. Het meer gesloten zijn dan voorheen is dan eigenlijk een signaal dat het kind afgeeft in z’n gedrag. Ook wanneer je dit bespreekbaar maakt met je kind en je kind erkent dat het zich niet zo fijn voelt, kan het zijn dat je kind oprecht niet weet wat ‘m dwars zit. Zeker in de (pre)puberteit kunnen hormonale veranderingen hierin een rol spelen. Als de veranderde stemming van je kind aanhoudt, neem dan contact op met je huisarts of maak gebruik van ons wekelijkse chatspreekuur over psychische klachten bij pubers, verzorgd door Mondriaan Preventie.

• Soms zie je ook dat kinderen in bepaalde situaties meer gesloten zijn dan in andere situaties. Dit speelt vaak bij kinderen die wat onzeker zijn of last hebben van (sociale) faalangst. In een omgeving waar ze zich vertrouwd en veilig voelen, zie je dat ze meer naar buiten durven te treden dan in een situatie waarin ze zich ongemakkelijk voelen. Ook bij pubers zie je vaak dat ze in bepaalde situaties meer gesloten zijn dan in andere situaties. Tot op zekere hoogte is het ook passend bij de normale ontwikkeling dat een puber zich richting volwassenen anders opstelt dan naar leeftijdgenoten. In dit artikel over praten met je puber, vind je 7 tips om met je puber in gesprek te komen en te blijven!

• Het kan ook zijn dat de gesloten houding van een kind veroorzaakt wordt door bepaalde ervaringen die het kind heeft opgedaan. Als je kind zich bijvoorbeeld vaker echt afgewezen heeft gevoeld om wat het dacht, voelde of deed, kan dat een reden zijn waarom je kind wat terughoudender is geworden in het zich uiten. Het gezinsklimaat kan wat dit betreft ook een rol spelen; als er in het gezin ook niet zo makkelijk over gevoelens wordt gepraat of als één of beide ouder(s) zelf ook heel gesloten is, is het goed mogelijk dat een kind dit overneemt. Ten slotte kan ook een wat autoritaire opvoedstijl, waarin er weinig ruimte is voor een eigen mening en gevoelens, maken dat kinderen zich meer gesloten opstellen.

5 tips om je kind meer te laten vertellen

Tip 1: Kies een handig moment om te praten.

Als je kind geen makkelijke prater is, is het goed om wat bewuster de momenten te kiezen waarop je een gesprekje met je kind wil aanknopen. Het kan goed zijn dat je kind als het uit school komt, moe is van de lange dag, waardoor het geen zin heeft om ook nog te moeten vertellen. Andere kinderen willen thuis het liefst meteen gaan spelen, waardoor ze geen zin hebben om te vertellen over school.

Voor kinderen die niet zo makkelijk praten, kan het ook prettig zijn als je een gesprekje aanknoopt terwijl jullie iets aan doen zijn, zoals tijdens een spelletje, de tafel dekken, tijdens het wandelen of fietsen. Voor een gesprek gaan zitten, is voor bijna alle kinderen ongemakkelijk en voor wat meer gesloten kinderen al helemaal!

Vlak voor je kind naar bed gaat, kan ook een goed moment zijn om nog even met je kind te kletsen. Je kind is dan niet meer bezig met andere dingen. Er zijn speciale tools ontwikkeld die hierbij kunnen helpen, zoals het Smoeltjesschrift of het boekje Slaapklets.

Tip 2: Let op je gesprekstechnieken

Wanneer je kind gesloten is, is het goed om extra op je gesprekstechnieken te letten. Kinderen hebben bijvoorbeeld wat meer tijd nodig om wat er in hun hoofd zit om te zetten in woorden. Wacht dus even als je iets hebt gevraagd.

Probeer ‘gesloten vragen’, dat zijn vragen die je met een ‘ja’ of ‘nee’ kunt beantwoorden, te vermijden en kies voor open vragen. Vraag bijvoorbeeld ‘hoe was het feestje?’ in plaats van ‘heb je het leuk gehad op het feestje?’ Een open vraag begint vaak met woorden als ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’, ‘hoe’ en nodigt uit meer te vertellen. Wat ook kan helpen, is om de vragen wat meer concreet te maken. Bijvoorbeeld ‘wat vond je het leukste en het stomste op het feestje?’ Of in relatie tot school ‘wat vond je vandaag het makkelijkste/moeilijkste’ of ‘met wie heb je gespeeld vandaag?’. Probeer weer door te vragen als je kind een kort antwoord geeft.

Als je graag wil weten of je kind zich fijn voelt en of het lekker in z’n vel zit, kan het helpend zijn om heel gericht naar de gedachten en gevoelens van je kind te vragen. Denk daarbij aan vragen als; ‘hoe vond jij dat?’, ‘hoe voelde jij je toen?’, ‘hoe was dat voor jou?’, ‘wat denk je dan als dat gebeurt?’.

Tip 3: Doe het spelenderwijs

Zeker bij jonge kinderen kun je ook gebruik maken van spel om meer inzicht te krijgen op de belevingswereld. Maak er bijvoorbeeld een raadspelletje van; ‘ik denk dat jij vandaag … hebt gedaan’. Wat ook helpend kan zijn, is om dingen beeldend te maken. Vraag je kind bijvoorbeeld ‘als er vandaag een vlieg in de klas rondvloog, wat zou die dan gezien hebben?’ Of ‘als er een film was gemaakt van het feestje en we zouden die samen kijken, wat zouden we dan zien?’.

Er zijn tegenwoordig ook kaartspelletjes te koop voor verschillende leeftijdsfasen, die kunnen helpen het gesprek op gang te brengen. Zoals bijvoorbeeld de kaartjes van Praatprikkels of de Vertellis Gezinseditie.

Tip 4: Maak het bespreekbaar

Je kunt ook met je kind bespreken dat je je zorgen maakt over het feit dat het zo weinig vertelt. Geef je kind – afgestemd op het leeftijdsniveau – mee dat het belangrijk is om zo nu en dan te delen wat je bezighoudt. Omdat het anders in je hoofd blijft zitten, waardoor je hoofd vol raakt en er steeds meer gedachten komen. En dat je hersenen daardoor ook dingen kunnen gaan verzinnen die niet kloppen. Bij tieners zie je vaak dat ze zelf ook last ervaren van piekeren. Deze ervaren last kan een motivatie zijn voor je kind om actief met het thema aan de slag te gaan.

Tip 5: Zoek samen naar alternatieven

In het verlengde hiervan kun je samen met je kind zoeken naar andere manieren dan praten waarmee je kind zich toch kan uiten en ontspannen. Denk bijvoorbeeld aan sporten, creatief bezig zijn of de natuur opzoeken. Mindfulness of yoga kunnen ook helpend zijn. Neem een kijkje op de pagina met het cursusaanbod voor aanbieders in onze regio! Voor sommige kinderen kan het ook helpen om te werken met een zelfgemaakt ‘zorgenmonster’ of ‘emotiedoosje’, waarin je kind af en toe een briefje met tekeningen of verhaaltjes kan stoppen. Bij oudere kinderen kan het bijhouden van een dagboekje heel prettig zijn.

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.