De meeste ouders bereiden zich voor op de bevalling. Maar daarna begint het vaak pas; een nieuw leven met een baby. Een levensbelangrijke verandering, de transitie naar het ouderschap. Vaak onderbelicht en voor veel mensen een sprong in het diepe… Wat is belangrijk om te weten? Er zijn zoveel meningen en visies, hoe voorkom je teleurstellingen? In deze gastbijdrage deelt babyconsulente en Jeugdverpleegkundige Joska Franssen haar kennis over dit onderwerp.

Wat is het 4e trimester?

De kraamperiode wordt ook wel het 4e trimester genoemd. Dat zijn de eerste 12 weken na de geboorte. Een zwangerschap heeft 3 trimesters en eigenlijk is een mensenbaby niet af na deze periode. Toch wordt de baby rond de 40 weken geboren. Waarom? Anders is de baby te groot en is geen doorgang meer mogelijk door het geboortekanaal. Doordat je baby dus eigenlijk ‘te vroeg’ geboren wordt en tal van mentale ontwikkeltaken nog niet voltooid zijn, heeft het de eerste 12 weken vooral rust nodig.

Een goede start begint bij de kraamtijd

Het is belangrijk om in jouw zwangerschap al na te denken over hoe jullie de kraamperiode willen inrichten. Hoe ga je om met bezoek? Wie wil je ontvangen en op welke tijden? Wat is belangrijk voor jullie samen? Kortom hoe willen jullie samen de kraamperiode beleven? Door je hierop voor te bereiden, kun je stress voorkomen.

>> Meer lezen over wat je kunt verwachten na de geboorte van jullie kleintje? Lees dan ook ons artikel ‘Baby’s eerste week’.

Wat betekent het voor een baby om geboren te worden?

Ouders worden is overweldigend, maar wat betekent het voor jullie kindje om geboren te worden? 9 maanden veilig in moeders buik; alle tijd om te groeien. En dan wordt een kindje geboren. Helaas komen baby’s niet altijd rustig en ontspannen ter wereld….

Na uren in een geboortekanaal, waar je kindje de stress van jou als moeder heeft ervaren, komt het ter wereld in een vreemde omgeving. Jouw veilige buik is verleden tijd. Het wordt aangepakt door vreemde plastic handen in een felle omgeving met onbekende stemmen. En zo begint de start van je kindje. Hieronder vind je een overzicht van verschillen die jouw baby zal ervaren. En realiseer je hoe heftig dat eigenlijk is voor zo’n klein hummeltje…

Zo zorg je voor een goed 4e trimester

Zoals reeds benoemd hebben baby’s in het vierde trimester vooral behoefte aan rust. Als ouders kun je stress bij je kleintje voorkomen door te proberen het leven in jouw buik zoveel mogelijk na te bootsen. Baby’s zijn gemaakt om heel dicht bij de moeder te verblijven. Jouw stem, jouw ademhaling, jouw aanwezigheid zorgt voor rust en herkenning. Allemaal noodzakelijk om zich optimaal te ontwikkelen en hechting te realiseren.

>> Meer over het belang van een goede hechting lees je in dit interview met Pauline Kuipers van Stichting Kinderleven.

Babykennis

De meeste kersverse ouders hebben helaas weinig tot geen basiskennis over baby’s. Er zijn veel meningen en visies over baby’s en opvoeden. Dat is lastig, omdat je vaak overspoeld wordt door allerlei opvattingen en adviezen. Er is zoveel te vinden op internet en ook de goedbedoelde adviezen van familie en vrienden maken je onzeker. Effect blijft uit en je weet het niet meer… Je had gedacht dat jouw baby zich wel zou aanpassen aan jullie leventje… Onderstaande tips kunnen helpen om teleurstellingen in de kraamtijd te voorkomen.

>> Lees ook: Zelfvertrouwen onder druk bij geboorte kind

Tips om teleurstellingen in de kraamtijd te voorkomen:

Nabijheid/Huidcontact

9 maanden in moedersbuik… Instinctief weet een baby dat zijn overlevingskans het grootst is met z’n moeder in de buurt. Zonder moeder betekent ‘hulpeloos en in gevaar’. Gevaar voor onderkoeling, honger en onbekende zaken. Dit maakt dat een baby zich het rustigst voelt en dus ook het beste kan ontwikkelen met moeder in de buurt.

Regulatie van lichaamsfuncties

Een baby kan zijn lichaamsfuncties niet voldoende reguleren, omdat het lichaam dat de eerste periode simpelweg nog niet zo goed kan. Dat betekent dat baby’s vaak een onregelmatige ademhaling hebben, dat de lichaamstemperatuur wisselend is en de slaap niet gestructureerd. Pasgeboren baby’s hebben vaak nog geen dag-nachtritme. Dit betekent dat jullie als ouders in de eerste periode extra alert dienen te zijn op deze lichaamsfuncties van jullie kleintje. Is hij/zij bijvoorbeeld niet te warm of juist te koud gekleed? Door de eerste weken intensief en met aandacht samen te zijn, leer je steeds beter wat jullie kindje prettig vindt. Zo krijg je steeds meer inzicht en kun je beter reageren op de behoefte van jullie baby.

>> Lees ook: Alles over het slapen van baby’s

Schommelen, wiegen, wandelen

Schommelen is een beweging die je baby herkent vanuit de baarmoeder. Omgeven door vruchtwater en jouw gedempte geluiden op de achtergrond. Schommelen, wiegen en wandelen zijn dus ideaal om je baby te troosten als het krampjes heeft of hem te helpen slapen.

>> Lees ook: Darmkrampjes bij baby’s? – 9 tips

Voeding

Een baby zal zichzelf melden als hij honger heeft. Dat kan best vaak zijn, omdat de maag van een baby zo groot is als een knikker en de melk licht verteerbaar. Baby’s zijn vanuit de baarmoeder gewend dat er continu voeding aanwezig was. Nu moet hij wennen aan hongersignalen, boertjes en krampjes. Dat is dus best even wennen! Anderzijds is het ook goed je te realiseren dat baby’s niet voor niets ook ‘zuigeling’ worden genoemd. Ze hebben een natuurlijke zuigbehoefte, waardoor huilen niet altijd betekent dat ze honger hebben. Ouders geven dan toch vaak voeding, met het risico dat ze hun kindje teveel voeden, waardoor er onrust en krampjes kunnen ontstaan.

Reflux, krampjes en kolieken

Veel baby’s hebben de eerste maanden last van reflux, krampjes of kolieken. De grootste reden is dat de darmen nog niet volgroeid zijn waardoor deze klachten ontstaan. Wat kun je dan doen? Babymassage, speciale drinktechniek, goed boeren, etc. Vaak zie je na die 12 weken dat de klachten vanzelf zijn verdwenen.

Zuigbehoefte

Merk je dat jouw baby een hoge zuigbehoefte heeft, kan het helpend zijn om na de voeding een fopspeen aan te bieden. Let op! Een baby zal eerst moeten leren hoe deze techniek werkt. Probeer je kindje daarbij te helpen, om te voorkomen dat het nog meer gefrustreerd raakt.

Vermijd te veel prikkels

Jouw kindje heeft tijd nodig om te wennen in een nieuwe omgeving. Zorg daarom voor een rustige, prikkelarme omgeving en vermijd drukte. Neem jouw baby niet overal mee naar toe. De meeste baby’s zijn oersaai en het liefste thuis in een vertrouwde omgeving. Ben je bewust van de impact van nieuwe stemmen en nieuwe geuren. Vaak in de avond is een baby onrustig omdat alle prikkels verwerkt moeten worden.

Neem de tijd om je baby’s signalen te leren herkennen

Je baby heeft zoveel te vertellen, maar spreekt onze taal nog niet. Toch kan je aan de hand van zijn lichaamstaal heel veel uithalen. Kijken, huilen, bewegen allemaal lichaamssignalen. Het kost tijd en aandacht. Neem die tijd om te reageren op zijn behoefte. Dit is essentieel in het 4^e trimester. In het artikel over babygebaren lees je hier meer over!

En dan nog 1 ding: een baby is geen kleine manipulator

Sensitiviteit is het vermogen van ouders om af te stemmen op de behoefte van hun kindje en aan te voelen wat er nodig is. Idealiter reageren ouders vervolgens door te handelen op wat het kindje nodig heeft. Dit is noodzakelijk voor de hechting.

Wat je vaak ziet, is dat jonge ouders denken dat je een kindje niet teveel moet oppakken en af en toe moet laten huilen. Wat dit betreft is het goed om te weten dat je een pasgeboren baby nog niet kunt verwennen. Baby’s hersentjes kunnen geen oorzaak en gevolg begrijpen. Dit betekent dus ook dat jouw kleintje nog niet kan denken ‘ik blijf huilen, dan pakken ze me wel op’. Ik ben dan ook van mening dat het adequaat reageren op lichaamssignalen essentieel is voor een goede start. Jullie hebben hier samen een weg in te zoeken, in het tempo van jouw kindje. Negeer dus nooit je moedergevoel en doe wat voelt dat goed is. Kijk naar je kindje en volg je gevoel!

Over Joska Franssen

Als verpleegkundige in de geboorte-, moeder en kindzorg begeleidde ik de afgelopen 25 jaar vele ouders in een nieuwe levensfase. Ik werk  samen met de reguliere zorg zoals verloskundigen, gynaecologen, consultatiebureaus, psychologen en huisartsen. Ik ben docent verpleegkunde in mbo-onderwijs, integrated medicine hulpverlener, baby-& draagconsulent, sociaal-verpleegkundige, moedercoach, mindfulness & act trainer & leefstijlcoach. Daarnaast ben ik docent babymassage en reanimatie instructeur én als moeder van 4 kinderen ook ervaringsdeskundige. Mijn ondersteuning wordt vaak vergoed omdat ik een BIG registratie als verpleegkundige  heb.

Ik ben het vertrouwde gezicht voor moeders van zwangerschap tot babytijd. Alles onder 1 dak om ervoor te zorgen dat moeders in hun KRACHT staan.

Met mijn bedrijf Moederkracht help ik vrouwen met alles wat ze tegenkomen tijdens de zwangerschap en het prille moederschap: voorbereiding op de bevalling en individuele coaching van moeders na een moeilijke bevalling of een onrustige baby.

Ook bied ik diverse cursussen aan voor tijdens de zwangerschap of ná de bevalling. Zo is er ook een speciale cursus over het 4^e trimester, waarin je alle kennis opdoet voor een goede start. Cursus 4^e trimester geeft jou alle kennis voor een goede start. Voorkom stress en dat je later denkt had ik dit maar allemaal eerder geweten…

Meer weten? Bekijk Joska’s website Moederkracht.com.