Ongeveer 5 procent van de kinderen wordt geboren met flaporen. Dat zijn zo’n 8000 baby’s per jaar. Wat zijn flaporen eigenlijk en hoe ontstaan deze? Welke mogelijkheden zijn er voor het corrigeren of behandelen van flaporen en wanneer kun je dat het beste laten doen? In deze gastbijdrage deelt Michelle Feijen (plastisch chirurg bij Zuyderland Medisch Centrum en MOOI kliniek Maastricht) haar kennis over flaporen bij kinderen.

Over flaporen en andere oorafwijkingen

Flaporen worden meestal zichtbaar in de eerste maanden na de geboorte. Soms zijn ze direct na de geboorte al aanwezig. Bij flaporen of afstaande oren staan de oren iets verder van het hoofd, waardoor ze uitsteken en meer opvallen. Officieel spreekt men van flaporen als ze meer dan 2 centimeter van het hoofd af staan. Naast flaporen zijn er nog een aantal andere oorafwijkingen die voorkomen bij baby’s, zoals een gevouwen bovenste deel van het oor (lidding), een extra zwelling van het kraakbeen in het kommetje van het oor (conchal crus) en afwijkingen in de vorm van de rand van het oor (helixrand afwijkingen). Deze komen minder vaak voor dan flaporen.

Over de oorzaken van flaporen

Het ontstaan van flaporen kan verschillende oorzaken hebben. Flaporen kunnen ontstaan door druk in de baarmoeder op het oortje of door een genetische aanleg. Bij kinderen met flaporen is het kraakbeen van het oor anders ontwikkeld. Vaak is het kommetje van het oor dieper en is de bovenste plooi onderontwikkeld, waardoor het oor verder uitsteekt. Flaporen kunnen ook ontstaan doordat de spieren rondom het oor anders zijn aangelegd waardoor het oor zich niet op de juiste manier kan vormen. Vaak zijn de flaporen niet helemaal symmetrisch, het komt dus voor dat één oor meer afstaat dan het andere. Ook normale oren zijn vaak niet helemaal symmetrisch, je ziet, als je goed op let, kleine verschillen tussen links en rechts.

Over de gevolgen van flaporen

Allereerst is het belangrijk om te weten dat flaporen geen invloed hebben op het gehoor van je kind. Het gehoor wordt geregeld in je middenoor en je binnenoor. Het hebben van flaporen is dus geen functioneel, maar een esthetisch ‘probleem’. Het hebben van flaporen kan wel gevolgen hebben voor je kind op emotioneel gebied. Zo kunnen kinderen met flaporen bijvoorbeeld slachtoffer worden van pesten, omdat de oren er anders uitzien en meer opvallen. Dit kan leiden tot emotionele schade en is meestal ook de reden om flaporen te laten corrigeren.

Psychische klachten die kunnen ontstaan als gevolg van flaporen of pesten vanwege flaporen zijn:

• Gevoelens van onzekerheid of schaamte bij het kind over de flaporen;
• Verminderd zelfvertrouwen door de flaporen;
• Moeite met het aangaan van sociale contacten;
• Faalangst

Het behandelen/corrigeren van flaporen

De leeftijd waarop we flaporen over het algemeen operatief corrigeren is 5-6 jaar. Het kraakbeen is dan nog relatief zacht en kan met een operatie in de juiste vorm gemodelleerd worden. Dit is een operatie onder narcose, waarbij er een snee aan de achterkant van het oor wordt gemaakt. Via deze snee wordt het kraakbeen vrij gelegd en in de juiste vorm gebogen. Dit wordt vervolgens vastgezet met hechtingen. Na de operatie heeft het oor een zo normaal mogelijke vorm. De operatie duurt ongeveer 1 ½ uur. Na de operatie dragen de kindjes een week een hoofdverband en daarna nog enkele weken een haarband over de oren om ze te beschermen. De behandeling is niet bijzonder pijnlijk voor het kind; in de meeste gevallen is paracetamol na de operatie voldoende. Ten slotte geldt dat een operatie nooit zonder risico’s is; je kindje krijgt een litteken aan de achterzijde van het oor en er is een kleine kans op een bloeding of een ontsteking. Het corrigeren van flaporen wordt door de meeste ziektekostenverzekeraars vergoed. Bij sommige zorgverzekeraars heb je een speciaal pakket nodig om voor vergoeding in aanmerking te komen.

Naast deze operatieve behandelmethode van flaporen is er tegenwoordig ook een behandelmethode voor baby’s, waarbij flaporen of andere oor afwijkingen in de eerste weken na de geboorte zonder operatie behandeld kunnen worden. Deze methode werd ontwikkeld in Amerika en heet EarWell.

Wel of niet corrigeren?

Als je kind flaporen heeft, is het aan jullie als ouders om de keuze te maken om deze wel of niet operatief te laten corrigeren. De afwegingen die ouders maken om de flapoortjes van hun kind wel of niet te laten corrigeren, zijn verschillend. Als ouders vroeger zelf gepest werden vanwege hun flaporen en/of een operatie hebben ondergaan, zijn zij misschien eerder geneigd ook iets aan de flaporen van hun baby of kind te laten doen. Andere ouders zijn van mening dat de flaporen ‘bij het kind horen’ en kiezen ervoor om ze niet te laten corrigeren. Flaporen zijn een esthetisch ‘probleem’ en hier mag iedereen zijn eigen mening over vormen. Wel is het van belang mensen goed voor te lichten over de verschillende mogelijkheden van behandeling. Ook is het goed te weten dat de meeste zorgverzekeraars het corrigeren van flaporen vergoeden tot het 12^e levensjaar. Ben je ouder dan 18 jaar en besluit je alsnog je flaporen te willen laten behandelen, betaal je deze ingreep in het algemeen zelf.

Over Michelle Feijen

Michelle Feijen is sinds 2016 werkzaam als plastisch chirurg in het Zuyderland Medisch Centrum en de MOOI kliniek Maastricht. Hier voert ze verschillende reconstructieve en esthetische operaties uit. Borst- en aangezichtschirurgie is haar aandachtsgebied. Ze doet promotieonderzoek naar de behandeling van positionele schedelafwijkingen en aangeboren oorafwijkingen bij baby’s. Na het afronden van de opleiding tot plastisch chirurg heeft ze een fellowship gedaan in Dallas bij dr. Byrd. De bedenker van EarWell. Samen hebben ze meerdere kinderen met goed resultaat behandeld. Daarom heeft ze besloten deze preventieve behandeling ook in Nederland te gaan toepassen.

Voor meer info: earwell.nl en mooi-kliniek.nl.