Wat is mindfulness?

Mindfulness betekent: aandacht geven. Gericht en op een accepterende manier. Zonder oordeel. Een mindfulnesstraining is dus als het ware een aandachtstraining. Je leert aandacht te hebben voor het moment dat er NU is, met een open, milde en vriendelijke houding. Je leert op te merken wat zich aandient en dit ook toe te laten. Zo zul je opmerken dat je heel veel gedachten hebt en dat je hier maar al te vaak in meegezogen wordt. Belangrijk is te leren om een gedachte als een gedachte te zien. Niets meer en niets minder. En dat je van daaruit een keuze hebt van hoe je met die gedachte om wil gaan. Laat je je meeslepen door angstige gedachten of merk je enkel op wat je denkt en voelt en wat dat met je doet? Juist door even bewust bij dat moment met die gedachten en gevoelens te zijn en dus even te vertragen, wordt het makkelijker om een keuze te maken die gebaseerd is op je gevoel. Op jouw normen en waarden. Daardoor kom je dichter bij jezelf.

Mindfulness tijdens de zwangerschap

Verandering

Een zwangerschap is een hele mooie en bijzondere periode in je leven, waar je optimaal van wilt genieten. En waar je ook met een fijn gevoel aan wilt terug denken als de kleine er straks eenmaal is. Maar een zwangerschap is ook in meerdere opzichten een groeiproces dat veel van je vraagt. Er verandert veel, op allerlei gebieden. Niet alleen je lichaam, maar ook op mentaal en emotioneel gebied verandert van alles onder invloed van alle hormonen. En dan natuurlijk nog de impact die het heeft op je werk, je relatie, je hobby’s.

Stress en onzekerheid

Een zwangerschap kan op een bepaalde manier ook spanning met zich mee brengen. Misschien ben je ongerust over hoe het met je kindje gaat daar in je buik. En of je het wel ‘goed’ doet. Onzekerheid hoort erbij. En hoewel jij misschien het liefst alleen maar met je zwangerschap en baby bezig zou willen zijn, wordt er ook op andere gebieden veel van je gevraagd. Naast aanstaande moeder ben je ook collega, partner, dochter, vriendin… Lukt het jou om naar je lichaam te luisteren? En durf jij je grenzen aan te geven?

De kracht van mindfulness tijdens de zwangerschap

Doordat er zoveel op je afkomt tijdens een zwangerschap, bestaat het risico dat je veel ‘in je hoofd gaat zitten’. Dat je continu in de ‘actie-modus’ bent en veelal op de automatische piloot leeft. Waardoor je heel veel mooie genietmomentjes laat liggen. Mindfulness kan je helpen om uit de ‘doe-modus’ terug in de ‘zijn-modus’ te komen. En hoe meer je in het NU kunt zijn, hoe dichter je bij jezelf (en je kindje) kunt blijven. Daardoor wordt het makkelijk om je grenzen te voelen en aan te geven. En je zult merken dat je naar verloop van tijd ook minder spanning en angst zult ervaren.

Hoe werkt dat precies?

Zoals gezegd zitten we bijna altijd in de ‘doe-modus’ in plaats van in de ‘zijn-modus’. En vanuit de theorie van mindfulness wordt gedacht dat je in die ‘doe-modus’ niet meer open staat voor wat er nog meer is. Omdat je in die modus vooral gefocust bent op je taak of je planning, de dingen die af moeten. Waardoor je niet meer met een open en milde houding aanwezig bent in het moment. En juist dat moment heeft zoveel meer in zich. Zoals je gevoelens en je gedachten. Maar straks ook je kind(eren). Mindfulness en zelf-compassie zijn als ’twee vleugels van dezelfde vogel’. Bij het beoefenen van mindfulness is vriendelijkheid en zachtheid belangrijk, zodat we ons kunnen openstellen voor de ervaring van moment tot moment.

Contact met de baby tijdens de zwangerschap

Niks is zo mysterieus als een ongeboren baby in je buik. Wat voelt en ervaart een baby? Ze kunnen het ons niet vertellen. Er werd altijd gedacht dat een baby als een ongeschreven blad geboren wordt, maar zo is het niet helemaal. Je baby in de buik heeft al bewustzijn en daar kun je contact mee maken. Ook weten we dat hoe jij je als moeder voelt en gedraagt in de zwangerschap van invloed is op de hersenstructuur van de baby. En zo is er waarschijnlijk heel veel meer wat wij nog niet weten! Juist daarom is het zo belangrijk om ook al in de buik bewust contact met je kindje te maken. Als je al verder zwanger bent, doe je dat al automatisch. Spelen met de handen op je buik. Maar wist je dat je ook kunt zingen of voorlezen voor je ongeboren baby’tje? Al vanaf de 16e week kunnen baby’s namelijk horen.

Mindfulness oefening voor tijdens de zwangerschap

Sta even stil bij jouw groeiende baby in je buik en maak contact met je baby. Doe dit door je handen op je buik te leggen en met je aandacht naar je baby te gaan. Probeer je voor te stellen hoe je baby daar in je buik zit. Stel je voor dat je contact met hem maakt. Dat hij reageert op jouw aanraking en jouw aandacht. Dompel jezelf onder in de gedachte aan je baby en hoe die in je buik zit. En probeer nu in gedachten iets tegen de baby te zeggen. Zeg hoe lief je hem of haar vindt. Zeg hoeveel je van hem houdt. Zeg hoe fijn je het vindt dat hij in je buik zit. En dat je heel blij bent hem of haar straks te ontmoeten… Wacht nu even in stilte.. en geniet om even met al je aandacht bij jouw baby te zijn!

Mindfulness tijdens de bevalling

Goede voorbereiding

Een bevalling vraagt volledige overgave en vertrouwen, want het verloop ervan is niet te sturen. In het ideale geval krijgt (en neemt) de zwangere vrouw alle tijd en ruimte om zich te richten op het zwanger zijn en zich voor te bereiden op de geboorte. Het is immers erg belangrijk dat de zwangere vrouw al tijdens de zwangerschap de gelegenheid krijgt om innerlijk zeker te worden. Door te weten hoe ze moet ontspannen. En zich vertrouwd te voelen bij haar verloskundige en partner. En om vanuit vertrouwen te kunnen bevallen is ook een goed lichaamsbewustzijn essentieel. Je ‘thuis voelen’ in je lijf.

Bevallen vanuit vertrouwen

Een volkomen ontspannen moeder, die niet bang is voor de bevalling, heeft meer kans op een natuurlijke bevalling zonder complicaties. Dit heeft te maken met wat we noemen de ‘angst-spanning-pijn-spiraal’. De theorie hierachter stelt dat angst tijdens de bevalling leidt tot spanning. En die spanning zorgt vervolgens voor een toename van de pijn en de kans op complicaties. En dat leidt dan weer tot meer angst en zo is de cirkel rond.

Hormonen

Tijdens de bevalling zijn allerlei hormonen aan het werk. Zoals bijvoorbeeld ook oxytocine en endorfine. Deze hormonen kunnen optimaal hun werk doen, als de barende moeder ontspannen is. De plaats waar de geboorte plaatsvindt, blijkt daarbij ook een grote rol te spelen. Verstoringen van het natuurlijke geboorteproces door zaken als fel licht, harde geluiden, een oncomfortabele of onrustige omgeving, tijdsdruk, de aanwezigheid van onbekenden of het gevoel geobserveerd te worden, blijken een averechts effect te hebben op de hormoonwerking. Stresshormonen krijgen de overhand op de ‘bevallingshormonen’, waardoor het geboorteproces stagneert en de kans op complicaties toeneemt.

De kracht van Mindfulness tijdens de bevalling

Een bevalling is in meerdere opzichten een intense ervaring, die veel gevoelens en emoties met zich meebrengt. Je bent misschien ‘excited’ omdat het eindelijk gaat gebeuren. Je kunt niet wachten tot je de kleine in je armen hebt. Maar misschien ben je ook bezorgd? Over of alles goed zal gaan. Of onzeker of angstig omdat je niet weet wat er komen gaat. Misschien ben je bang voor de pijn? Onze rationele geest kan ons bestoken met allerlei angstige en kwetsbare gedachten, die ook weer allerlei gevoelens met zich meebrengen. Tijdens de bevalling is het een uitdaging om die psychische reacties onder controle te houden. Door mindfulness word je je bewust van al dit soort automatische reacties.

Hoe werkt dat precies?

Bevallen kan nu eenmaal behoorlijk pijnlijk zijn. Echter, met behulp van mindfulnesstechnieken, train je jezelf om je alleen op jouw ervaring te richten. Van moment tot moment. En met zelf-compassie. Want door het samenbrengen van mindfulness en zelf-compassie, leer je wee per wee te ervaren. En je tegelijkertijd bewust te zijn van de automatische reactie van het emotionele deel van de hersenen, die de neiging heeft in paniek te raken. Dus in plaats van je bevalling te laten beheersen door stresshormonen, waardoor het natuurlijke geboorteproces vertraagt, kun je door mindfulness de productie van oxytocine en endorfine uitnodigen. Waardoor de bevalling veel aangenamer wordt.

Over Delina Overdijk

Na drie fijne zwangerschappen, drie verschillende bevallingen en de overgang van mijn rol als moeder was mijn wens groter dan ooit tevoren om zwangeren (bijna moeders) te begeleiden tijdens de zwangerschap. De cursus Stralend zwanger & ontspannen bevallen is voor iedere zwangere die de zwangerschap bewust wil ervaren, met vertrouwen de bevalling in wil gaan en wil genieten als ontspannen moeder tijdens de eerste periode met de baby.

Ik zou nooit zo bewust zijn geweest tijdens mijn zwangerschappen en op een leuke manier contact gehad hebben met de baby als ik het niet op een mindfulle manier had gedaan. Ik zou nooit hebben uitgekeken naar de bevalling zonder mindfulness. Door de mindfulness durfde ik in de weeën te duiken. Ik durfde te vertrouwen op mijn kracht als vrouw en mijn lichaam tijdens de bevalling. Door mindful te zijn heb ik een mooie kraamperiode beleefd doordat ik ontspannen was en zo de signalen van mijn baby goed kon zien en mijn eigen grenzen goed kon aangeven… Ik heb genoten!

Delina Overdijk
Belle Vie
www.bellevie.nu

Geluidsfragment Belle Vie: ‘Zwangerschapsmeditatie voor moeder en baby’