Veel vrouwen die in verwachting zijn kiezen ervoor om in het derde trimester van hun zwangerschap een geboorteplan op te stellen samen met hun partner. Vaak word je ook door je verloskundige uitgenodigd om na te denken over jullie wensen rondom de bevalling en deze op papier te zetten. Maar waar begin je? Welke dingen neem je allemaal op in je geboorteplan? Wat zijn keuzes om over na te denken? In dit artikel geven we je een aantal tips bij het maken van je geboorteplan en vind je ook een geboorteplan voorbeeld!

Wat is een geboorteplan?

Een geboorteplan is een document waarin je jouw/jullie wensen rondom de bevalling vastlegt. Dit kan in een word-document dat je zelf maakt of in een format dat je online download en invult. Aan het eind van dit artikel vind je drie links naar geboorteplan voorbeelden. Het geboorteplan is bedoeld om aan je verloskundige of eventuele andere professionals die in het ziekenhuis betrokken raken bij je bevalling te laten zien wat jullie belangrijk vinden tijdens het geboorteproces.

Je kunt het geboorteplan zo beknopt of lang maken als je zelf wilt. Sommigen kiezen ervoor om met 3 tot 5 bullet points hun belangrijkste wensen op een rij te zetten. Andere vrouwen maken een geboorteplan van één of twee A4-tjes. Maak het plan niet langer dan dat; zorgverleners moeten het namelijk snel kunnen lezen. Eventueel kun je ook twee versies uitwerken; één voor een thuisbevalling en één voor een ziekenhuisbevalling. Zorg dat je de definitieve versies een paar keer uitprint; voor jezelf, de verloskundige, eventuele zorgprofessionals in het ziekenhuis en voor de kraamhulp.

Waarom een geboorteplan maken?

Misschien vraag je je af waarom je een geboorteplan zou maken, als je weet dat een bevalling toch vrijwel altijd anders loopt dan je denkt. Dat klopt! Maar toch heeft het maken van een geboorteplan verschillende voordelen:

• Het kan een fijne manier zijn om je samen met je partner voor te bereiden op de bevalling. Al pratende over wat je wel en niet fijn zou vinden in de verschillende fases van de bevalling en ook bij verschillende scenario’s van de bevalling, leer je elkaars verwachtingen en wensen kennen en kun je die op elkaar afstemmen.

>> Lees ook het artikel ‘11 tips voor een relaxte bevalling’ waarin we de belangrijkste dingen die je geregeld moet hebben voor de bevalling voor je op een rijtje zetten.

• Het bevallingsplan kan een mooi vertrekpunt zijn om met je verloskundige in gesprek te gaan over de dingen die jij belangrijk vindt tijdens het bevallingsproces. In dat gesprek kunnen jullie bekijken in hoeverre jouw wensen afwijken van ‘de standaard werkwijze’ die jouw verloskundige hanteert. Juist op die punten kan het waardevol zijn om aan je verloskundige uit te leggen waarom die wens voor jou belangrijk is, zodat zij daar tijdens de bevalling zoveel mogelijk rekening mee kan houden. Mogelijk zijn er ook wensen die niet haalbaar zijn om medische of praktische redenen. Het is fijn om dat vooraf te weten, zodat je samen kunt kijken naar alternatieven.

• Wanneer jouw wensen vooraf vastliggen en besproken zijn, kun je dat tijdens de bevalling loslaten. Dat geeft rust en ruimte om je te concentreren op het echte werk 😉 Wanneer je het gevoel hebt dat je de controle kunt loslaten, werkt dat vaak stress-verlagend. En dat komt het ontsluitingsproces weer ten goede!

• Wanneer je tijdens de bevalling overgedragen zou worden aan de gynaecoloog in het ziekenhuis, kan hij of zij zich snel een beeld vormen van wie jij bent en wat jouw wensen zijn. Ook als je zelf op dat moment niet meer goed kunt vertellen wat je wensen zijn.

Wist je dat uit onderzoek is gebleken dat vrouwen die een geboorteplan hebben geschreven voor hun bevalling positiever terugkijken op hun bevalling en ook meer een gevoel van controle ervaren hebben tijdens de bevalling? Zelfs als het bevallingsproces uiteindelijk heel anders verliep dan men in het geboorteplan had opgeschreven. Dus wellicht toch de moeite waard om z’n geboorteplan te schrijven!

Nadenken over je geboorteplan

Wat kan helpen als je gaat nadenken over de wensen voor je geboorteplan, is de bevalling te verdelen in verschillende fases; de ontsluitingsfase, de persfase en het uur na de geboorte. Hieronder vind je per fase in het bevallingsproces een aantal topics om over na te denken:

1. De ontsluitingsfase

• Waar wil je bevallen? (thuis, in het ziekenhuis, in een geboortecentrum)
  In dit artikel lees je wat je allemaal moet regelen voor een thuisbevalling.
• Heb je wensen voor wat betreft de sfeer in de bevallingsruimte (licht, muziek)
• Wie wil je dat bij (welke momenten van) de bevalling aanwezig is?
• Vind je het prettig om je regelmatig te laten controleren/toucheren op het vorderen van de ontsluiting?
  Of vind je het in de eerste fase fijn om zoveel mogelijk met rust gelaten te worden, zodat je je kunt focussen op je lichaam?
• Heeft het je voorkeur om in bad te kunnen? Sommige verloskamers in het ziekenhuis hebben namelijk een bad.
• Zijn er hulpmiddelen die wil kunnen gebruiken, zoals bijvoorbeeld een grote bal om op te zitten?
• Is er een bepaalde methodiek waar je gebruik van wil maken tijdens de bevalling? Denk aan hypnobirthing, ademhaling of bepaalde yogatechnieken?
• Wil je pijnstilling? Welke vormen spreken je wel en niet aan?
  Houd daarbij rekening met bijvoorbeeld de mate waarin ze je beperken in je bewegingsvrijheid en wat de effecten zijn voor je baby.
• Hoe sta je tegenover het gebruik van middelen die weeën opwekken? Dit gebeurt bijvoorbeeld door het toedienen van (synthetische) oxytocine. De kans op een postpartum depressie stijgt hiermee wel aanzienlijk. De moeite waard dus om te overwegen om in je plan op te nemen dat je in eerste instantie op natuurlijke manier oxytocine wil opwekken, bijvoorbeeld door een lekkere warme douche of bad of door te knuffelen met je partner.
• Hoe denk je over medische ingrepen in het ziekenhuis, zoals bewaking van de hartslag, inwendig onderzoek, infuus prikken, knippen, kunstverlossing en keizersnede? In het interview met een gynaecoloog van het MUMC+ ‘Natuurlijke bevalling vs. keizersnede’ lees je meer over de voor- en nadelen van een keizersnede.

2. De persfase

• Wat zijn voor jou prettige houdingen om te bevallen?
• Wil je gebruik maken van een baarkruk?

3. Na de geboorte

• Wie pakt de baby aan na de geboorte?
• Als jullie het geslacht nog niet weten; hoe wil je dat ontdekken?
• Hoe lang wil je de navelstreng intact laten?
• Wie knipt de navelstreng door?
• Wil je borstvoeding geven?

>> Wil je meer weten over borstvoeding? Lees dan het artikel van lactatiekundige Donate Gielissen ‘Feiten en fabels over borstvoeding’ en de mamablog van Evy ‘Borstvoeding; wat ik niet wist voor ik begon’.

Wat schrijf je verder in je geboorteplan?

Algemene informatie

Je kunt het geboorteplan beginnen met wat algemene informatie over jezelf. Over hoe je in het leven staat, hoe je aankijkt tegen bevallen. Vind je het spannend? Of zie je het als een natuurlijk proces? Wat zijn eventuele angsten die je hebt?

Relevante informatie

Daarnaast is het ook goed om specifieke informatie op te nemen die relevant is voor de bevalling. Bijvoorbeeld als je een eerdere traumatische bevalling hebt gehad. Of een andere traumatische ervaring, al dan niet op medisch gebied.

Communicatie

Wat vind je fijn wat de communicatie betreft tijdens de bevalling? Wil je zelf overal bij betrokken worden? Of vind je het fijn als dat primair via je partner verloopt?

Praktische zaken

Ten slotte zijn er nog wat praktische puntjes waar je over na kunt denken en die je kunt vastleggen in je geboorteplan. Zoals bijvoorbeeld; wat wil je met het maken van foto’s? Hoe sta je tegenover de aanwezigheid van stagiaires en/of coassistenten bij de bevalling?

Goed om te weten: niets in het plan staat vast! Loopt je bevalling anders dan verwacht? Of blijk je tijdens de bevalling hele andere wensen en behoeften te hebben dan vooraf verwacht? Je kunt op elk moment aangeven wat je op dat moment nodig hebt en daarmee afwijken van het plan.

Geboorteplan voorbeeld

Veel mensen vinden het fijn om zich bij het opstellen van hun geboorteplan te laten inspireren door voorbeeld geboorteplannen. Hieronder vind je een aantal links naar online formats voor een geboorteplan!

• Geboorteplan voorbeeld 1
• Geboorteplan voorbeeld 2
• Geboorteplan voorbeeld 3

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.