De ontwikkeling van je puber verloopt snel, ook de seksuele ontwikkeling. Relaties worden in de leeftijdsfase tussen de 15 en 19 jaar steeds serieuzer en gemiddeld genomen doen de meeste pubers nu ook hun eerste seksuele ervaring op. Hierbij kan je puber het nog moeilijk vinden om de eigen grenzen en wensen aan te geven. Belangrijke boodschap om aan je kind door te geven is dan ook: ‘respecteer en luister naar elkaar, doe niets tegen je zin en accepteer het ook als de ander er nog niet aan toe is’. Lees in dit artikel welke ontwikkeling je puber nu doormaakt.

Lichamelijke veranderingen bij pubers

De meeste lichamelijke veranderingen vinden plaats tussen 12 en 15 jaar, zoals te lezen valt in het artikel: De seksuele ontwikkeling tussen 12 en 15 jaar. Het lichaam van meisjes groeit door tot 17 jaar en dat van jongens tot 19 jaar. Meisjes blijken minder tevreden over hun lichaam dan jongens. De onzekerheid over het lichaam speelt ook tijdens seks. Meisjes voelen zich dan vaker onzeker over hoe ze er bloot uit zien. Rond het 15de jaar zijn jongeren nog erg gevoelig voor kritiek en afwijzing. Dit neemt pas vanaf 17 of 18 jaar af. Jongeren krijgen dan meer inzicht in wie ze zijn en gaan anderen beter begrijpen.

Pubers en verliefdheid

Vrijwel alle pubers in deze leeftijd zijn weleens verliefd geweest. Meer dan 2 op de 3 hebben ook al eens verkering gehad. Maar de eerste echte verkering en liefdesverdriet vinden plaats in deze fase. De contacten met partners worden nu persoonlijker en met meer zorg uitgekozen, maar nog wel grotendeels op basis van het uiterlijk. Uitgaan wordt voor veel jongeren een belangrijk onderdeel van hun sociale leven. De meeste pubers tussen de 16 en 17 hebben kortdurende verkeringen. Echter een eventuele vaste partner wordt steeds belangrijker, bijvoorbeeld voor sociale steun. Voor de meeste jongeren vindt seks plaats binnen een vaste relatie. En de vraag of ze bij elkaar mogen slapen, kan nu ook zeker komen!

Jongeren en online daten

Een deel van de jongeren gebruikt online media voor het krijgen van een relatie of seks. Ook in de communicatie binnen relaties wordt sociale media gebruikt. Met name de eerste stappen in verkering en relaties zetten jongeren makkelijker online. Bijvoorbeeld iemand laten merken dat je hem of haar leuk vindt. Latere stappen, zoals iemand beter leren kennen, zetten jongeren makkelijker via persoonlijk contact. Als jongeren ouder worden, doen ze zelf vaker aan sexting. Dit is het maken en versturen van seksueel getinte beelden, zoals naaktfoto’s en filmpjes. Ook krijgen ze vaker te maken met sexting van anderen, het ontvangen van naaktbeelden van iemand anders. Als naaktbeelden gedeeld worden zonder toestemming, vinden veel jongeren dat erg vervelend. Het is dan ook belangrijk om je kind de boodschap te geven dat het dit soort beelden niet mag doorsturen en niet mag delen. Lees eens ons artikel: Sexting voorkomen? Praat erover! 7 tips.

Seksueel gedrag van pubers

Vooral aan het begin van deze levensfase fantaseren jongeren vaak over seks. Zowel jongens als meisjes doen aan zelfbevrediging (masturbatie) op deze leeftijd. Op deze manier leren ze hun eigen lichaam kennen en leren ze wat ze wel en niet prettig vinden. Ze doen stapsgewijs meer seksuele ervaring op en gaan verder dan alleen zoenen en strelen. Rond de 15 jaar heeft de helft van de jongeren al eens getongzoend. En rond de 17 jaar heeft de helft van de jongeren ervaring met vingeren of aftrekken. Tegen de 18 jaar heeft de helft van de jongeren orale seks gehad. Op 18-jarige leeftijd heeft ruim de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap gehad. Laagopgeleide jongeren zijn daarbij eerder seksueel actief dan hoger opgeleide jongeren.

Jongeren en anticonceptie

In deze levensfase gebruikt het overgrote deel van de jongeren anticonceptie bij de eerste geslachtsgemeenschap. Ongeveer 50% van alle seksueel ervaren meisjes tussen de 15 en 17 jaar gebruikt de pil. Echter gebruikt zo’n 5% van de jongeren niets om zwangerschap te voorkomen bij de eerste geslachtsgemeenschap. Jongeren in deze levensfase lopen een verhoogd risico op een soa (seksueel overdraagbare aandoening) doordat ze niet altijd consequent condooms gebruiken en ze vaak meer wisselende partners hebben. Als je kind toe is aan een seksuele relatie, wil je graag dat het veilig vrijt. Het is daarom belangrijk om met je kind te praten over hoe het zich kan beschermen tegen soa’s en zwangerschap. Lees hoe je dit doet in ons artikel: Praten over veilig vrijen en anticonceptie met je kind.

Dubbele seksuele moraal

Voor mannen en vrouwen bestaan andere normen en verwachtingen op seksueel gebied. Er is sprake van een dubbele seksuele moraal: meisjes die ’te makkelijk’ overgaan tot seks kunnen op afkeuring rekenen, voor jongens is het juist statusverhogend om veel seksuele ervaring te hebben. Van jongens wordt verwacht dat ze altijd zin hebben en dat ze het initiatief nemen op het gebied van versieren en seks. Hierdoor zijn ze zich nauwelijks bewust van hun eigen grenzen. De druk om seks te hebben is in sommige groepen jongens behoorlijk groot. Jongens ervaren ook vaker prestatiedrang; ze vinden het belangrijk om goed te zijn in seks. Van meisjes wordt juist verwacht dat zij de grenzen aangeven. Zij zijn vaak zo sterk bezig met het bewaken van grenzen, dat ze onvoldoende toekomen aan hun eigen wensen.

Praten over seks met je puber

Op deze leeftijd is het leren kennen en aangeven van de eigen wensen en grenzen een belangrijk aandachtspunt. 1 op de 6 meiden geeft aan weleens overgehaald te zijn tot seks. Dit geldt in mindere mate ook voor jongens. Veel jongeren hebben dus weleens seks tegen hun zin. Leer je kind duidelijk aan te geven waar zijn/haar grenzen liggen en deze te respecteren van anderen. Hoe je dit doet, lees je in ons artikel: 8 tips over hoe je kunt praten met je puber over verkering, liefde en seks.

Seksuele oriëntatie

Veel jongeren ontdekken in deze fase of ze op jongens of meisjes vallen. Het duurt een tijdje voor echt de zekerheid komt over de eventuele homoseksuele oriëntatie. Het duurt dan vaak nog 1 of 2 jaar voordat ze dit ook aan anderen vertellen (de coming-out). In deze levensfase voelen veel homojongeren zich niet helemaal geaccepteerd of krijgen zij te maken met een negatieve houding tegenover homoseksualiteit. Dit veroorzaakt stress waardoor zij een kwetsbare groep zijn als het gaat om het psychisch welbevinden. Ze hebben bijvoorbeeld vaker depressieve gevoelens en suïcidale gedachten. Ook kunnen zij zich eenzaam voelen.

>> Lees ook eens ons artikel: Depressie bij tieners, een toenemend probleem.

Bronnen:

• Nederlands Jeugdinstituut;
• Rutgers.nl.

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.