Geeft jouw kind snel op als het iets nieuws moet leren en het niet direct lukt? Gaat het nieuwe uitdagingen daardoor ook liever uit de weg? Dan is de kans groot dat je kind reageert vanuit wat we noemen ‘een vaste mindset’. Dit is de tegenhanger van een ‘groeimindset’. Vanuit een groeimindset sta je veel meer open voor leren en ontwikkelen en vaak helpt het ook om je fijner te voelen over jezelf. Trajekt heeft een gratis online ouderworkshop ontwikkeld over het stimuleren van een groeimindset bij je kind. In dit artikel lees je meer over de theorie achter deze workshop!

Over vaste & groei mindsets

Mindset is het Engelse woord voor ‘overtuiging’. Het staat voor de manier waarop we denken over onszelf en in het bijzonder over onze intelligentie en kwaliteiten. Binnen de mindsettheorie van professor Carol Dweck wordt onderscheid gemaakt tussen de vaste mindset en groeimindset. Als je overwegend denkt vanuit een vaste mindset, ga je ervan uit dat je persoonlijke eigenschappen vaststaan. Je gelooft als het ware dat je met een bepaalde ‘hoeveelheid’ intelligentie en kwaliteiten wordt geboren en dat je het daarmee moet doen. Mensen met een groeimindset daarentegen geloven dat je jezelf steeds kunt blijven verbeteren en ontwikkelen. Zij zien talenten veel meer als een startpunt; en geloven dat je steeds kunt blijven groeien door hard te werken, te leren en ervaring op te doen.

Denken vanuit een vaste mindset

Iemand die denkt vanuit een vaste mindset, ziet de eigen kwaliteiten als onveranderlijk. De eigen kwaliteiten en talenten vormen daarmee ook voor een belangrijk deel de eigen identiteit. En dus de manier waarop je graag gezien wil worden door anderen. Bij dingen die je relatief makkelijk afgaan, is het makkelijk om je talenten te tonen. Dit geeft je een slim en competent gevoel. De tegenhanger daarvan is echter dat je je dom voelt, wanneer je fouten maakt of wanneer dingen niet zo vanzelf gaan. Dit kan voor mensen die denken vanuit een vaste mindset een reden zijn om nieuwe of lastige dingen uit de weg te gaan.

Vanuit een vaste mindset doe je het liefst weinig of geen moeite voor dingen. Want het feit dat je ergens inspanning voor moet leveren, betekent in hun overtuiging dat je er eigenlijk helemaal niet zo goed in bent. Ergens voor oefenen of hard werken om iets te bereiken, is vanuit de vaste mindset bezien iets voor mensen die van nature niet zo getalenteerd of goed zijn. Hard werken om iets te bereiken past dan ook niet bij het gewenste imago van een ‘natuurtalent’.

Denken vanuit een Groeimindset

Wanneer je denkt vanuit een groeimindset kijk je heel anders aan tegen nieuwe en uitdagende dingen in het leven. Immers; als je ervan uitgaat dat je altijd beter kunt worden, geniet je van moeilijke taken, omdat je hierdoor het gevoel krijgt dat je je aan het ontwikkelen bent. Bekeken vanuit een groeimindset hoort fouten maken er ook gewoon bij. Het biedt je de kans om te leren en jezelf te verbeteren. Wanneer je denkt vanuit de groeimindset zul je niet snel opgeven wanneer het even tegenzit of als het veel moeite kost. Je accepteert dat groei een proces is en dat het inspanning vraagt om verder te komen en je zet je hier graag voor in.

Vaste mindset of groeimindset?

Hannah: “Goed om te weten is dat we allemaal een vaste en een groeimindset in ons hebben. Het is dus niet zo dat iemand altijd alles beziet vanuit een vaste of een groeimindset. Soms is het zo dat een kind bijvoorbeeld bij rekenen een vaste mindset heeft en bij taal een groeimindset. Of dat er verschil is tussen de mindset over schoolse zaken en de mindset bij het uitoefenen van een hobby. Of de mindset als het gaat over sociale contacten. Want ook daar zie je dat kinderen soms een vaste mindset ontwikkelen; als één afwijzing bij het vragen om een speelafspraakje bijvoorbeeld ertoe leidt dat het kind geen initiatief meer durft te nemen.

Ook belangrijk om je te realiseren dat niet alleen negatieve gedachten als ‘ik kan dit toch niet’ passen bij een vaste mindset, maar ook uitspraken als ‘ik ben hier super goed in!’. Het gaat om de overtuiging dat kwaliteiten vast staan.”

Over het ontstaan van je mindset

Hannah: “Er zijn veel invloeden van waaruit een voorkeur kan ontstaan voor vaste mindset. Alle vroegkinderlijke ervaringen spelen een rol. Als ouder heb je natuurlijk ook een bepaalde mindset, die je vanuit je voorbeeldrol makkelijk overdraagt op je kind. Maar ook de ervaringen die een kind opdoet op school of in andere omgevingen zijn van invloed. Ergens in de eerste levensjaren van een kind ontstaat een voorkeur voor een bepaalde manier van denken”.

“In de praktijk zie je vaker dat kinderen met een hoge intelligentie op de basisschool merken dat veel dingen hen makkelijk af gaan. Daardoor zijn ze gewend om met weinig inspanning goede resultaten te behalen. Wanneer ze vervolgens op het voorgezet onderwijs komen, merken ze dat ze toch een bepaalde inspanning moeten gaan leveren om dezelfde resultaten te behalen. Sommige kinderen komen dan in de knel als ze merken dat ze het niet ‘vanzelf’ kunnen. Hun motivatie voor school gaat eronder lijden en vaak zie je dat ze gaan onderpresteren.”

Over de ouderworkshop ‘Een groeimindset stimuleren bij je kind’

“Deze workshop is ontstaan vanuit de ouderavonden van de Rots & Water training. Daar besteden we ook altijd aandacht aan het verschil tussen de vaste mindset en een groeimindset. We merken dat veel ouders daar dingen in herkennen van hun kind. Ze gaan zich er meer in verdiepen en raken enthousiast. Vervolgens gaan ze er thuis mee stoeien en oefenen in de manier waarop ze hun kind benaderen.
We merkten dat veel ouders het fijn zouden vinden om wat dieper in te gaan op dit onderwerp en dan met name ook de vraag hoe je deze inzichten praktisch kunt toepassen. Daar gaan we tijdens deze workshop op in.”

>> Klik hier voor meer informatie en de actuele startdata van deze workshop

Groeicomplimenten

“Een van de dingen die ook in deze workshop aan bod komen, is het geven van groeicomplimenten. Stel je kind komt terug van school en heeft een 10 gehaald voor een toets. Wanneer je als ouder reageert vanuit een vaste mindset, zeg je iets in de trant van ‘Wauw! Een 10! Super goed!’. Vanuit een groeimindset zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen ‘Wat knap; je hebt er ook heel veel voor gedaan!’. Het verschil zit ‘m erin dat je bij groeicomplimenten veel meer focust op het proces dan op de uitkomst. Hierdoor gaan kinderen de inspanning ook meer als een ‘normaal’ onderdeel zien van het proces. Iets wat erbij hoort. En niet dat het teken van falen is als je ergens hard voor hebt moeten werken.”

Het belang van taal

Taal speelt een hele belangrijke rol bij het stimuleren van een groeimindset bij je kind. Hannah: ‘Wat ik persoonlijk ook een hele mooie vind, is het toevoegen van het woordje ‘nog’. Als je als ouder tegen je kind zegt ‘dat kun je nog niet’, geef je heel veel ruimte voor groei. En dat is ook wat je wil dat kinderen internaliseren als het stemmetje in hun hoofd, waarmee ze tegen zichzelf praten. ‘Ik kan dit nog niet’ of ‘wat moet ik nog leren?’. Dat zijn gedachten vanuit een groeimindset overtuiging, die veel meer ruimte bieden dan gedachten als ‘ik kan dit toch niet, ik geef het op!’.

Erkennen in plaats van oplossen

“Wat ook belangrijk is om op te letten, wanneer je aan de slag gaat met het stimuleren van een groeimindset bij je kind, is de manier waarop je reageert op ‘problemen’ van je kind. Vaak zijn we als ouder bang dat een kind nog meer gaat verzanden in lastige gevoelens als we erkenning geven voor een probleem waar het mee komt. Daarom gaan we het kleiner maken of weg wuiven; ‘ach, dat valt toch wel mee?’ Of ‘dat is toch niet zo erg?’. Door juist wel erkenning te geven, nieuwsgierig te zijn en door te vragen kun je met je kind kijken naar wat het kan leren van een situatie. En kun je hem of haar uitdagen om zelf een oplossing te bedenken. Dit laatste komt overigens ook in de ouderworkshop ‘Oplossingsgericht opvoeden’ uitvoerig aan bod.”

Bron: www.platformmindset.nl