DRUGGEBRUIK DOOR JONGEREN – TRENDS & TIPS VOOR OUDERS

In gesprek met Sabine van Kuilenburg
In gesprek met Sabine van KuilenburgPOH GGZ Verslavingszorg

Sabine van Kuilenburg is als praktijkondersteuner GGZ met aandachtgebied ‘verslavingszorg’ werkzaam voor verschillende huisartsen in Maastricht. Sabine signaleert dat er steeds vaker ook tieners en jongeren naar haar verwezen worden vanwege druggebruik en verslavingsproblematiek. In dit interview deelt ze haar kennis over druggebruik door jongeren en geeft ze ook een aantal tips voor ouders van tieners die vragen hebben over dit onderwerp!  

Trend

“Ik zie een trend dat kinderen op steeds jongere leeftijd in aanraking komen met softdrugs en ook al op jongere leeftijd gaan experimenteren met harddrugs. Er komen steeds nieuwe middelen op de markt, met minder negatieve bijwerkingen. Op dit moment is MDMA bijvoorbeeld hip onder adolescenten. Maar ook door tieners van 16 jaar wordt al 3-MMC (een amfetamine achtige stof met een effect wat lijkt op MDMA en cocaïne) gebruikt. Deze trend heeft waarschijnlijk ook ermee te maken dat harddrugs tegenwoordig relatief makkelijk te verkrijgen is; jongeren kunnen het online bestellen en de dealer komt gewoon aan huis om het af te leveren. Daarbij wordt uiteraard niet gekeken naar leeftijd.”

Gewenning

“Onze hersenen onthouden alles wat we doen. Dus hoe jonger je start met cannabis, hoe groter de kans dat iemand uiteindelijk ook harddrugs gaat gebruiken. Het lichaam heeft steeds meer nodig om hetzelfde effect te krijgen. En wat je ook ziet bij kinderen die al op jonge leeftijd beginnen met softdrugs, is dat hun ontwikkeling verandert. Ze leren niet om te gaan met hoe ze zich voelen. Vaak worden drugs gebruikt om emoties te onderdrukken. En ook al begint het vaak met een experiment. Het lichaam slaat dat toch op als ‘oh, dat was fijn’. Als je er dan later een keer doorheen zit, komt die associatie naar dat fijne gevoel door de drugs makkelijk naar boven. En dan wordt de stap van experimenteren naar verslaving kleiner.”

Corona

“Ik heb ook de indruk dat de corona-maatregelen van het afgelopen jaar een rol spelen in de toename van druggebruik onder jongeren. De hele dag online les is voor veel jongeren zwaar geweest. Ik hoor dat ook terug van studenten van de universiteit. Er zijn heel veel leerlingen die zich het afgelopen jaar somber hebben gevoeld, zonder dat daarnaar gevraagd werd door een mentor of docent. Van ‘hoe gaat het eigenlijk met je? Waar ben je mee bezig? Je ziet dan dat een bepaalde groep ervoor kiest om te gaan blowen om toch de dag een beetje door te komen…”

>> Maak jij je zorgen over het psychisch welzijn van jouw puber? Maak dan gebruik van het wekelijkse chatspreekuur ‘Psychische klachten bij pubers’ met experts van Mondriaan Preventie!

psychische klachten puber jongeren

Welke drugs zijn populair onder jongeren?

“Cannabis is de meest populaire drug onder jongeren. Een kleinere groep heeft een alcoholprobleem of kampt met problematisch cocaïnegebruik of andere harddrugs. Daarnaast is er ook nog de gameverslaving.”

Cannabis

“Het effect van cannabis is over het algemeen bekend. Je kunt er vrolijk van worden, ontspannen en sloom. Daarnaast kun je dingen wat intenser gaan waarnemen en dingen vergeten. Nadelen van cannabisgebruik zijn je niet meer kunnen concentreren, hartkloppingen, duizeligheid en vreetbuien. En bij een te hoge dosis kun je een bad trip krijgen, waardoor je erg in jezelf gekeerd raakt en zelfs angstig of paniekerig kunt gaan worden. Het gebruiken van cannabis kun je het eerst herkennen aan de zoete geur. Daarnaast is er vaak sprake van verwijde pupillen, rode ogen, sloom zijn of juist opgewekt, vreetbuien en het verwaarlozen van school, werk, vrienden of hobby’s.”

Alcohol

“Bij alcoholgebruik verandert vaak de stemming. Je kunt vrolijker worden, losser, meer ontspannen, gemakkelijker praten. Maar je stemming kan ook juist omslaan in snel geïrriteerd zijn. Op de langere termijn zie je vaak een verminderde interesse, achteruitgang van prestaties, depressieve klachten en allerlei lichamelijke klachten. De risico’s van alcoholgebruik variëren van een black out, bewusteloos raken, alcoholvergiftiging, leverschade en hersenschade.”

Cocaïne

“Cocaïne wordt vaak gesnoven. Het zorgt ervoor dat je vrolijk wordt, alert, dat je je energieker voelt en het gevoel van zelfvertrouwen kan toenemen. De werking is echter maar van korte duur en het gevoel kan omslaan in een sombere stemming. De neiging om dan opnieuw te gebruiken is groot. Het gebruiken van cocaïne kan herkend worden door de opgewekte stemming, veel energie hebben, veel praten of juist moe zijn, geïrriteerd, rusteloos, vermageren, een pijnlijke neus hebben. Cocaïne wordt vaak in combinatie met alcohol gebruikt. Cocaïne of de eerdergenoemde 3-MMC wordt vaak gebruikt op feestjes. Maar soms wordt het in groepjes bij elkaar thuis besteld. De kosten kunnen dan gedeeld worden.”

Gamen

“Van gamen kun je in een roes raken. Zo opgaan in een spel dat je alles om je heen vergeet. Ook kan het spannend zijn en dat kan een bepaalde kick geven. Dit kan ervoor zorgen dat andere dingen minder interesse opwekken en dat er gelogen wordt over hoeveel tijd er besteed wordt aan het gamen. Vaak zie je dat jongeren geïrriteerd raken of onrustig zijn als er niet gegamed kan of mag worden. De risico’s zijn dat het vaak ten koste gaat van school, werk, sociale contacten, gezondheid (denk aan minder slapen, minder bewegen, ongezond eten). Daarnaast gaat vaak de stemming achteruit. Jongeren kunnen verdrietig, boos of eenzaam worden.”

>> In het interview met preventiewerker Pauline Heuperman ‘Gameverslaving vs. problamatisch gamen’ lees je meer over gamen bij jongeren.

tips invloed foute vrienden puber beperken

Hoe weet ik of mijn kind drugs gebruikt?

“Wat vaak het meeste opvalt, zijn de stemmingswisselingen. Euforisch als ze high zijn, afgewisseld met meer teruggetrokken gedrag en sombere stemming als ze niet gebruikt hebben. Ook goed om te weten, is dat kinderen al echt zucht kunnen hebben; onrust als ze niet gebruikt hebben. Dat uit zich vaak in irritatie; een korter lontje. Maar ook fysieke onrust; heen en weer lopen, niet weten waar je het zoeken moet. Ook het verwaarlozen van andere levensgebieden; school, sport, contact met vrienden die niet gebruiken, is vaak een belangrijk signaal dat het de verkeerde kant op gaat.”

Ik vermoed dat mijn kind drugs gebruikt, wat nu?

“Als je het vermoeden hebt dat je kind af en toe drugs gebruikt, zou ik adviseren om gewoon het gesprek hierover aan te gaan met je kind. Waarbij het belangrijk is dat je vooral vragen stelt en luistert. En dat je niet gaat oordelen van ‘wat je doet is niet goed’. Want hoe meer emotie jij laat zien, hoe sterker het kind zal reageren met ofwel zwijgen, liegen of zich terugtrekken. Vraag je kind om uitleg over bepaalde dingen die je gesignaleerd hebt en vraag wat er aan de hand is. Vaak wordt daar in eerste instantie over gelogen. Als een ouder drugs vindt, is dan bijvoorbeeld het verhaal dat het van een vriendje is, die gevraagd had het te bewaren omdat zijn ouders het niet mochten weten. En dan wordt later duidelijk dat het kind zelf ook gebruikt.

Afhankelijk van het karakter en de relatie die je hebt met je kind kan het een optie zijn om wel afspraken te maken over het druggebruik. Voor sommige kinderen kan het helpen om daarmee duidelijk te maken wat de kaders zijn. In het artikel ‘Praten over regels en afspraken met je puber – 7 tips’ lees je hier meer over! Maar ook dan geldt dat de verleiding groot kan zijn als je kind in een andere omgeving is. Of beïnvloed wordt door (foute) vrienden. In dat geval geldt ‘hoe meer je gaat controleren en bestraffen, hoe meer je kind denkt van ‘ja dag, ik doe wat ik zelf wil’. Het beste is eigenlijk om al op jonge leeftijd, als er nog helemaal geen sprake is van middelengebruik, hierover het gesprek aan te gaan met je kind. In dit artikel vind je 8 tips over het praten met je kind over drank, drugs en roken.”

>> Lees ook: 7 tips om de invloed van foute vrienden te beperken

contact verbeteren met puber

Wanneer hulp zoeken?

“Mijn advies zou zijn om niet te lang te wachten met hulp zoeken. Als je het gevoel hebt dat je kind zich anders gedraagt dan normaal. Of als je de indruk hebt dat je kind het druggebruik niet onder controle heeft, zou ik altijd even samen naar de huisarts gaan. Maar ik kan me ook voorstellen dat je als ouders niet veel weet van drugs en allerlei inhoudelijke vragen hebt. Ook dan zou ik naar de huisarts gaan en vragen om een gesprek met iemand met verstand van zaken voor uitleg over wat het doet en wat mogelijke gevolgen zijn. Wacht vooral niet te lang. Want hoe langer je wacht, hoe moeilijker ook de oplossing wordt.”

>> Meld je aan voor de gratis ouderbijeenkomst ‘Laat je niks wijsmaken!’, verzorgd door Mondriaan Preventie. De cursus ‘Laat je niks wijsmaken!’ is bedoeld voor ouders, die de eigen kennis en kunde willen vergroten in het opvoeden van hun puber (12-18 jaar). In deze cursus:

  • Doe je kennis op van de ontwikkelingsfase puberteit en de werking van het puberbrein.
  • Krijg je info over de genotmiddelen (alcohol, roken, drugs) en het gebruik anno nu.
  • Krijg je handvatten om het gesprek met je puber goed voorbereid aan te gaan.
  • Kun je het middelengebruik van je kind voorkomen.
  • Of leer je met het beginnend middelengebruik om te gaan.
  • Krijg je info over gamen en internetgebruik van je puber en handvatten hiermee om te gaan.

Begeleiding door de POH GGZ Verslavingszorg

“Wanneer mensen door de huisarts naar mij verwezen worden als POH GGZ Verslavingszorg dan begin ik altijd met het gebruik in kaart te brengen. Wanneer gebruik je, wat gebruik je, hoeveel, hoe lang al? Welke middelen heb je geprobeerd? Met wie gebruik je? Ook kijken we altijd samen naar de voor – en nadelen van het gebruik. Afhankelijk van de wens van de cliënt maken we vervolgens een plan. Ik raad altijd aan om niet in 1x te stoppen, maar stap voor stap af te bouwen. Ook maken we een terugvalpreventieplan. In de begeleiding blijf ik de cliënt opvolgen om te kijken waar hij of zij tegenaan loopt. Wat zijn triggers voor gebruik en hoe kan men daar een volgende keer anders mee omgaan?

Meer weten over de mogelijkheden van POH GGZ Verslavingszorg of aanmelden? Neem contact op met je huisarts!