EEN BREDERE KIJK OP BEGAAFDHEID!

In gesprek met Anke van Geel
In gesprek met Anke van GeelBegaafdheidsspecialist/talentbegeleider praktijk VerAnkerje te Geulle

Sinds 2020 organiseert Anke van Geel twee keer per maand een inloopspreekuur Hoogbegaafdheid in de bibliotheek in Meerssen. In het interview dat we hebben met Anke wordt duidelijk dat haar visie op (hoog)begaafdheid breder is dan de ‘standaard-visie’ waarin de hoogte van het IQ centraal staat. In dit artikel lees je meer over de visie en aanpak van begaafdheidspecialist Anke van Geel!

Breder bekijken

“(Hoog)begaafdheid is voor mij meer dan het hebben van een hoog IQ”, opent Anke haar verhaal. Ik wil het graag breder bekijken. Als ik het heb over begaafde kinderen, denk ik namelijk ook aan kinderen die druk of heel beweeglijk zijn, die veel praten, die een hele rijke, beeldende fantasie hebben, hele verhalen kunnen vertellen. Kinderen die visueel en auditief heel sterk zijn. En vaak ook een grote zintuiglijke gevoeligheid hebben, gevoelig zijn voor prikkels. Ook emotioneel gevoelig zijn; de eigen emoties diep beleven en ook de emoties van anderen sterk aanvoelen. Vaak hebben ze ook een soort 6e zintuig, een bepaalde spiritualiteit. Wanneer ik praat over hoogbegaafde mensen, heb ik het over mensen die in het bezit zijn van psychomotorische, intellectuele, zintuiglijke, beeldende en emotionele overprikkelbaarheden.”

>> Lees ook het interview ‘Over het opvoeden van nieuwetijdskinderen’.

Op maat

“Hoewel ik psychologische rapportages natuurlijk wel zeer serieus neem, bekijk ik iemand liever vanuit zijn of haar begaafdheid. Niet iedere hoogbegaafde zal goed scoren op intelligentietesten en talenten kunnen zich ook op vele andere manieren manifesteren. Soms kan een test meer helderheid geven, maar soms schept het ook vooral onduidelijkheid. Daarom kijk ik liever naar de persoon als individu; wat zijn z’n talenten? Waar ligt zijn of haar begaafdheid? Waar ligt een eventuele hulpvraag en is een stukje begeleiding nodig? Naar mijn mening zijn mensen meer dan de 16 onderdelen die getest worden bij een IQ-test. De score op een intelligentietest zegt niets over wie iemand is. En juist die kern van wie iemand is, vind ik veel belangrijker dan de IQ-score. Ik begeleid ook kinderen die niet hoog scoren op een IQ-test. Laatst had ik een jongetje in begeleiding met ASS-problematiek. Hij kende alle fossielen bij naam en had een wonderbaarlijk groot tekentalent; geniaal! Maar dat talent haal je niet uit een IQ-test. Ik spreek eigenlijk ook liever van ‘creatieve begaafdheid’ dan van ‘hoogbegaafdheid.”

hoogbegaafde kinderen

Ontwrichtend

“Het inloopspreekuur dat ik organiseer in Meerssen wordt goed bezocht. Ondanks dat veel mensen zich aanvankelijk wat schamen om te komen. Hoogbegaafdheid wordt snel in verband gebracht met arrogantie. Het publiek is heel divers; van hele gezinnen die komen, tot laatst ook een man van 70 jaar. Sommigen weten al hun leven lang dat ze hoogbegaafd zijn en goed weten te functioneren met hun begaafdheid. Maar er zijn ook mensen die het net pas ontdekt hebben, voor wie deze ontdekking behoorlijk ontwrichtend kan zijn. Niet alleen voor hen als persoon, maar ook voor het hele systeem er omheen. Mensen die hoogbegaafd zijn kunnen makkelijk in conflict komen, met zichzelf en met hun omgeving. Ze voelen zich ‘anders’ of ‘vreemd’. Als je daar niet mee leert omgaan, kan dat een grote impact hebben. Als ik het heb over (hoog)begaafden, spreek ik ook vaak over mensen met een intens complexe persoonlijkheid.”

Hoogbegaafdheid in de werksituatie

“Bij hoogbegaafde volwassenen zie je bijvoorbeeld vaak dat ze makkelijk in conflict raken in hun werkomgeving. Als ‘intens complex persoon’ zie je heel makkelijk waar dingen fout kunnen gaan. Maar als je dit dan bespreekbaar maakt, zal je merken dat dit bij collega’s niet zo makkelijk valt. Meestal hebben deze mensen ook een groot rechtvaardigheidsgevoel. Als er conflicten zijn tussen collega’s, kunnen ze feilloos benoemen waar het om gaat, wat ook niet altijd in goede aarde valt. Hun hoge intelligentie, gevoeligheid en complex denksysteem maakt deze mensen ‘anders’ en dat kan zoals gezegd soms behoorlijk ontwrichtend zijn. Tot totale drop-outs, ontslag of suïcidale gedachten aan toe, met alle impact van dien op het gezin en de kinderen.”

>> Lees ook het interview met Maud Buitenwerf ‘Opvoeden in aandacht’ over opvoeden als er sprake is van hoogsensitiviteit.

Jezelf worden

“Ik probeer mensen te begeleiden in dit proces door hen te benaderen vanuit een accepterende houding. Een kind dat van nature heel druk is, mag druk zijn. Dat is wie het is. Ik neem dat mee in het stukje ‘begaafd zijn’. Laatst had ik een man in begeleiding die in de GGZ gediagnosticeerd was met ADHD en Autisme. Onlangs is ergens ‘hoogbegaafdheid’ op z’n pad gekomen. Hij herkende zich in alles wat hij erover las en had zoiets van ‘dat is het!’. Het voelde als thuiskomen. Jarenlang had hij gevochten tegen zichzelf en daardoor ook een negatief zelfbeeld ontwikkeld. Vaak staan begaafde mensen hierdoor ook zo ver van zichzelf af. Ze zijn jarenlang negatief benaderd, hebben allerlei negatieve stempels gekregen. Als je zo iemand een intelligentietest laat doen, vind ik het niet gek dat het hoogbegaafd zijn daar niet uit naar voren komt. Ik zeg altijd; pas als je kunt lopen en denken als een hoogbegaafde en rekening houdt met jezelf en je eigen behoeften als hoogbegaafde, kun je dat ook uitstralen naar de maatschappij. En dan zal je ook minder snel in conflict komen met jezelf en je omgeving.”

>> Lees ook de gastbijdrage ‘Hoogbegaafdheid niet herkend’ van Annika Bessems.

Een bredere kijk op begaafdheid!

Geen problematiek maar een gave!

“Wat ik ten slotte nog wil benadrukken is dat ik (hoog)begaafdheid en alles wat daarbij kan komen kijken aan gedragingen die ook wel kunnen worden bestempeld als bijvoorbeeld ADHD of ASS niet zie als ‘problematiek’ of iets waar een diagnose voor gesteld moet worden, maar als een ‘gave’. Ik zie de psychomotore overprikkeling die kenmerkend is voor ‘ADHD” bijvoorbeeld liever als een onderdeel van iemands ‘begaafdheid’ dan als een ziekte. Iemand heeft dan geen ADHD, maar is gewoon druk. Ik steek ‘m veel meer in op ‘zo ben je, dit hoort bij jou’. Dat is veel ‘zachter/liever’. De uitdaging is om zicht te krijgen op die gave en dat ook uit te gaan dragen als een gave. En te leren hier rekening mee te houden. Zodat je meer in balans komt met jezelf en je omgeving. En geen ‘last’ meer hebt van je begaafdheid. Ga je begaafdheid ontdekken en ga daar naar leven! Dat is de kern van mijn verhaal!”

>> Lees ook ons artikel “Omgaan met druk en opstandig gedrag bij je kind: 5 tips!”

Over Anke van Geel

“Ik ben in dit vak terecht gekomen door mijn eigen kinderen. Mijn jongste liep al op jonge leeftijd vast in het onderwijssysteem. Ik zag haar ongelukkig zijn en dacht ‘hier moet ik iets mee’. Via de huisarts kwamen we bij een kinderpsycholoog. Daar werend testjes gedaan, waar allerlei ‘vreemde dingen’ uit naar voren kwamen. En zo werd duidelijk dat mijn beide dochters begaafdheid gerelateerde problemen hebben. Zodoende ben ik me gaan verdiepen in ‘wat is er aan de hand en wat hebben ze nodig?’ Zodoende ben ik in aanraking gekomen met het gedachtegoed van de Poolse psycholoog en psychiater Dabrowski. Veel aspecten van zijn Theorie van Positieve Desintegratie (TPD) gebruik ik in mijn begeleiding. Daarnaast maak ik ook veel gebruik van de natuur. Door met kinderen of volwassenen individueel of in groepsverband de natuur in te gaan en hetgeen we daar kunnen waarnemen te gebruiken in de begeleiding. Natuur als een rustige thuishaven, zonder oordelen en neutraal, los van werk/school/sociale problematieken. Als kinderen begaafdheidsproblemen ondervinden, adviseer ik ouders om ook eens eerlijk naar zichzelf te kijken, dan begeleid je breder en zoek je oplossingen ook breder, meer gezinsgericht dan alleen schoolgericht of leergericht.”

Meer weten? Neem eens een kijkje op Anke’s website! Je vindt daar ook de agenda met inloopspreekuren en ‘Samen zijn bijeenkomsten’.