Ongeveer 5 procent van de kinderen wordt geboren met flaporen. Dat zijn zo’n 8000 baby’s per jaar. Wat zijn flaporen eigenlijk en hoe ontstaan deze? Kun je flaporen bij je baby laten behandelen en wanneer kun je dat het beste doen? In deze gastbijdrage deelt Michelle Feijen (plastisch chirurg bij Zuyderland Medisch Centrum en MOOI kliniek Maastricht) haar kennis over flaporen bij baby’s.

Over flaporen en andere oorafwijkingen bij baby’s

Flaporen worden meestal zichtbaar in de eerste maanden na de geboorte. Soms zijn ze direct na de geboorte al aanwezig. Bij flaporen of afstaande oren staan de oren iets verder van het hoofd, waardoor ze uitsteken en meer opvallen. Officieel spreekt men van flaporen als ze meer dan 2 centimeter van het hoofd af staan. Naast flaporen zijn er nog een aantal andere oorafwijkingen die voorkomen bij baby’s, zoals een gevouwen bovenste deel van het oor (lidding), een extra zwelling van het kraakbeen in het kommetje van het oor (conchal crus) en afwijkingen in de vorm van de rand van het oor (helixrand afwijkingen). Deze komen minder vaak voor dan flaporen.

Hoe ontstaan flaporen?

Flaporen kunnen verschillende oorzaken hebben. Ze kunnen ontstaan door druk in de baarmoeder op het oortje of door een genetische aanleg. Bij mensen met flaporen is het kraakbeen van het oor anders ontwikkeld. Vaak is het kommetje van het oor dieper en is de bovenste plooi onderontwikkeld, waardoor het oor verder uitsteekt. Flaporen kunnen ook ontstaan doordat de spieren rondom het oor anders zijn aangelegd waardoor het oor zich niet op de juiste manier kan vormen. Vaak zijn de flaporen niet helemaal symmetrisch, het komt dus voor dat één oor meer afstaat dan het andere. Ook normale oren zijn vaak niet helemaal symmetrisch, je ziet, als je goed op let, kleine verschillen tussen links en rechts.

Gevolgen van flaporen

Allereerst is het belangrijk om te weten dat flaporen geen invloed hebben op het gehoor van je kindje. Het gehoor wordt geregeld in je middenoor en je binnenoor. Het hebben van flaporen is dus geen functioneel, maar een esthetisch ‘probleem’. Het hebben van flaporen kan op latere leeftijd wel emotionele gevolgen met zich meebrengen voor je kind. Kinderen met flaporen kunnen slachtoffer worden van pesten, omdat de oren er anders uitzien en meer opvallen. Dit kan leiden tot emotionele schade, zoals bijvoorbeeld onzekerheid of schaamte, verminderd zelfvertrouwen en moeite met het aangaan van sociale contacten. Vaak is dit ook de reden voor ouders om flaporen te laten corrigeren.

Het behandelen/corrigeren van flaporen

De leeftijd waarop we flaporen over het algemeen operatief corrigeren is 5-6 jaar. Het kraakbeen is dan nog relatief zacht en kan met een operatie in de juiste vorm gemodelleerd worden. Dit is een operatie onder narcose, waarbij er een snee aan de achterkant van het oor wordt gemaakt. Via deze snee wordt het kraakbeen vrij gelegd en in de juiste vorm gebogen. Dit wordt vervolgens vastgezet met hechtingen. Na de operatie heeft het oor een zo normaal mogelijke vorm. De operatie duurt ongeveer 1 ½ uur. Na de operatie dragen de kindjes een week een hoofdverband en daarna nog enkele weken een haarband over de oren om ze te beschermen. Een operatie is nooit zonder risico’s; je kind krijgt een litteken aan de achterzijde van het oor en er is een kleine kans op een bloeding of een ontsteking.

Deze operatie wordt door de meeste ziektekostenverzekeraars vergoed. Bij sommige zorgverzekeraars heb je een speciaal pakket nodig om voor vergoeding in aanmerking te komen. Daarnaast geldt dat de meeste zorgverzekeraars het corrigeren van flaporen vergoeden tot het 12^e levensjaar. Ben je ouder dan 18 jaar en besluit je alsnog je flaporen te willen laten behandelen, betaal je deze ingreep in het algemeen zelf.

Nieuwe behandelmethode voor flaporen bij baby’s

Tegenwoordig is er ook een methode waarbij flaporen of andere oorafwijkingen in de eerste weken na de geboorte zonder operatie behandeld kunnen worden. (EarWell) Deze methode komt uit Amerika en is bedacht door dr. Byrd, een plastisch chirurg uit Texas. Doordat het kraakbeen van het oor in de eerste weken na de geboorte nog erg soepel is, kan het door middel van druk in de juiste vorm gemodelleerd worden. De soepelheid van het kraakbeen wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van oestrogenen in het bloed de eerste zes weken na de geboorte. Er worden hierbij een soort kapjes rondom het oor geplaatst, die het oor in vier tot zes weken, in de normale vorm modelleren. Het voordeel van deze methode is dat het pijnloos is, er zijn geen littekens en er is geen narcose nodig. Het nadeel is, dat er in een vroeg stadium, het liefst voor de derde week gestart moet worden met behandelen. Dus de aanwezigheid van flaporen of een andere oorafwijking moet al enkele dagen na de geboorte worden opgemerkt door de ouders, de verloskundige of het consultatiebureau.

Voor meer informatie over bovenstaande behandeling kijk op earwell.nl.

Wel of niet corrigeren?

Als je kindje flaporen heeft, is het aan jullie als ouders om de keuze te maken om deze wel of niet operatief te laten corrigeren. Als je er vroeg bij bent, kun je de flapoortjes ook zonder operatie laten corrigeren met EarWell. De afwegingen die ouders maken om de flapoortjes van hun kind wel of niet te laten corrigeren, zijn verschillend. Als ouders vroeger zelf gepest werden vanwege hun flaporen en/of een operatie hebben ondergaan, zijn zij misschien eerder geneigd ook iets aan de flaporen van hun baby of kind te laten doen. Andere ouders zijn van mening dat de flapoortjes bij hun kinderen horen en kiezen ervoor deze niet te laten corrigeren. Flaporen zijn een esthetisch ‘probleem’ en hier mag iedereen zijn eigen mening over vormen. Wel is het van belang mensen goed voor te lichten over de verschillende mogelijkheden van behandeling.

Over Michelle Feijen

Michelle Feijen is sinds 2016 werkzaam als plastisch chirurg in het Zuyderland Medisch Centrum en de MOOI kliniek Maastricht. Hier voert ze verschillende reconstructieve en esthetische operaties uit. Borst- en aangezichtschirurgie is haar aandachtsgebied. Ze doet promotieonderzoek naar de behandeling van positionele schedelafwijkingen en aangeboren oorafwijkingen bij baby’s. Na het afronden van de opleiding tot plastisch chirurg heeft ze een fellowship gedaan in Dallas bij dr. Byrd. De bedenker van EarWell. Samen hebben ze meerdere kinderen met goed resultaat behandeld. Daarom heeft ze besloten deze preventieve behandeling ook in Nederland te gaan toepassen.

Voor meer info: earwell.nl en mooi-kliniek.nl.