Geen inkomen, geen dak boven je hoofd en afhankelijk van de goedwillendheid van een beperkt sociaal netwerk en wildvreemden. Een zwervend bestaan leiden zonder uitzicht op perspectief, je wenst het niemand toe. Toch is dit jaarlijks de realiteit voor 20.000 jongeren in Nederland.* Ook voor Berend, de hoofdpersoon in de educatieve escaperoom van Trajekt. Een ruimte waarin jongeren meegenomen worden in de werkelijkheid van een zwervend bestaan. En bewust worden van al diens ellende en gevaren. Jongerenwerker Vincent Frenken is de projectleider van deze Edu-Esc@peroom en vertelt ons er meer over.

Zorgwekkende ontwikkeling

“Vanuit de gemeenten Maastricht-Heuvelland is er begin 2017 een oproep gedaan aan alle zorg- en welzijnsorganisaties in onze regio. De vraag was: “wat doen jullie voor en met jongeren die thuis- of dakloos zijn?”. Want ook in Maastricht en omgeving neemt het aantal jongeren zonder vaste verblijfplaats toe. Een zorgwekkende ontwikkeling, omdat zwerfjongeren vrijwel zonder uitzondering kampen met een opeenstapeling van financiële, psychische en andere problemen. Tevens is er moeilijk grip op te krijgen, doordat het grotendeels een verborgen probleem is. Jongeren hoppen vaak van adres naar adres en staan dus nergens als dakloze geregistreerd. Er bleek best al veel hulp, maar het merendeel van deze hulp is er pas als het kwaad al is geschied. Jongeren zijn dan al dusdanig beschadigd en behoorlijk gekwetst. Ze zijn het vertrouwen in hulp kwijt en zullen deze dan ook moeilijk weer accepteren. Trajekt wilde een aanbod realiseren dat eerder ingezet kan worden, met een preventieve werking. En dat heeft geresulteerd in een Edu-Esc@peroom.”

Realistische ervaring

“In Scandinavië is de educatieve escaperoom al een wetenschappelijk onderbouwde methodiek. Voor Nederland is dit nog uniek. Het vernieuwende is het educatieve deel dat er in zit. Een escaperoom prikkelt al je zintuigen en is zo realistisch mogelijk. Je proeft de sfeer, hoort de geluiden, ruikt de – in dit geval – geur van sigarettenpeuken. Ik ging in gesprek met dak- en thuisloze jongeren om de escaperoom zo natuurgetrouw te laten zijn. Al hun verhalen en ervaringen komen terug: een woedende moeder, een blauwe envelop van de belastingdienst, een liefdesbrief van een loverboy, een sms van de buurtagent… Je wordt onder druk gezet, moet moeilijke keuzes maken en maakt kennis met de regels die gelden op straat. En met wat er zoal aan regelzaken op je af komt als je 18 wordt. Als de groepen uit de escaperoom komen volgt er een nabespreking. Men kan reflecteren op de nieuw verkregen ervaringen en inzichten. De vraag is: Zou je nu andere keuzes maken?”

Geen ver van mijn bed show

“Volwassen worden gaat gepaard met experimenteren, risico’s nemen, het avontuur opzoeken, fouten maken, vallen en opstaan. Iedere jongere krijgt ooit eens een eerste sigaretje of jointje aangeboden. Hoe ga je dan daarmee om, welke keuze maak je? Vaak maken jongeren keuzes waar ze direct profijt van hebben. Wat de consequenties op de wat langere termijn zijn, boeit ze niet zo. Op deze jonge leeftijd zijn de hersenen ook nog niet zo rijp dat je oorzaak en gevolg kunt inschatten. Met wat hulp van ouders en vrienden slagen de meeste jongeren erin om zelfstandig en onafhankelijk te functioneren. Die hulp is echter niet voor alle jongeren vanzelfsprekend. Een vechtscheiding tussen de ouders, verkeerde vrienden… Het verhaal van de hoofdpersoon Berend is niet een ver van mijn bed show.”

Rooskleurig beeld

“Met hevige stress thuis, kan het op zichzelf “wonen” aanlokkelijk zijn. Een kans om zo de enorme druk te ontvluchten. De meeste jongeren hebben de wens om het zelf beter te doen en te laten zien dat dit ook lukt. Alleen wordt enorm onderschat wat er dan allemaal op je afkomt. Een vast woonadres is bijna een voorwaarde om een bestaan op te bouwen, zonder kun je bijvoorbeeld geen uitkering aanvragen. Als het dan niet gelukt is, moet je stevig in je schoenen staan om hulp te zoeken. Schaamte speelt parten en met je verhaal over de slechte thuissituatie en je problemen naar buiten treden, is ook niet gemakkelijk. Ons doel met deze edu-escaperoom is het bewust maken van jongeren. Dat de realiteit van op eigen benen staan, niet het rooskleurige beeld is dat ze er soms van hebben. Overigens zijn ouders en jeugdprofessionals ook welkom!”

Edu-Esc@peroom, Aartshertogenplein 24, 6226 XZ Maastricht.

Bron: Stimulanz, magazine 18-/18+