ENERGIEDRANKJES EN PUBERS; OVER DE EFFECTEN EN DE RISICO’S
Je puber heeft ‘s avonds te lang genetflixt of gegamed. ‘s Nachts nog gechat met vrienden of tot laat gestudeerd voor een toets. Misschien gaat je puber tot in de kleine uurtjes op stap met vrienden. Een beetje extra energie zou ze dan goed uitkomen. En ook als je puber geen extra energie nodig heeft maar gewoon van de smaak houdt of meedoet met vrienden: Er kunnen allerlei redenen zijn waarom jongeren energiedrankjes nuttigen. Energiedrankjes worden in combinatie met kinderen of jongeren afgeraden. Maar waarom? En moet je je als ouder dan zorgen maken als je kind of puber energiedrankjes drinkt? In dit artikel leggen we uit wat een energiedrank precies is, welk effect het heeft en wat het met de gezondheid van je puber doet.
Energiedrank: Hoe het begon…
De eerste energiedrankjes werden in de jaren ’90 op de markt gebracht. Iedereen kent nog wel de aanstekelijke slogan: Red bull geeft je vleugels! Een sterke reclamecampagne die er mede voor gezorgd heeft dat deze drank populair werd. Het aantal producenten van energydrinks was toen nog heel beperkt maar in de 21ste eeuw kwam daar verandering in: Er kwamen veel meer (B-) merken op de markt en de blikjes verschenen in verschillende maten en prijscategorieën.
Wat is energiedrank?
Energiedrank of energydrink is een alcoholvrije, koolzuurhoudende drank met cafeïne. Naast cafeïne zijn er in energydrinks nog vitaminen en andere oppeppende ingrediënten zoals taurine, ginseng en guarana toegevoegd. Energiedrankjes zijn niet hetzelfde als energyshots of sportdrankjes (zoals AA-drink of Aquarius). Energiedrank is zoet, de smaak lijkt vaak op die van bubblegum. Zoals de naam al aangeeft zou het drinken hiervan je energie geven. Heel verleidelijk dus als je een extra boost kan gebruiken. Voorbeelden van merken energiedrank zijn: Red Bull, Burn, Kong, Monster en Bullit.
Wat doet energiedrank?
Van alle ingrediënten in de energiedrankjes blijkt dat cafeïne en glucose (suikers) de grootste stempel drukken op het effect. Cafeïne heeft een stimulerende werking op het zenuwstelsel, het zorgt ervoor dat je lichaam wordt aangezet tot actie en je aandacht wordt verscherpt. Glucose is de belangrijkste energiebron voor de hersenen en zou een positieve invloed kunnen hebben. Als je deze twee samen in bijvoorbeeld een drankje stopt dan lijkt het erop dat glucose de werking van cafeïne helpt. Extra energie, extra concentratie en extra alertheid: Ideaal dus voor pubers die tegenwoordig veel te veel te doen (denken te) hebben, toch?!
Welke risico’s kleven er aan dit zoete drankje voor de gezondheid van je puber?
Naast de bovengenoemde ‘gewenste’ effecten, zijn er ook andere effecten mogelijk. Hieronder zullen we van de twee belangrijkste ingrediënten, cafeïne en suiker, opsommen wat die effecten kunnen zijn.
Cafeïne
Een blikje energydrink van 250 ml bevat ongeveer 80 mg cafeïne. Dat is meer dan gemiddeld in een kopje koffie (125 ml) dat ongeveer 60 mg cafeïne bevat, en ongeveer 4 keer zoveel als in een glas cola (200 ml).
Omdat een energiedrankje koud wordt gedronken, drink je het sneller dan bijvoorbeeld koffie. Daardoor is er een grotere kans op een (te) hoog cafeïnegehalte in het bloed en ontstaat er ook een grotere kans op de negatieve effecten van cafeïne. Verschijnselen van (te) veel cafeïne en in het extreemste geval van een vergiftiging:
- Opwinding;
- Angst;
- Rusteloosheid;
- Hartkloppingen;
- Slapeloosheid;
- Hoofdpijn;
- Beven;
- Duizeligheid;
- Suizende oren;
- Spanning;
- Jolt en crash episodes (paar uur lang heel veel energie hebben, om vervolgens in te storten van vermoeidheid gepaard gaande met hoofdpijn).
Suikers (glucose)
Energydrinks bevatten per 200 ml 4 tot 8 suikerklontjes en een glas cola van deze grote bevat ongeveer 6 suikerklontjes.
Energiedrankjes staan (net als andere frisdranken) niet in ”de Schijf van Vijf”. De grote hoeveelheid suiker en de zuren vergroten de kans op:
- Overgewicht;
- Diabetes type 2;
- Tanderosie.
De invloed van enkele negatieve effecten op je puber verder toegelicht
Slaap
Er is een kans dat je puber minder lang en goed slaapt als hij 2 blikjes of meer per dag drinkt. Je puber is dan overdag moe en kan zich minder goed concentreren. Bij langer gebruik is er kans op chronisch slaaptekort met een verhoogde kans op depressie en een afname van leer- en geheugenprestaties als gevolg. De kans is groot dat je dit dan terugziet in de schoolresultaten van je puber…
Uitdroging
Door het drinken van (te) veel cafeïne vindt er een verhoging van de bloeddruk en hartslagfrequentie plaats. Het drinken van energiedrank in combinatie met alcohol of intensief bewegen kan signalen van uitdroging onderdrukken. Daarnaast werken je darmen door de hoeveelheid suiker ook langzamer en neem je minder snel vocht op. Het is daarom belangrijk om voldoende water te drinken als je energiedrinks gebruikt én om een energiedrankje niet te gebruiken als dorstlesser. Een belangrijk aandachtspunt dus voor energiedrank-drinkende-pubers die fanatiek sporten of die op stap gaan, alcohol drinken en zich uitleven op de dansvloer: Drink genoeg water!
Ontwenningsverschijnselen
Als je puber dagelijks energiedrankjes drinkt en ineens “cold turkey” stopt kan hij ontwenningsverschijnselen krijgen zoals hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieproblemen. Best heftig dus voor een drankje dat zo makkelijk te verkrijgen is.
Energiedrankjes: Wet- en regelgeving
Onderzoek van het RIVM uit 2018 liet zien dat 1-2% van de jongeren tussen de 13 en 18 jaar (naar schatting 19.000) regelmatig te veel energiedrank drinkt. Soms wel drie blikjes of meer per dag. Vaak zijn het jongeren met al meerdere problemen en/of een ongezonde leefstijl.
De verkoop aan kinderen onder de 13 jaar is verboden. Lidl en Aldi hebben zelf afspraken gemaakt om onder de 14 jaar géén energiedrankjes te verkopen. Kinderartsen en voedingsdeskundigen zien liever een verbod op verkoop aan alle minderjarigen. De overheid ziet daar tot nu toe geen noodzaak voor. Zij zien vooral een preventieve rol weggelegd voor verkopers, scholen en ouders.
Moet ik me als ouder zorgen maken?
Gelukkig hoeven we ons over de meeste jongeren die energiedrankjes drinken geen zorgen te maken. De risicogroep is klein. Mogen wel duidelijk zijn dat energiedrankjes niet in een evenwichtig en gezond voedingspatroon horen.
>> Lees ook eens: Gezonde voeding volgens een diëtiste van de GGD Zuid Limburg en Puber met slechte eetgewoonten? Tips voor als je puber (bijna) niks lust!
Het nuttigen van energydrinks wordt daarom afgeraden. Maar als je kind ouder is dan 13 jaar en af en toe een energiedrankje drinkt hoef je als ouder niet in de stress te schieten. Het voedingscentrum adviseert dat 1 blikje per dag dan veilig is. Let op: Veilig is niet hetzelfde als gezond! Is je puber gevoelig voor de werkende stoffen of drinkt hij bijvoorbeeld ook nog koffie of thee? Neemt je puber tegelijk met energiedrankjes ook alcohol of drugs? Dan verhoogt dit wel de eerder genoemde risico’s.
Maak je je zorgen? Ga het gesprek aan! Vraag waarom en wanneer je puber energiedrank drinkt en praat over de risico’s en hoe je die kunt voorkomen. Vind je het lastig om hierover te praten? Lees dan ook eens 8 tips om met je kind te praten over drank, drugs en roken en Praten met je puber – 7 tips om met je puber in gesprek te komen en te blijven.
Bronnen:
We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.
