LIEGEN BIJ KINDEREN
Alle kinderen gaan door een fase heen waarin ze iets vaker liegen. Jokken en liegen horen namelijk bij een gezonde ontwikkeling. Bij jongere kinderen spreken we over het algemeen van jokken. Omdat zij nog niet in staat zijn de waarheid bewust te verdraaien. We spreken van liegen wanneer een kind beseft dat hetgeen hij/zij zegt niet waar is. Bij liegen verdraait het kind dus bewust de waarheid om een onaangenaam gevolg van het eigen gedrag te voorkomen. In dit artikel meer over lieggedrag in verschillende leeftijdsfasen.
Liegen is best ingewikkeld!
Vanuit ontwikkelingsperspectief is liegen best een ingewikkelde vaardigheid. Om te kunnen liegen, moet je kind zich namelijk kunnen verplaatsen in wat de ander wel of niet weet, de feiten verdraaien en zorgen dat de ander er niet achter komt. Om iemand te kunnen overtuigen van jouw ‘waarheid’, moet je bovendien ook kunnen schakelen tussen de waarheid en de leugen. Kinderen tot drie jaar kunnen dit nog niet, omdat ze niet begrijpen dat andere mensen over hetzelfde anders kunnen denken. Bovendien lopen fantasie en werkelijkheid bij jong kinderen nogal eens door elkaar, waardoor zij niet objectief naar de waarheid kunnen kijken.
Waarom kinderen liegen
Wanneer kinderen bewust ervoor kiezen de waarheid te verdraaien, kan dat verschillende oorzaken hebben. Je kind is bijvoorbeeld bang om straf te krijgen. Maar het kan ook zijn dat je kind onzeker is en zich door het liegen beter voor wil doen. Of dat het liegt omdat het anderen niet teleur wil stellen of aandacht wil krijgen. Sommige kinderen liegen uit gemakzucht. Bijvoorbeeld als je kind zegt dat het zijn tanden al gepoetst heeft, zodat het langer tv kan blijven kijken. En er zijn kinderen die een geheim moeten bewaren en liegen om anderen en zichzelf te beschermen.
Liegen in verschillende leeftijdsfasen
Kinderen van 0-2 jaar en Liegen
Zoals hierboven beschreven liegen kinderen de eerste twee jaar van hun leven eigenlijk niet. Omdat ze hier de intellectuele vaardigheden niet voor hebben. Ze kunnen wel vergeten dat ze iets fout hebben gedaan. Wanneer ze ontkennen iets gedaan te hebben, liegen ze dus niet, maar weten ze het vaak echt niet meer. Of ze begrijpen niet precies wat je bedoelt.
Kinderen van 2-4 jaar en Liegen
Vanaf de leeftijd van 2 jaar ontdekken kinderen dat toegeven dat je iets gedaan hebt, kan leiden tot straf. Dat kan een reden zijn om te liegen. Maar ook in deze leeftijdsfase kan het nog voorkomen dat je kind liegt, omdat ’t het niet meer weet. Of dat het eigenlijk iets anders bedoelt duidelijk te maken. Als je kindje bijvoorbeeld beweert de kandelaar niet omgestoten te hebben, kan het ook goed zijn dat je kind met die ontkenning bedoelt dat het dit niet met opzet gedaan heeft. Bovendien is de grens tussen fantasie en werkelijkheid in deze leeftijd nog erg dun. Ze kunnen een fantasieverhaal vertellen en doen alsof dit echt gebeurd is. Jonge kinderen zijn ook nog niet zo goed in liegen: hun gezicht spreekt vaak boekdelen. Ook vinden ze het lastig om in te schatten wat anderen wel of niet weten, waardoor ze zich snel verraden. Het kan zomaar zijn dat je kindje in deze fase, net nadat het iets heeft gedaan, al uit zichzelf zegt: ‘ik heb het niet gedaan’.
Kinderen van 4-7 jaar en Liegen
In deze leeftijdsfase leren kinderen zich te verplaatsen in wat een ander weet. Liegen gaat hun daardoor steeds beter af. Ook gaan kinderen van deze leeftijd steeds meer leugentjes om bestwil vertellen. Kinderen van vier jaar weten al het verschil tussen een ‘slechte’ en een ‘goede’ leugen. De eerste is een leugen om geen straf te krijgen, de tweede een leugen om de gevoelens van een ander te sparen. Bijvoorbeeld zeggen dat je blij bent met een cadeau, terwijl je eigenlijk liever iets anders had gewild. Vanaf 6 jaar kunnen kinderen zich zo goed verplaatsen in een ander dat ze goed kunnen liegen.
Kinderen van 8-12 jaar en Liegen
Vanaf 9 jaar zijn kinderen in staat om met een stalen gezicht te liegen. Omdat ze zich steeds meer bewust zijn van hoe ze overkomen op de ander – en dit dus kunnen beïnvloeden – durven ze de ander recht in het gezicht aan te kijken als ze liegen. Verbaal zijn kinderen vanaf deze leeftijd ook sterk genoeg om hun leugens te verbloemen in een duidelijk verhaal. Vanaf 9 jaar is het goed om je kind ervan bewust te maken als het liegt.
Kinderen van 12 tot 18 jaar en Liegen
Bijna alle pubers liegen wel eens tegen hun ouders. Bijvoorbeeld over waar ze uitgaan en met wie, hoe ze hun geld besteden en wat ze doen als hun ouders niet thuis zijn. Het is belangrijk dat je als ouder van een puber ook niet meer verwacht dat je kind alles eerlijk vertelt. Pubers willen niet meer alles met hun ouders bespreken. Dit is ook gezond. Het helpt je puber om zijn of haar eigen identiteit te ontwikkelen.
>> Lees ook: 6 tips voor als je kind vaak liegt.
Bronnen:
We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.
