Kamer opruimen, huiswerk maken, de taakjes in huis. Voor veel pubers niet de meest favoriete bezigheden. Tot grote frustratie van menig ouder. Want hoe irritant is het als je je kind elke dag weer opnieuw eraan moet herinneren dat de vuile was in de wasmand thuishoort en niet in een hoek van de slaapkamer? Of als je dagelijks moet vragen of het niet tijd wordt aan het huiswerk te beginnen… om vervolgens afgescheept te worden met een nors ‘Jaahaah, doe ik straks, zeur niet zo!’ Hoe krijg je je luie puber achter Netflix of z’n gsm vandaan en hoe zorg je dat ie in actie komt? Deze tips kunnen helpen!

Tip 1: Hou het Positief!

‘Hang je nu alwéér/nog steeds voor de tv? Heb je geen huiswerk? Wanneer ruim je je kamer eigenlijk op? Daar is een bom ontploft!’ Veel puber-ouders zullen dit soort uitspraken niet vreemd in de oren klinken. Het is natuurlijk goedbedoeld, maar op je puber komt het waarschijnlijk nogal verwijtend over. En dat werkt doorgaans niet bepaald stimulerend of motiverend. De eerste tip luidt dan ook; stop met preken of boos worden over het luie gedrag van je kind. Je kind weet inmiddels heus wel wat jij belangrijk vindt. Dat steeds opnieuw herhalen leidt alleen maar tot irritatie over en weer. Hoewel het soms verleidelijk kan zijn om het uit pure wanhoop dan maar helemaal los te laten, bereik je met opmerkingen als ‘dan zoek het zelf maar uit!’ ook meestal niet wat je wilt.

Tip 2: Praat met je kind

Boos worden, preken of het volledig loslaten werkt dus niet om je luie puber te stimuleren in actie te komen. Probeer in plaats daarvan in gesprek te komen met je kind over zijn gedrag. Leg je kind – zonder in verwijten te vervallen – uit waarom je zijn of haar gedrag niet oké vindt. Toon daarbij ook oprechte interesse in het perspectief van je kind. Hoe kijkt hij/zij er zelf tegenaan? Hoe zouden jullie samen tot afspraken kunnen komen waar jullie je allebei in kunnen vinden?

Voor een puber is het belangrijk dat hij/zij inspraak heeft; pubers willen discussiëren, onderhandelen over ‘het wat, wanneer en hoe’. Wat vaak goed werkt, is je kind z’n doelstelling te laten kiezen en dan samen de kaders te bepalen. Binnen die kader krijgt je kind dan de vrijheid om naar eigen inzicht in te vullen hoe het z’n doelstelling wil bereiken.

>> Lees ook: Praten met je puber over regels en afspraken – 7 tips!

Tip 3: Stimuleer je kind door het te belonen

Een van de kenmerken van het puberbrein is dat het veel gevoeliger is voor beloning dan voor straf. Geef je kind dus een compliment als het een keer uit zichzelf aan z’n huiswerk is begonnen of (eindelijk) zijn kamer heeft opgeruimd. Ook al is het nog niet helemaal tiptop; focus je op de inzet en niet op het resultaat. Ook belangrijk om te weten; pubers zijn vooral gevoelig voor beloningen op de korte termijn. ‘Betere carrièrekansen’ is voor pubers nu niet bepaald een reden om extra hun best te doen voor school. Jij kent je kind het beste; kies dus voor een concrete beloning waar jouw kind warm voor loopt. Wat ook goed kan werken, is je kind te belonen met meer vrijheid als het zich ‘verantwoordelijk’ gedraagt. Meer hierover in de volgende tip!

Tip 4: Help je kind verantwoordelijkheid te pakken

Bepaalde dingen horen er nu eenmaal bij in het leven. Ook al zijn ze niet leuk, heb je geen zin, ze moeten toch gebeuren. Voor veel pubers is het moeilijk om die verantwoordelijkheid te pakken. Daar hebben ze jouw hulp bij nodig. Bijvoorbeeld door bepaalde doelen om te zetten in concreet gedrag. Stel je kind geeft aan het belangrijk te vinden om niet te blijven zitten. Ga dan met je kind in gesprek over wat het concreet gaat doen om daarvoor te zorgen. ‘Gewoon…mijn best doen’ is dus niet genoeg! Vraag naar hoe je kind het schoolwerk denkt te gaan plannen, waar het hulp bij nodig heeft et cetera. Laat je kind zelf een plan van aanpak maken, zodat het ook echt zijn plan wordt en niet het jouwe!

Tip 5: Zorg voor ‘interne motivatie’

Wat ontzettend helpt als je je luie puber in actie wil krijgen, is ervoor proberen te zorgen dat je kind zelf gemotiveerd is voor hetgeen er moet gebeuren. Dat hij/zij het doet omdat hij het zelf wil en niet omdat het moet van jou. Voor pubers is het belangrijk te begrijpen wat ‘het nut’ of ‘het voordeel’ is van een bepaalde taak of klus. Soms kan het in dat kader helpen om zaken in de juiste context te plaatsen; het eindeloos maken van rekensommen lijkt voor je puber wellicht zinloos, maar het belang van het hebben van wiskundig inzicht om bijvoorbeeld een app te kunnen bouwen, zegt je kind misschien wel iets. Dat geldt ook voor taakjes in huis; waarschijnlijk heeft je kind weinig gevoel bij het afnemen van stof in huis, maar vindt het ’t wel leuk om te leren koken. Dat is immers een vaardigheid die hij/zij ook nodig heeft als hij/zij straks zelfstandig op kamers wil gaan wonen.

>> Lees ook: Stimuleer de zelfstandigheid van je puber – 5 tips!

Tip 6: Maak het bereikbaar

Plannen en organiseren is lastig voor pubers. Dat heeft te maken met hun brein dat volop in ontwikkeling is. Meer hierover lees je in ons interview met twee puberbrein-experts van de Universiteit Maastricht. Misschien lijkt je puber lui omdat hij/zij alles uitstelt, terwijl er in werkelijkheid geen sprake is van onwil, maar onvermogen om het georganiseerd te krijgen. Voor een puber kan een taak er zo groot en onoverzichtelijk uitzien, dat hij geen idee heeft waar te beginnen en daarom maar helemaal niets doet. Je kunt je kind helpen om in actie te komen door ervoor te zorgen dat het doel voor je kind ‘bereikbaar’ voelt. Maak samen een overzicht van wat er allemaal moet gebeuren, verdeel een grote taak in meerdere kleine taakjes, kijk naar een haalbare planning. Misschien kan je kind een schema maken? Hoe dan ook; een gevoel van overzicht en controle werkt doorgaans motiverend voor pubers.

Tip 7: Fouten maken mag!

Geef je kind de ruimte om fouten te maken of dingen te laten mislukken. Dat is namelijk erg leerzaam voor je kind. Als je als ouder al ingrijpt voordat het mis kan gaan, ontneem je je kind de kans op een leerervaring. Laat je kind maar eens begaan met de manier waarop hij/zij denkt een bepaalde klus of taak in huis aan te pakken. Of met het voorbereiden van een opdracht of proefwerk voor school. Een onvoldoende kan ook stimulerend zijn om zich een volgende keer meer in te zetten of het anders aan te pakken. Wat wél belangrijk is om ervoor te zorgen dat een eventuele mislukking ook een leereffect met zich meebrengt, is dat je met je kind praat over dingen die mis zijn gegaan. Belangrijk daarbij is dat je je kind vooral vragen stelt en ‘m niet de les gaat lezen! Vraag of je je kind zou kunnen helpen en hoe. Neem het echter niet over. De verantwoordelijkheid blijft bij je kind!

Bronnen:

• Famme.nl;
• Oudersvannu.nl.

We hopen dat deze tips je geholpen hebben. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.