Als je kind tussen de 9 en 12 jaar is, lijkt de seksuele ontwikkeling waarschijnlijk nog ver weg. Aan de buitenkant is er in deze leeftijdsfase ook nog niet zoveel zichtbaar, maar de hormonen beginnen wel al op gang te komen. Vooral tussen de 10 en 12 jaar vinden toch al behoorlijk wat lichamelijke veranderingen plaats. Ook nieuwe gevoelens worden ontdekt. Aan het einde van deze fase is je kind vaak nog geen échte puber, maar ook niet écht meer een kind. We noemen deze fase ook wel de prépuberteit. In dit artikel leggen we uit wat er gebeurt in de seksuele ontwikkeling van je kind in de leeftijd van 9 tot 12 jaar en wat je als ouder kunt doen om deze periode vol veranderingen makkelijker te maken! 

Lichamelijke veranderingen bij kinderen van 9-12 jaar

De leeftijd waarop een kind in de puberteit komt kan heel verschillend zijn. De een begint met 9 jaar al en een ander pas op zijn 15^de. Allemaal heel normaal!

Meisjes starten de puberteit vaak eerder dan jongens. Zij zijn dan gemiddeld rond de 10, 5 jaar. Het begint vaak met de groei van borsten. Ook krijgen ze een groeispurt en bredere heupen. Het schaamhaar en okselhaar gaan groeien en schaamlippen worden groter. Uiteindelijk worden ze ongeveer 2 jaar later voor de eerste keer ongesteld. Jongens starten de puberteit vaak zo’n 1,5 jaar later dan meisjes. Bij hun start de puberteit met de groei van de ballen en penis. Ook zij krijgen een groeispurt, die begint bij de handen en voeten. Schaamhaar en okselhaar gaan groeien, net als het gezichtshaar. De stem van jongens wordt lager (door de groei van het strottenhoofd), zij krijgen ‘de baard in de keel’.

Relaties en verliefdheid bij kinderen van 9-12 jaar

De meeste kinderen zijn weleens verliefd geweest als ze 12 jaar zijn. Sommige kinderen hebben dan ook ‘verkering’, meestal met iemand uit de klas. De vlinders kunnen al heftig fladderen in de buik van je kind. Maar in tegenstelling tot échte pubers blijft het daar meestal bij. Er is nog nauwelijks sprake van lichamelijk contact op deze leeftijd en de koppeltjes brengen zelden tijd met elkaar door zonder anderen erbij. Jongeren die zich aangetrokken voelen tot hun eigen seksegenoten kunnen zich in deze fase bewust worden van deze gevoelens. Geef je kind ruimte om zijn seksualiteit te ontdekken en zijn eigen keuzes te maken en laat je kind weten dat je hoe dan ook er voor hem bent.

>> Lees ook: Verliefdheid bij tieners en pubers

Seksueel gedrag bij kinderen tussen de 9 en 12 jaar

Vanaf het 10^de jaar neemt de preutsheid toe. Je mag niet meer binnenkomen tijdens het douchen en er wordt niet meer naakt rondgelopen in huis. Respecteer de nieuwe behoefte aan privacy van je kind. Het klinkt misschien wat tegenstrijdig met de ingetreden preutsheid, maar rond dezelfde periode neemt de interesse van je kind in seksualiteit toe. Het verschilt natuurlijk per kind hoeveel ze er mee bezig zijn. Heeft je kind verkering dan wordt er bij de jongste (9-10 jaar) vooral samen gespeeld. Is je kind iets ouder (12 jaar) dan knuffelt 32 procent met hun verkering, 23 procent geeft kusjes en 4 procent tongzoent. Vanaf ongeveer 11 jaar kunnen kinderen seksuele fantasieën krijgen en sommigen beginnen in deze levensfase met masturbatie. Jongens wat meer dan meisjes. Ongeveer 57% van de jongens en ongeveer 18% van de meisjes tussen de 12 en 14 jaar heeft weleens gemasturbeerd. Zo ontdekken ze hun lichaam en hun seksuele gevoelens, en leren ze wat ze wel of niet prettig vinden. Masturberen hoort bij de seksuele ontwikkeling, je hoeft je hier geen zorgen over te maken. 

De invloed van internet en social media op de seksuele ontwikkeling van je kind

Steeds meer jonge kinderen hebben een eigen smartphone of tablet; internet en social media beginnen een grotere rol te spelen in deze leeftijdsfase. Hieronder leggen we uit wat de invloed is van het internet op de seksuele ontwikkeling van je kind.

Ontdekken van de seksualiteit

Kinderen van 9-12 jaar beginnen nieuwsgieriger te worden naar ‘bloot’ maar vinden dit tegelijkertijd ook nog heel spannend. Heel normaal! Vroeger moest je veelal nog stiekem ‘uit de boekjes’ leren. Het internet geeft je kind de mogelijkheid om ongestoord en anoniem op ontdekkingstocht te gaan. Informatie in overvloed en veel makkelijker en sneller te vinden. Het is normaal als je kind opzoek gaat naar informatie en plaatjes over bijvoorbeeld de lichamelijke veranderingen. Sommige kinderen beginnen het internet nu ook te gebruiken om informatie over seks op te zoeken. Als ouder wil je voorkomen dat je kind dingen ziet waar het (nog) niet oud genoeg voor is of die niet overeenkomen met de waarden en normen die je wilt meegeven aan je kind. Om je kind te beschermen kun je een goede filter op je apparaten zetten. Zo beperkt je de toegankelijkheid tot bepaalde informatie. Helemaal waterdicht is dit systeem niet en het heeft alleen maar invloed op je eigen apparaten… Bij vriendjes, op school, of bijvoorbeeld in de bibliotheek heeft je kind ook de mogelijkheid om online te gaan.

Wat komt je kind (ongewild) tegen op internet?

Al hoewel het dus heel normaal is dat je kind van 9-12 jaar meer en op een andere manier interesse krijgt in ‘bloot’, komen de meeste kinderen van deze leeftijd per ongeluk in aanraking met naakt- of seksueel getinte beelden, bijvoorbeeld op Google of YouTube of vriendjes die iets doorsturen. Uit onderzoek van Rutgers blijkt dat 7 op de 10 kinderen weleens plaatjes of filmpjes van blote mensen hebben gezien. En 1 op de 3 ziet weleens beelden van seks. De een klikt het direct weg en de ander vindt het interessant en blijft ernaar kijken. Sommige kinderen schrikken ervan, ervaren gevoelens van schaamte en ongemak, of het zorgt voor verwarring en vragen. Het kan ook leiden tot schuldgevoelens, wanneer kinderen online iets tegenkomen wat ze eigenlijk niet hadden mogen zien. 1 op de 5 kinderen geeft aan zélf weleens naar beelden te zoeken op het internet. Dat kan passen bij hun ontwikkeling en betekent niet dat ze zelf al seks willen. Meestal geldt dat wanneer ze er zelf naar op zoek gaan, ze er ook aan toe zijn. Ruim de helft van de basisschoolkinderen heeft, vaak ongewild, weleens online porno gezien. Over de impact daarvan is nog niet veel bekend, maar sommige (harde)porno kan kinderen angstig maken of een verkeerd seksbeeld geven. Ze kunnen gaan denken dat dit de werkelijk is. Probeer met je kind te praten over wat ze kunnen doen als ze online bloot beelden tegenkomen zodat ze voorbereid zijn en weerbaarder.

>> Lees ook: Online weerbaarheid; wat komt je kind online allemaal tegen?

 Seksuele ontwikkeling van je kind en de gevaren van internet

Al is je kind misschien nog aan de jonge kant, het kan zijn dat je kind op een gegeven moment in aanraking komt met sexting: het delen van seksueel getinte foto’s, filmpjes of tekstberichten via social media. Alhoewel je er als ouder misschien van schrikt, is sexting de laatste jaren steeds normaler geworden en past het volgens het Vlaggensysteem, een middel om te beoordelen in hoeverre seksueel gedrag gezond of grensoverschrijdend is, binnen de gezonde seksuele ontwikkeling.

Van de kinderen tussen de 6 en 12 jaar experimenteert een klein aantal (5%) al met het maken van uitdagende of seksuele foto’s en filmpjes. Daarbij gaat het om beelden van volledig naakt, in ondergoed, zwemkleding of een ontbloot bovenlijf. De helft hield deze beelden voor zichzelf, de rest stuurde het naar een ander, zoals hun verkering. De meerderheid van deze kinderen (55%) voelde gelukkig geen druk om een hun foto of video te versturen. Vroeger ontdekten kinderen voorzichtig hun seksualiteit door ‘gefriemel in het fietsenhok’, maar nu vinden deze eerste stappen vaker online plaats. De keerzijde hiervan is dat het vertrouwen van je kind geschaad kan worden en dat je kind slachtoffer wordt van bijvoorbeeld exposing (gedeelde foto’s of filmpjes worden zonder toestemming doorgestuurd naar anderen), sextortion (de naakt foto’s of filmpjes worden als chantagemiddel gebruikt om je kind iets te laten doen) of grooming (een volwassene probeert je minderjarige kind te verleiden om uiteindelijk seksueel contact te krijgen). Je kunt je kind nooit helemaal afschermen van de gevaren van online seksueel gedrag. Daarom is het belangrijk om deze onderwerpen bespreekbaar te maken. Praat met je kind over wat het online tegen kan komen en leer het hoe het moet omgaan met (ongewenst) seksueel gedrag online. Zorg in ieder geval dat je kind weet dat het altijd bij je terecht kan met vragen of bij nare ervaringen.

>> Lees ook: Wat is sexting, shamesexting, exposen, grooming? En hoe ga je hier als opvoeder mee om? en Vergroot de online weerbaarheid van je kind door deze 5 topics te bespreken!.

Seksuele ontwikkeling en onzekerheid

Je kind heeft in de leeftijd 9-12 jaar te maken met lichamelijke veranderingen en nieuwe (seksuele) gevoelens, waar je kind zich misschien nog geen raad mee weet. De mening van anderen gaat er steeds meer toe doen en ze vergelijken zich meer met anderen. Vinden anderen mij aardig? Zie ik er ‘normaal’ uit? Vindt hij/zij mij knap? Cruciale vragen voor een beginnende puber! Je kind kan zich er erg onzeker door gaan voelen. Kinderen hebben in deze fase vaker een negatief zelfbeeld. Meisjes willen meestal dunner zijn en jongens groter. In het artikel ‘Waarom veel pubers onzeker zijn’ lees je hier meer over. Vergeet daarom niet om je kind wat vaker een gemeend compliment te geven; ze kunnen het gebruiken!

>> Lees ook eens: Onzekerheid bij pubers, wat kun je eraan doen? 5 tips!

Je kind begeleiden in de seksuele ontwikkeling van 9-12 jaar

Ook al komen deze veranderingen geleidelijk en hoort het bij een gezonde ontwikkeling; in deze fase verandert er voor iedereen veel! Veranderingen zijn een stuk minder spannend als je een beetje weet wat je kunt verwachten. Begin daarom de jaren voor en tijdens de puberteit al aandacht te geven aan de lichamelijke verandering, seksuele ontwikkeling, de start van menstruatie en (online) risicogedrag. Als je er al jong mee begint en je taal aanpast aan de leeftijd van je kind, voorkom je dat het later te ongemakkelijk wordt. Bovendien weet je kind door erover te praten dat het met vragen bij jou terecht kan. Stel zelf ook af en toe een vraag in plaats van alleen maar informatie te zenden. Door open vragen te stellen kom je erachter wat je kind al weet en hoe hij tegen zaken aankijkt. Vind je het lastig om over deze onderwerpen te praten, lees dan eens het artikel 8 tips om met je puber te praten over verkering, liefde en seks. Als het nodig is om je kennis wat op te frissen kun je veel informatie over de seksuele ontwikkeling online vinden. Kijk bijvoorbeeld eens op Jouw GGD  of Pubergids (ook interessant voor je kind!). Verder vind je ook nog handige informatie voor ouders in de gratis online brochure van Rutgers: Relationele en seksuele ontwikkeling 9-15 jaar.

Wil je je vast voorbereiden op wat er in de volgende fase van seksuele ontwikkeling gaat gebeuren? Lees dan het artikel De seksuele ontwikkeling van je puber tussen 12 en 15 jaar!

Bronnen:

• Seksuelevorming.nl;
• Rutgers.nl;
• Richtlijnenjeugdhulp.nl;
• Ouders.nl.

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.