Is jouw kindje bang om op de wc te plassen of poepen? Of wil je kind persé in de luier poepen? Of is het überhaupt bang om te poepen? Dan is er sprake van angst. Angsten horen bij de normale ontwikkeling van ieder kind. Het wordt echter een probleem als de angst de zindelijkheidsontwikkeling stagneert of belemmert. Wat je in dat geval kunt doen, lees je in dit artikel!

Angst om te poepen

Misschien had je er nog nooit bij stil gestaan, maar voor sommige kinderen kan het eng zijn om te poepen. Dit is een probleem wat zich vooral voordoet bij jonge kinderen. De angst voor het poepen maakt dat kinderen de poep ophouden, waardoor de ontlasting zo hard wordt dat het pijn gaat doen en er makkelijk een vicieuze cirkel ontstaat. Juist doordat kinderen bij wie dit speelt vaak nog erg jong zijn, kunnen ze niet goed uitleggen waarom ze bang zijn om te poepen. Ze missen de woordenschat en ook de mogelijkheden om daarover na te denken.

Mogelijke oorzaken voor de angst om te poepen

• Angst om in de wc te vallen. Een angst die nogal eens voorkomt bij kleine kinderen, is de angst dat ze – net als de ontlasting – opgeslokt zullen worden door het toilet. Het lawaai van de wc kan kinderen soms ook doen schrikken. In dat geval is het goed om heel bewust samen met je kindje te bekijken hoe de wc doorspoelt en dat dat niet zomaar gaat. Wat ook belangrijk is, is dat je kind stabiel kan zitten op de wc, zodat het niet bang hoeft te zijn dat het zelf in de wc zal vallen. Een wc-verkleiner en krukje kunnen daarbij uitkomst bieden.

• Angst om iets van zichzelf te laten gaan. Sommige kinderen zijn bang om te poepen of voor het potje of de wc omdat ze het eng vinden de poep bewust te moeten afstaan. Vaak heeft dit ermee te maken dat kinderen poep als een deel van zichzelf beschouwen. Wanneer je de indruk hebt dat dit speelt voor jouw kindje, probeer dan naar je kind uit te stralen dat je ‘m begrijpt en dat je ‘m zal steunen. Belangrijk is wel om niet mee te gaan in de angst. Zeg bijvoorbeeld ‘mama begrijpt dat je het spannend vindt om op het potje te poepen, dat is ook niet erg. Alle kindjes moeten dat leren en papa en mama kunnen jou daarbij helpen.’

• Poep vies vinden. Als je merkt dat je kind niet durft te poepen, omdat het poepen vies vindt, kan het helpend zijn om je kindje mee te nemen als je zelf naar de wc gaat. Zo kun je laten zien dat het normaal is om naar de wc te gaan en dat iedereen dat doet. Als ouder heb je een belangrijke voorbeeldfunctie. Als je uitstraalt dat je poep niet vies vindt, zal dat ook z’n invloed hebben op je kind. In het kader van het normaal maken van poep, kan het helpen om op een speelse wijze met je kind bezig te zijn met het thema ‘poep’. Bekijk samen de poep en vertel erover. Je kunt je kindje bijvoorbeeld uitleggen wat poep is en wat er gebeurt met de poep als deze in de wc komt. Daarnaast zijn er ook allerlei leuke kinderboekjes te krijgen over poep en zindelijkheid.

• Te hard wc-papier. Dit is een meer praktische reden, maar ook dat kan een oorzaak zijn voor de angst van je kind om te poepen.

• Een associatie met poepen en buikpijn of vervelende ervaringen in het verleden, zoals diarree, kapotte billen of luieruitslag.

• Ook kan een kind moeite hebben iets te doen wat blijkbaar vies is en wat anderen kunnen waarnemen. In dat geval is het vooral een sociale reden.

• Het komt voor dat kinderen bang zijn om te poepen door een erg strenge zindelijkheidstraining.

Tips voor als je kind bang is om te poepen, voor het potje of de wc

Tip 1: Neem de angst serieus

Misschien vind je het moeilijk te begrijpen waarom je kind bang is voor het potje, de wc of de poep zelf. Toch is het belangrijk om te proberen je te verplaatsen in je kind en zijn of haar angst serieus te nemen. Vaak werkt het averechts als je de signalen van je kind negeert en het forceert om over z’n angsten heen te stappen (kom op, niks aan de hand). Je kind zal zich dan niet gehoord/gezien voelen in zijn emoties, wat kan leiden tot meer gevoelens van spanning en onveiligheid/angst.

Tip 2: Stem af op je kind

Kijk en luister goed naar de signalen die je kind geeft en probeer daarop af te stemmen. Dit kun je doen door te benoemen wat je waarneemt; ‘mama ziet dat je het potje een beetje spannend vindt, klopt dat?’ Geef je kind vervolgens erkenning voor het gevoel dat het ervaart. ‘Dat is ook een beetje spannend, als je kindje bent en nog niet zo vaak op het potje hebt gezeten’. En straal vervolgens naar je kind uit dat je hem of haar zal helpen. ‘Dat geeft niks dat je het nog een beetje spannend vindt. Papa en mama zijn bij jou en we kunnen jou helpen om te leren op het potje te plassen.’

Tip 3: Maak de stapjes klein

Een angst overwinnen is niet iets wat je van vandaag op morgen doet. Dit is een proces, waarbij je met kleine stapjes vooruitgang boekt. Als je kind bang is voor het potje, kan het al heel wat zijn als het (samen met jou) in een spel met beer of een pop met het potje kan spelen. Een volgende stap kan zijn dat het kind in jullie spel zelf op het potje gaat zitten met de kleren aan (zonder dat er daadwerkelijk verwacht wordt dat het z’n behoeften doet). Weer een volgende stap kan zijn dat het met luier aan op de wc of het potje gaat zitten als het moet plassen of poepen. En dat zou je dan weer kunnen uitbreiden naar ’s avonds een paar minuutjes zonder broekje aan op het potje gaat zitten om een filmpje te kijken of tijdens het voorlezen van een verhaaltje. En zo breid je het steeds een beetje uit naar het uiteindelijk gewenste gedrag.

Tip 4: Vier de succesjes

In het verlengde van voorgaande tip is het belangrijk om de kleine succesjes te vieren. Dit kan met een complimentje of een beloningssysteem. Let erop dat je niet teveel in één keer van je kind vraagt om de beloning te kunnen verdienen. Dit kan juist zorgen voor een te grote druk en het proces vertragen.

Tip 5: Structuur

Het aanbrengen van structuur kan helpend zijn in het omgaan met problemen rond zindelijkheid. Wanneer je kindje eraan toe is om zonder veel weerstand even op het toilet te zitten, kun je bijvoorbeeld de afspraak maken dat het na elk eetmoment 5 minuutjes op de wc gaat zitten. Daarmee wordt het meer ‘normaal’ en kan de angst afnemen.

Tip 6: Niet forceren

Het allerbelangrijkste is om je kindje niet te forceren. Een kind dat op welke manier dan ook moeite heeft met zindelijk worden, doet dit niet expres. Let er dus op dat je als ouder niet gefrustreerd gaat reageren naar je kind, want een positieve en ontspannen benadering zijn essentieel. Soms kan het dan ook verstandig zijn om het een poosje los te laten en de zindelijkheidstraining op een later moment weer op te pakken. Het kan goed zijn dat je kind dan wat verder is in z’n ontwikkeling, waardoor het veel makkelijker zal gaan.

Bronnen:

• Albert Schweitzer Ziekenhuis;
• Ouders van Nu.

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.