DE IMPACT VAN EEN SCHEIDING OP KINDEREN VAN 6 TOT 8 JAAR

In gesprek met Michelle, Maud en Yvonne van Stichting Yvoor
In gesprek met Michelle, Maud en Yvonne van Stichting YvoorGespecialiseerd in begeleiding bij (complexe) scheidingen

Wat is de impact van een scheiding van ouders op een basisschoolkind in de leeftijd van 6 tot 8 jaar? Wij vroegen het aan een aantal teamleden van Stichting Yvoor. Zij zijn gespecialiseerd in het begeleiden van ouders en kinderen bij (complexe) scheidingen en delen graag hun kennis en ervaring!

Zelfbepalend gedrag

“Bij een scheiding valt de veilige basis voor kinderen weg. Dit maakt dat ze extra behoefte hebben aan fysieke en emotionele nabijheid van hun ouders. Die zijn zelf echter ook druk met zichzelf en allerlei praktische dingen. Er is veel onrust en wat je ziet is dat kinderen dan vaak zelfbepalend gedrag gaan laten zien. Ze gaan zelf als het ware grenzen stellen om weer een gevoel van controle terug te krijgen.”

School

“Vaak zie je bij basisschoolkinderen dat ze op school heel weinig laten zien. Zowel in probleemgedrag als ook in een gesloten houding, niet erover willen praten. Dat kan een bewuste keuze zijn van een kind, die wij als volwassenen misschien ook wat meer moeten respecteren. Voor een kind kan het heel fijn zijn om een plek te hebben waar het gewoon zichzelf kan zijn. Waar het niet hoeft na te denken en te praten over thuis. Laat school in zo’n geval ook die neutrale plek zijn. Vaak zie je dat een leerkracht heel erg naar het kind wil uitstralen van ‘ik weet ervan en ik wil er voor je zijn als luisterend oor’. Maar dat kan ook heel belastend zijn voor kinderen.”

Normaal

“Een andere factor die kan meespelen als kinderen op school weinig laten zien, is dat kinderen in deze fase graag ‘normaal’ willen zijn, om geaccepteerd te worden door leeftijdsgenootjes. Hierdoor kunnen ze allerlei emoties gaan wegstoppen, waardoor er veel verborgen verdriet en boosheid kan ontstaan. Een kind in deze fase kan al nadenken over de gevolgen van de scheiding voor zichzelf. En zich daardoor kwetsbaar en eenzaam gaan voelen.”

Parentificatie

“Zeker als het kind ook thuis zich ‘sterk’ voordoet, is dat een belangrijk aandachtspunt. Het kan namelijk zijn dat kinderen hun eigen emoties niet meer laten zien vanuit de gedachte ‘pap of mam hebben het al zwaar genoeg’. In deze fase kunnen kinderen zich namelijk ook steeds beter verplaatsen in een ander. Waardoor ze zich ook makkelijk meer zorgen kunnen gaan maken over de ouder(s). En zich ook verantwoordelijk gaan voelen voor de stemming van de ouder. En dan ligt het risico op parentificatie op de loer.”

Loyaliteit en liegen

“Voor kinderen in deze leeftijdsfase geldt ‘wat hen verteld wordt door volwassenen, is waar’. Daarbij komt dat ze ook nog niet zo goed kunnen nuanceren. Dingen zijn nog erg zwart/wit. Goed of fout. Zeker als er strijd ontstaat bij een echtscheiding gaat dit een rol spelen. Bijvoorbeeld ‘ik vind papa lief, maar mama zegt dat papa stout is’. Om mama dan te ‘pleasen’ kan het zijn dat zo’n kind dan tegen mama gaat vertellen wat het denkt dat mama wil horen. Tel daarbij op een nog levendige fantasie en zo kunnen makkelijk hele lastige situaties ontstaan. Het kind kan de consequenties niet overzien van wat het bij de ene en andere ouder vertelt en zo kan het steeds verder verstrikt raken. En zo kan wat begon als ‘pleasen’ dan opeens gelabeld gaan worden als liegen.”

Het zelfvertrouwen

“Alle gebeurtenissen en emoties vragen veel van kinderen. Het is daardoor goed mogelijk dat het kind zich minder goed kan concentreren op school. De schoolprestaties kunnen achteruitgaan. Maar ook het zelfvertrouwen kan een deuk krijgen. Wat we in de praktijk vaak zien is dat ouders geneigd zijn om zichzelf te ‘ontschuldigen’. Als iets niet lukt, is het bijvoorbeeld ‘ik heb het heel druk’. En als bij de ander iets niet lukt, ligt het aan de persoonlijkheid. Daarmee zet je het zelfbeeld van je kind onbedoeld onder druk. Want je kind is half papa en half mama. Vaak is de impact van ‘de strijd’ die daarin naar voren komt voor kinderen veel groter dan het feit dat de andere ouder de afspraak vergeten was of te laat kwam.”