HAPPYLES: PREVENTIEPROGRAMMA TEGEN DEPRESSIE BIJ TIENERS

In gesprek met Mark Meijer
In gesprek met Mark MeijerPreventiemedewerker Mondriaan

Op het Leeuwenborgh krijgen leerlingen in de sector Zorg en Welzijn sinds 2015 het programma ‘Happyles’ aangeboden. Ook op het Stella Maris College in Valkenburg werd vorig jaar gestart met een pilot voor de eerstejaars leerlingen. Happyles is een depressie preventieprogramma voor vmbo/mbo. Hard nodig, omdat steeds meer jongeren kampen met stemmingsproblematiek, zo vertelt preventiemedewerker Mark Meijer van Mondriaan. In dit interview lees je meer over deze methodiek.

Wil je meer weten over hoe je als ouder stemmingsproblematiek bij je kind kan herkennen en wat je kunt doen als je dit vermoedt? Lees dan ook het interview met Mark over depressie bij tieners.

Depressie preventie bij jongeren

“De Happyles is een depressiepreventieprogramma, dat in opzet en taalgebruik ontwikkeld is voor leerlingen van het vmbo/mbo. Voor havo/vwo is er het programma ‘Grip op je Dip’. Dit is een online programma, dat je onbegeleid en individueel volgt. Dat vraagt dus om een stuk meer discipline van de jongeren. Er is mij wel eens gevraagd of het mogelijk is om de Happyles-methode aan te passen zodat het ook voor havo/vwo-leerlingen geschikt is, maar zo ver is het nog niet!”

De Happylessen

“Het Happyles-programma start met een introductieles. Daarin staan we met de klas stil bij de vraag ‘wat is geluk?’. Wat is dat voor jullie, waar bestaat het uit, wat bepaalt geluk? Is het gelukkig zijn of toch meer geluk hebben? In het verlengde daarvan kijken we ook naar de keerzijde van geluk, dus als het minder gaat. Ken je iemand die een flinke dip heeft gehad? Wat merk je? Hoe ga je ermee om? Wat kun je zelf doen? Wanneer houdt dat op en is er meer nodig? Aan de hand van allerlei interactieve oefeningen met stellingen en kleurkaarten gaat de klas samen aan de slag. We nodigen de jongeren uit om eens gezamenlijk na te denken over dit thema.”

De tweede en derde Happylessen zijn ook klassikaal, maar die volgt elke leerling individueel online. Elke leerling gaat voor zichzelf aan de slag met het thema ‘gelukkig zijn en gelukkig blijven’. Het programma is gebaseerd op de positieve psychologie. We zoomen dus niet in op problemen, maar kijken bijvoorbeeld naar zaken als ‘wat zijn dingen die jou helpen om positieve relaties aan te gaan, plannen te maken en uit te laten komen en niet te veel last te hebben van problemen?’ Ook is er in de Happylessen aandacht voor gedachtes en gevoelens, maar ook dan vooral vanuit de insteek hoe je deze in positieve zin kan beïnvloeden.”

De Happyles-test

“Een ander belangrijk onderdeel van het Happyles-programma is de Happyles-test. Deze is afgeleid van een officiële screeningslijst voor depressie en dus redelijk betrouwbaar in het screenen op stemmingsproblematiek. Met de Happyles-test kunnen we per leerling zien hoe lekker iemand wel of niet in zijn of haar vel zit. De leerlingen vullen de Happyles-test twee keer in; één keer tijdens de eerste online les en één keer enkele weken na afloop van het Happyles-programma. We zien dat sommige leerlingen zich beter gaan voelen, doordat ze dingen uit het programma gaan toepassen. Anderen scoren juist wat slechter doordat er door het programma een bepaalde bewustwording op gang is gekomen. Ze zijn meer gaan nadenken en dat leidt dan tot sombere gevoelens. Dat vind ik doorgaans niet zo zorgelijk. Wat ik wél zorgelijk vindt, zijn de jongeren die in de eerste meting slecht scoren en ook na afloop nog slecht scoren.” 

Individuele gesprekken

“Na de drie Happylessen hebben mijn collega en ik met elke leerling een individueel gesprek. Op het Stella Maris hebben we met zo’n 140 leerlingen gesproken. Dat lijkt veel, maar toch gaat dat best snel. Op basis van de uitslag van de Happyles-test weet je vooraf al of het een kort of lang gesprek gaat worden. We gaan natuurlijk niet op zoek naar problemen die er niet zijn!”, lacht Mark. “De reden dat we toch met iedereen in gesprek gaan, is om te voorkomen dat degenen met wie het niet goed gaat ‘eruit springen’ omdat zij nog een extra gesprek krijgen en anderen niet. Dat maakt wel dat je met de ene leerling drie minuten zit en met de andere een kwartier. Hoe dan ook is dit gesprek niet bedoeld om problemen op te lossen. We kunnen wel bekijken wat er verder nodig is. Een nieuwe afspraak bijvoorbeeld. Of een keer samen het gesprek aangaan met de mentor.”

De kracht van het Happyles-programma

“Voor mij zit de kracht van het Happyles-programma in het feit dat jongeren zowel anoniem voor zichzelf als ook in klassikaal verband, begeleid aan de slag gaan met bepaalde thema’s. En dat er de mogelijkheid is om waar nodig individueel dingen terug te pakken. Het is niet een enkele les, waarna je zegt ‘nou dat was het dan, succes ermee’. Je kunt dingen waar nodig volgen en oppakken of verwijzen. Ook het feit dat we het op scholen kunnen aanbieden, vind ik heel sterk. Daarmee bereiken we namelijk ook een heleboel leerlingen waar we op dat moment geen zorgen over hebben. Maar ook die leerlingen – met wie het best goed gaat – leren na te denken over wat als? Wat kan mij dan helpen? Dat is natuurlijk preventie ten top!”

De toekomst

“De Happyles is primair bedoeld om alle leerlingen te laten oefenen met positieve vaardigheden. Maar waar we graag naar toe willen, is dat eventuele zorgsignalen die uit de Happyles naar voren komen, ook zoveel mogelijk binnen school kunnen worden opgepakt. Natuurlijk niet voor degenen die ernstig depressief zijn. Die hebben specialistische behandeling nodig. Maar wel als veel jongeren melding maken van middelengebruik. Misschien kan er dan een docent binnen school getraind worden op dit vlak? Of dat men een externe expert invliegt om hiermee aan de slag te gaan? Hetzelfde als zou blijken dat er veel kinderen zijn van ouders met psychische of verslavingsproblematiek. Ook dan zou je voor deze leerlingen een groepsaanbod kunnen organiseren op school.”

Lees meer over de aanpak KOPP/KOV.