De VoorleesExpress: een bijdrage aan de taalontwikkeling voor taalarme gezinnen

DE VOORLEESEXPRESS: EEN BIJDRAGE AAN DE TAALONTWIKKELING VAN TAALARME GEZINNEN

In gesprek met Eric VonckenCoördinator Voorleesexpress Bibliotheek Maastricht

Bij de VoorleesExpress komen vrijwilligers thuis bij gezinnen om voor te lezen en taalspelletjes te doen met ouder en kind. Het doel van de VoorleesExpress is om samen met ouders de taalomgeving te verrijken, zodat kinderen thuis meer gestimuleerd worden in de taalontwikkeling. De VoorleesExpress is gratis beschikbaar voor gezinnen in de gemeenten Meerssen en Valkenburg en wordt nu ook aangeboden in Maastricht. Wij gingen in gesprek over dit mooie aanbod met coördinator Eric Voncken van Bibliotheek Maastricht.

De VoorleesExpress in de regio 043

De VoorleesExpress is een landelijk programma, dat in 2006 ontwikkeld werd door twee zussen uit Utrecht die op zoek waren naar manieren om verbindingen te leggen tussen verschillende groepen bewoners in de multiculturele wijk Kanaleneiland. Zij zagen voorlezen als de perfecte manier om de taalontwikkeling te stimuleren én contact tot stand te brengen. Sinds 2024 wordt de VoorleesExpress ook aangeboden in Maastricht, aan gezinnen met kinderen in de leeftijd van 2-8 jaar. Ook in de gemeenten Meerssen en Valkenburg kunnen gezinnen gebruik maken van het aanbod van de VoorleesExpress.

Wat is de VoorleesExpress?

Eric: “Met de VoorleesExpress willen we bijdragen aan de taalontwikkeling in taalarme gezinnen. Bij dit programma komt een vrijwilliger 20 weken thuis bij een gezin om voor te lezen en taalspelletjes te doen. Maar ook andere activiteiten, zoals liedjes zingen of samen boodschappen doen zijn mogelijk. Zolang er maar taal bij komt kijken. Zo leren de kinderen steeds meer en sneller nieuwe woorden. Dat maakt lezen en schrijven op school een stukje gemakkelijker en vergroot hun kansen op schoolsucces.

De vrijwilliger vervult op deze manier een belangrijke voorbeeldrol voor de ouders en dat is waar het uiteindelijk om gaat. Daarom is het ook de bedoeling dat ook de ouders aanwezig zijn en actief deelnemen aan de huisbezoeken van de VoorleesExpress. Intrinsieke motivatie van ouders is een belangrijke voorwaarde om te kunnen starten met het programma”, aldus Eric. “Ouders hebben een belangrijke rol in de taalontwikkeling van hun kind en moeten dus bereid zijn om daar tijd en energie voor vrij te maken.”

Voor wie is de VoorleesExpress bedoeld?

“Zoals gezegd is het programma van de VoorleesExpress bedoeld voor wat we noemen ‘taalarme gezinnen’. Daarmee bedoelen we niet persé de gezinnen die de Nederlandse taal (nog) niet machtig zijn, maar vooral gezinnen waarin überhaupt weinig gepraat wordt met de kinderen en waar de kinderen niet voorgelezen worden. Als er in een Arabisch gezin voldoende met de kinderen wordt gepraat, en de kinderen ook in het Arabisch voorgelezen worden, is dit geen gezin voor de VoorleesExpress.

Het gaat dus echt om de taalarme omgeving waarin de kinderen opgroeien en niet de mate waarin de ouders de Nederlandse taal machtig zijn. In principe kunnen ook Nederlandse gezinnen, waar weinig talige interactie is met de kinderen, deelnemen aan dit programma.”

voorlezen vrijwilligers taalontwikkeling stimuleren

Positief ontvangen

Eric: “We hebben in Maastricht in het afgelopen jaar zo’n 10 gezinnen kunnen begeleiden vanuit de VoorleesExpress en de ervaringen zijn heel positief. De vrijwilligers zijn heel enthousiast en ook door de gezinnen wordt het aanbod positief ontvangen. Vaak zie je dat het in het begin een beetje aftasten is, maar naar verloop van tijd verheugen de kinderen zich echt op de komst van de vrijwilliger. Voor ouders is het prettig dat de afspraken aan huis plaatsvinden; dat ze nergens heen hoeven. Ook wordt het als leerzaam en concreet toepasbaar ervaren. Ouders zijn vaak heel dankbaar en vinden het jammer dat de vrijwilliger na die 20 weken niet langer kan blijven.”

Vrijwilliger worden voor de VoorleesExpres?

Ben je na het lezen van voorgaande informatie over de VoorleesExpress nieuwsgierig geworden naar de mogelijkheden om je als vrijwilliger in te zetten voor dit mooie initiatief? Goed nieuws: er is altijd ruimte voor nieuwe vrijwilligers! Via deze webpagina kun je je aanmelden. Vervolgens word je uitgenodigd voor een intake. En je krijgt een training om te volgen, waarin je leert over zaken als interactief voorlezen en interculturele communicatie. Maar ook heel praktisch over welke materialen beschikbaar zijn om mee te nemen naar de huisbezoeken.

Als vrijwilliger kun je je voorkeuren aangeven voor de dagen waarop je wel of niet inzetbaar bent en ook het gebied waar je wel of niet ingezet wil worden, kun je aangeven. Wanneer je vervolgens gematcht wordt aan een gezin, kun je redelijk zelfstandig aan het werk. Je plant zelf de afspraken in met het gezin, in onderling overleg.

Ter ondersteuning van de vrijwilligers is er landelijk een app ontwikkeld, die voor de 20 bijeenkomsten concrete handvaten en inspiratie biedt over hoe de bijeenkomsten ingevuld zouden kunnen worden. Het staat je vrij om deze app te gebruiken of zelf een invulling te geven aan de huisbezoeken. Ook kun je in de app na ieder contact met het gezin een kort verslagje delen met de coördinator, zodat hij het proces op afstand kan volgen. Ook is er een appgroep waar vrijwilligers onderling communiceren en er worden terugkom-momenten georganiseerd vanuit de Bibliotheek Maastricht.

VoorleesExpress taalontwikkeling stimuleren taalarme gezinnen

Aanmelden voor de VoorleesExpress

Wil jij jezelf of een gezin dat je kent, aanmelden voor de VoorleesExpress? Dan is het goed om onderstaande voorwaarden voor deelname te bekijken.

Het kind is tussen de 2-8 jaar oud.
Het kind heeft (risico op) een taalachterstand.
Er is sprake van een rustige en veilige thuisomgeving.
Ouders hebben moeite met het stimuleren van de taalontwikkeling van hun kind (er wordt
thuis weinig voorgelezen, weinig gesproken en/of (taal)spelletjes gespeeld).
Ouders zijn gemotiveerd actief deel te nemen.
Het gezin heeft nog niet eerder meegedaan

Na aanmelding volgt er een huisbezoek, waarin een intakegesprek plaatsvindt met de coördinator van de VoorleesExpress. In dat gesprek wordt gesproken over de afspraken over en weer. Wanneer de inschatting wordt gemaakt dat het gezin geschikt is om deel te nemen aan de VoorleesExpress, wordt een passende vrijwilliger gezocht en daarna kan het aanbod van start.