EEN NIEUW SAMENGESTELD GEZIN: VERMIJD DEZE VALKUILEN!

In gesprek met Orjana Ploemen & Yvonne Hanssen
In gesprek met Orjana Ploemen & Yvonne HanssenStichting Yvoor

Meer dan 60% van de mensen die na een scheiding aan een nieuw samengesteld gezin beginnen, gaat binnen vijf jaar alweer uit elkaar. Een schrikbarend hoog percentage, waaruit blijkt dat het niet vanzelfsprekend is dat het samenvoegen van twee gezinnen een succes wordt. Ook al is het stel nog zo verliefd en overtuigd van de toekomst met hun nieuwe partner. Hoe kan dat? Wat zijn de belangrijkste valkuilen voor ouders die willen kiezen voor een nieuw samengesteld gezin? Wij vroegen het aan Orjana Ploemen en Yvonne Hanssen van Stichting Yvoor, gespecialiseerd in het begeleiden van gezinnen in echtscheidingssituaties!  

1. Te snel gaan samenwonen

 Yvonne: “Een scheiding is vaak een moeizaam en pijnlijk proces. Als ouders weer opnieuw verliefd worden daarna, zie je dat ze vaak zoiets hebben van ‘en nu is het tijd voor mijn geluk’. Na die moeilijke periode genieten ze intens van het verliefde gevoel en willen ze het liefst zo vaak mogelijk samen met hun nieuwe liefde zijn. En dus snel gaan samenwonen. Orjana: “Bij die wens speelt ook vaak een financieel aspect mee; samenwonen is nu eenmaal goedkoper dan alleen wonen. Dat zijn op zich legitieme redenen natuurlijk. Maar wel heel erg vanuit het perspectief van de volwassene. Ik denk dat ouders die na een scheiding relatief snel weer gaan samenwonen met een nieuwe partner zich vaak onvoldoende realiseren dat de kinderen een heel andere beleving hebben. Voor hen is er al veel veranderd door de scheiding. Mogelijk zit er bij hen nog veel verdriet, het gemis van de andere ouder… Heb daar oog voor en geef het de tijd, zodat iedereen op een ontspannen en ongedwongen manier aan elkaar kan wennen. Dat maakt het uiteindelijk een stuk makkelijker voor iedereen.”

2. Onderschatten van de impact van de cultuurverschillen tussen de gezinnen

“Wat denk ik ook een belangrijke valkuil is”, vervolgt Orjana haar verhaal, “is dat veel ouders zich vooraf niet realiseren hoe groot de verschillen tussen twee gezinsculturen zijn en wat de impact daarvan is als je dat samen gaat voegen. Yvonne knikt en vult aan: “dat zit ‘m vaak in de kleine dagdagelijkse dingen die na verloop van tijd gaan opvallen en bij de kinderen tot negatieve gevoelens gaan leiden. Omdat ze beseffen dat het allemaal ‘zo anders is als vroeger’. De muziek die opstaat in huis, het eten dat op tafel komt, andere gewoontes van de mensen om je heen die geen bloedverwant zijn. Het lijken misschien kleine dingen, maar je moet de impact daarvan zeker niet onderschatten. Want als je de signalen over dit soort dingetjes niet serieus neemt, kunnen makkelijk onderhuidse spanningen ontstaan, die gaandeweg steeds groter worden. Daarom is het ook zo belangrijk om van begin af aan te zorgen voor momenten waarin iedereen kan uiten wat er goed en minder goed gaat en dat er ruimte is om samen te zoeken naar oplossingen en alternatieven.”

3. De rolverdeling in het ouderschap

Orjana: “Nog zo’n punt waar ouders die willen beginnen aan een nieuw samengesteld gezin vooraf vaak onvoldoende bij stil staan, is de rolverdeling in het ouderschap. Vaak denken mensen dat dat ‘vanzelf’ wel goed zal komen. Maar dit is echt een onderwerp waar je heel uitgebreid over moet (blijven) praten; met je nieuwe partner en met de kinderen. In algemene zin zie je bijvoorbeeld vaak dat de ‘stiefmoeder’ zich erg verantwoordelijk voelt voor het reilen en zeilen in het nieuwe gezin. En zich van daaruit te snel, te veel met de opvoeding van de ‘stiefkinderen’ gaat bemoeien. Wat dan zowel bij haar als bij de kinderen tot ergernis en frustraties kan leiden. Kinderen kunnen daarbij soms negatief gedrag gaan laten zien. Het is een valkuil dat wij volwassenen geneigd zijn om gedragingen van kinderen persoonlijk te maken, waardoor we emotioneel geraakt worden. En steeds moeilijker in staat zijn om met een open vizier naar de situatie te kijken. Terwijl het kind vaak vooral reageert op de situatie en niet per definitie jou als persoon afkeurt. Het is dus goed je te realiseren dat het best wel wat tijd nodig heeft voor de nieuwe regels en afspraken en ook de onderlinge gezagsverhoudingen helemaal ingebed zijn in het nieuwe gezinssysteem. Daar moet je dus ook niet te ongeduldig in zijn…”

valkuilen nieuw samengesteld gezin

4. De band met de kinderen

“Wat daar ook mee te maken heeft”, vult Yvonne aan; “vaak kiezen ouders er – met de beste bedoelingen overigens – voor om in het nieuw samengestelde gezin als uitgangspunt te nemen dat er geen verschillen zijn tussen de kinderen. Maar eigenlijk is dat heel onnatuurlijk, want die verschillen zijn er wel. Je kunt nu eenmaal meer hebben van je eigen kind dan van je stiefkind. Ouders zijn nu eenmaal blijer om hun eigen kind te zien, dan om hun stiefkind te zien. Dat soort dingetjes. Ga dat niet wegduwen of geforceerd alles over één kam scheren wat de kinderen betreft! Zorg er juist voor dat je ook ruimte maakt voor quality time met je eigen kinderen. Orjana: “En wees je in de communicatie over de opvoeding van de kinderen bewust van deze emotionele verschillen. Als je bijvoorbeeld kritiek hebt op het gedrag van je stiefkind, weet dan dat je partner dit – als biologische ouder – iets anders kan ervaren. En zich bovendien ook aangevallen kan voelen als je deze kritiek te vaak of te ongenuanceerd uit. Je wil voorkomen dat je in discussies belandt waarbij je elkaar over en weer verwijten gaat maken over de kinderen.”

5. De rol van de ex-partner

“En ten slotte nog een hele belangrijke; de rol van de ex-partner. Die moet je ook echt niet onderschatten”, aldus Yvonne. Soms kiezen stellen ervoor om al te gaan samenwonen terwijl het scheidingsproces met de andere ouder emotioneel nog niet goed is afgerond. Of er nog conflicten zijn. Dat brengt vrijwel altijd spanningen en problemen met zich mee, ook in het nieuwe gezin. Want de ex-partner heeft vanwege de kinderen hoe dan ook een rol in het nieuw samengestelde gezin. Probeer die relatie dus goed te krijgen. Dat is voor de kinderen sowieso heel fijn. En dat speelt gegarandeerd ook weer door in de band die de ‘stiefkinderen’ willen en kunnen opbouwen met jou. Omdat ze dan minder in een loyaliteitsconflict komen met hun biologische ouder. In de praktijk betekent dit vaak ook dat je je als stiefouder vaak moet wegcijferen. Wat best lastig kan zijn, omdat je enerzijds veel investeert in je partner en zijn/haar kinderen, maar als het er op aan komt dan zijn de eigen ouders veel belangrijker en hebben zij het voor het zeggen. Kinderen hebben al een papa en een mama en deze rol hoeft de stiefouder niet over te nemen. Dit klinkt logisch, maar voelt soms heel dubbel. Een stiefgezin vraagt in die zin om veel investeren, terwijl niets vanzelfsprekend is. De liefde tussen ouder en kind is onvoorwaardelijk, maar tussen stiefouder en stiefkind is het kwetsbaar. Loyaliteit en liefde moet verdiend worden.”

Kijktip van Stichting Yvoor: Mijn gelukkige ingewikkelde familie

In Mijn gelukkige ingewikkelde familie staan drie jonge meisjes centraal die opgroeien in bijzondere gezinnen met meerdere halfbroertjes, halfzusjes, extra moeders, bonus-moeders en half-moeders. De meisjes introduceren hun gezin en confronteren hun ouders voor het eerst met hun onbeantwoorde vragen, maar uiten ook hun bewondering voor hoe ze het aangepakt hebben. Klik hier om het filmpje te bekijken!