GAMEVERSLAVING VS. PROBLEMATISCH GAMEN

Pauline Heuperman
Pauline HeupermanPreventiewerker Mondriaan

Als gamen de grootste hobby is van je kind en je kind hier de nodige uurtjes aan besteedt, kun je je als ouders ongerust maken. Is dit vele gamen nog ‘gezond’? Is het wel ‘normaal’ dat je kind zoveel gamet? Zou je kind misschien een gameverslaving kunnen hebben? Wanneer spreek je eigenlijk van een gameverslaving en komt dit in de praktijk vaak voor? Wij gingen in gesprek met Pauline Heuperman, preventiewerker van Mondriaan! 

Wanneer een gameverslaving?

“Gameverslaving is nog geen officiële diagnose. Een echte gameverslaving, waarbij een jongere geen controle meer heeft over het eigen gamegedrag en daardoor zware problemen ervaart in het dagelijks functioneren, komt ook maar zeer zelden voor (bij minder dan 1% van de jongeren). Wat wél vaker voorkomt, is wat wij noemen ‘problematisch gamen’. Daarvan is sprake als een jongere problemen ervaart bij het onder controle houden van het eigen gamegedrag en dit van invloed is op sommige leefgebieden. Hierbij kan gedacht worden aan slechtere schoolprestaties, slaapproblemen, moeite om te stoppen met gamen en het minder aandacht besteden aan ‘real-life’ contacten en activiteiten. Dit komt voor bij ongeveer 5% van de jongeren”.

>> Lees ook: Stoppen met gamen steeds een strijd? 9 tips!

Bezorgde ouders

“Hoewel verreweg de grootste groep jongeren (95%) dus geen problemen ervaart bij het gamen, zijn toch veel ouders bezorgd over het gamegedrag van hun kind. Deels komt deze bezorgdheid voort uit ‘de generatiekloof’ op het gebied van online media tussen ouders en hun kind. De huidige generatie kinderen en adolescenten is opgegroeid in een digitale wereld. Men weet niet beter en kan niet zonder. Voor hun ouders is dit anders. Zij weten vaak niet precies wat hun kind allemaal doet in deze digitale wereld en vinden het daarom ook wel eens moeilijk te begrijpen waarom hun kind hier zo in op kan gaan. Vaak komen ouders bij mij omdat ze denken dat hun kind gameverslaafd is. Wanneer we hier wat langer over doorpraten, blijkt dit allemaal wel mee te vallen. Regelmatig zie ik dat ouders het gamegedrag van hun kind ook heel anders gaan ervaren, wanneer ze er zelf iets meer vanaf weten”.

Bewaak de balans!

“Je kunt niet zomaar stellen ‘mijn kind gamet inmiddels X uur per dag, dus nu is het een probleem’. Je moet het altijd breed bekijken. Zolang het gamegedrag van je kind de balans met de andere leefgebieden niet verstoort, is het niet problematisch. Dus slaagt je kind erin om prioriteiten te stellen en bijvoorbeeld eerst het huiswerk af te maken alvorens te gaan gamen? Maakt het voldoende tijd vrij voor sport of andere hobby’s? En heeft het ook voldoende ‘real-life contact’ met leeftijdsgenoten? Dan is het niet zo erg als je kind daarnaast ook een aantal uur per dag gamet. Zie je dat je kind het lastig vindt om deze balans zelf te bewaken? Dan ligt hier wel een belangrijke taak weggelegd voor jou als ouder. Dit begint bij het gesprek aangaan en goede afspraken maken”.

Toon interesse!

“Ik adviseer ouders altijd om eens kritisch naar hun eigen houding te kijken. Wanneer je als ouder alleen maar negatief bent over het gamen, wordt het lastig om hierover op een constructieve manier in gesprek te gaan met je puber. Voor je kind is het gamen immers een belangrijke hobby! Probeer je eventuele vooroordelen over gamen eens aan de kant te zetten en toon interesse. Wat doet je kind eigenlijk online? Wat vindt het daar zo leuk aan? Hoe werkt dat precies? Wanneer je vanuit deze insteek het gesprek aangaat over gamen, heb je een betere basis om het ook over de risico’s te kunnen hebben en afspraken te maken. Probeer deze regels en afspraken samen met je puber op te stellen. Maar jij als ouder bent de succesfactor; dit alles valt of staat namelijk bij het consequent (blijven!) handhaven van de gemaakte regels en afspraken! In de praktijk zie ik dat het daar toch vaak op mis gaat. Je hebt als ouder echt meer invloed dan je denkt, mits je consequent bent en blijft!”

Kies voor een positieve insteek

“In veel gezinnen waar ik kom, is het thema ‘gamen’ of ‘internetgebruik’ inmiddels zwaarbeladen. Doordat het ‘beeldscherm-aanbod’ zo groot is en jongeren de verschillende devices ook voor verschillende dingen gebruiken, zien veel ouders hun kind alleen nog maar achter een beeldscherm zitten. Een jongere kan bijvoorbeeld na 2 uur stoppen met gamen, om dan op de tablet via YouTube naar een vlog te gaan kijken over die game. Maar ook voor school en voor het onderhouden van sociale contacten is men actief op beeldschermapparatuur. Voor een jongere zijn dit heel verschillende dingen. Voor ouders vaak niet! Ouders gooien alles op één hoop, waardoor het kind ook een negatieve opmerking krijgt wanneer het voor school achter de laptop zit. Dat helpt natuurlijk niet! Daarom laat ik ouders zien dat je ook voor een positieve insteek kunt kiezen. Door in plaats van alsmaar te benoemen dat je kind wéér achter een beeldscherm zit, het juist te stimuleren om andere activiteiten te ondernemen. Kies een vereniging of sportclub of ga samen dingen doen. Daarnaast kun je het gamen ook inzetten als beloning!”

>> Lees ook: Gamet je Kind veel? 5 Tips van een expert!

tips stoppen gamen strijd

Wanneer gamen problematisch wordt…

“Gamen wordt problematisch als mensen:

  • Het erg moeilijk vinden om te stoppen met gamen.
  • Langer en meer spelen dan ze van plan waren.
  • Te weinig slapen door het gamen.
  • Conflicten krijgen met anderen over het gamen.
  • In hun hoofd veel bezig zijn met het gamen.
  • Internetgames gebruiken om een negatieve stemming te ontvluchten of verlichten.
  • Financieel in de problemen komen door in-game aankopen.
  • Andere activiteiten laten lijden onder hun gamegedrag.

Problematisch gamegedrag gaat vaak samen met psychologische en sociale problemen. Uit onderzoek is gebleken dat problematisch gamen samenhangt met verlaagde schoolprestaties en depressieve gevoelens, maar ook met eenzaamheid en een negatief zelfbeeld. Vaak ontstaat daarbij de vraag ‘wat is oorzaak en wat is gevolg?’. Is een jongere eenzaam omdat hij dag en nacht gamet? Of gamet hij dag en nacht omdat hij eenzaam is? Waarschijnlijk beide!”

De ene game is de andere niet!

“Onderzoek heeft uitgewezen dat het risico op problematisch gedrag verschilt per game of app. Het zijn met name de grote online games, die met anderen (over de hele wereld) gespeeld worden, die de meeste problemen opleveren. Omdat ze min of meer oneindig zijn en goed uitgewerkte beloningsmechanismen kennen. Door veel te spelen word je beter en haal je hogere scores. Anderen kunnen jouw scores zien en dit levert ‘status’ op. Om je hoge score te blijven behouden, moet je blijven spelen. Wanneer je – vanwege je status – wordt gevraagd om mee te doen met een ‘guild’ (een groep die gezamenlijk gaat spelen), ‘moet’ je gamen wanneer de groep dit afspreekt. Ongeacht of dit in jouw tijdzone midden in de nacht is. Anders lig je uit de groep. En zo wordt het steeds moeilijker om grenzen te stellen aan het gamen”.

Het ene kind is het andere niet!

“Het is moeilijk te zeggen welk type kind meer risico loopt op het ontwikkelen van problematisch gamegedrag. Wanneer ik spreek uit mijn eigen ervaring vanuit Moti4, is er eigenlijk iedere keer iets anders aan de hand. Soms werd een jongere gepest en geeft hij daarom de voorkeur aan ‘online vriendschappen’. Of die jongere ervaart dat hij online wel waardering krijgt, omdat hij goed is in gamen. Voor jongeren met autisme kan de ‘online wereld’ voorspelbaar en veilig zijn. Voor jongeren van wie de ouders in scheiding liggen, kan het een soort van ‘cocon’ zijn om zich in terug te trekken. Of een plek waar men afleiding en plezier vindt. Na een scheiding volgt er wel eens een verhuizing, met een nieuwe school. De online wereld biedt dan een stuk continuïteit. Jongeren met ADHD hoor ik juist zeggen dat ze normaliter zoveel drukte in hun hoofd hebben, dat het gamen hen rust brengt, omdat het alleen maar dat is! Voor hen is het de ideale combinatie van prikkels en beloning”.

Over Moti4

“Moti4 is een gesprekkentraject van 4 gesprekken voor jongeren van 14 t/m 24 jaar, die in de problemen dreigen te raken door middelengebruik, gokken of gamen. Alle zorgcoördinatoren van scholen in de regio zijn als het goed is op de hoogte van het aanbod van Moti4. Wanneer zij zorgen hebben over het gamegedrag van een jongere, kunnen ze mij inschakelen. Ik ga dan op een heel laagdrempelige manier in gesprek met zo’n jongere. Doordat ik ‘niet van school ben’ en veel kennis heb van gamen, merk ik dat ze mij toch snel serieus nemen en open het gesprek aangaan. Wat ik dan doe, is eerst het gebruik in kaart brengen. Jongeren krijgen de opdracht om eens een week bij te houden hoeveel ze nu eigenlijk gamen. Vaak schrikken ze daarvan en heeft dat al direct effect! Daarna kijk ik naar de relatie tussen de ouders en de jongere. Ik ga in gesprek met ouders en geef hen de opdracht zich eens wat meer in de materie te verdiepen. Vervolgens ga ik met ouders en kind aan tafel om afspraken te maken. Uiteraard kijk ik ook altijd naar de functie van het vele gamen. Als een kind gepest wordt of sociaal niet zo sterk is, ga ik daar aparte hulp voor regelen”.

Zorgen over het gamegedrag van je kind?

Maak jij je na het lezen van dit artikel zorgen over het gamegedrag van je kind? Of heb je een vraag? Je kunt altijd contact opnemen via preventie.vz@mondriaan.eu of via telefoonnummer: 088 – 506 72 00. Daarnaast kun je je zorg ook bespreekbaar maken op de school van je kind en vragen naar Moti4. Voor meer informatie over Moti4 kun je terecht op www.moti4.nl. Kijk ook eens op www.gameninfo.nl.

Pauline Heuperman is preventiewerker bij afdeling Preventie van Mondriaan. Ze is werkzaam in de regio Maastricht-Heuvelland binnen de domeinen onderwijs, uitgaan en vrije tijd.