Als je een dochter hebt, weet je dat het moment een keer komt: de eerste keer ongesteld ofwel de eerste menstruatie. Een belangrijk moment in de ontwikkeling van ‘je kleine meid’. De meeste meisjes worden tussen hun 10^de en 15^de jaar voor het eerst ongesteld, maar dit kan ook eerder of later zijn. Elk meisje ervaart dit moment anders. Veel vrouwen kunnen zich hun eerste menstruatie nog steeds herinneren; het is dan ook een moment waarop er veel verandert. Fijn dus als je vóór je eerste menstruatie al weet wat je te wachten staat. In dit artikel leggen we alles uit over menstrueren en geven we tips hoe je je dochter hierop kunt voorbereiden!

De voortekenen van de eerste menstruatie

Voordat je dochter de eerste keer ongesteld wordt, zijn er normaal gesproken al andere veranderingen in gang gezet. Tussen de 9 en 12 jaar begint bij de meeste meisjes de prepuberteit. De hormonen beginnen te werken en zorgen voor de eerste lichamelijke veranderingen:

• Groei van oksel- en schaamhaar;
• Groei van borsten;
• Groeispurt en bredere heupen;
• Veranderende lichaamsgeur.

Dit zijn de veranderingen die bij de meeste meisjes een indicatie zijn dat hun lichaam zich ook voorbereidt op de eerste menstruatie. Meestal volgt de eerste menstruatie zo’n twee jaar na het starten van deze veranderingen.

>> Lees ook eens: De seksuele ontwikkeling van je kind tussen de 9 en 12 jaar

Menstrueren: Wat gebeurt er ook al weer?

De voorbereidingen zijn dus gestart, je hebt gezien dat het lichaam van je dochter aan het veranderen is. Binnenkort komt ook het moment dat ze ongesteld zal worden. Maar wat gebeurt er in het lichaam voorafgaand aan de (eerste) menstruatie? Zodat je weet waar je het over hebt met je dochter, even een korte opfriscursus. 😉

De voortplantingsorganen van een vrouw: de baarmoeder, de eierstokken en de eileiders, bevinden zich in de buik. In de eierstokken zitten eicellen. Deze eicellen heeft een vrouw al allemaal sinds haar geboorte! Elke maand komt een eicel vrij uit één van de eierstokken. Dat noemen we de eisprong. Om die eicel een fijn plekje te geven om te nestelen voor het geval het wordt bevrucht (er zaadcellen uit sperma bijkomen), wordt er een dikkere laag slijm opgebouwd in de baarmoeder. Wordt de eicel niet bevrucht dan is de opgebouwde laag slijm niet nodig en het lichaam stoot de eicel en het slijm af. Het ruimt de baarmoeder als het waren op. Dit komt als bloed en slijm uit je lichaam en dat noemen we de menstruatie.

De eerste menstruatie en dan?

De meeste meisjes worden tussen de 10 en 15 jaar voor het eerst ongesteld. Maar er zijn ook meisjes die jonger of ouder zijn. Dat is heel normaal. Omdat elke vrouw anders menstrueert, hieronder een opsomming van wat je kunt verwachten bij (en na) de eerste menstruatie:

Kleurnuances

Menstruatie kan beginnen met bruinige of roze kleurige afscheiding en vervolgens roder worden (echt als bloed). Aan het einde van de menstruatie is het meestal weer donkerder, totdat het ophoudt. Deze kleurnuances zijn normaal, net als het verliezen van slijm- of bloedpropjes tijdens de menstruatie.

Duur & regelmaat van de menstruatie

De menstruatie (het bloeden) duurt ongeveer 5 dagen, maar dit kan ook langer of korter zijn. In principe word je elke maand ongesteld. De eerste twee jaar kun je onregelmatig menstrueren; bijvoorbeeld na een halve maand alweer en de volgende keer juist pas na twee maanden.  Is je dochter na 3 jaar nog steeds niet regelmatig ongesteld, ga dan even naar de huisarts.

Signalen van naderende menstruatie

Zoals hierboven beschreven kan de menstruatie in het begin nogal onregelmatig zijn. Dat kan lastig zijn voor je dochter omdat ze niet weet wanneer ze het kan verwachten. Vaak zijn er wel wat signalen die erop wijzen dat je dochter ongesteld gaat worden. Sommige meiden krijgen bijvoorbeeld een beetje buikpijn of rugpijn voordat ze ongesteld worden, of hun borsten worden gevoeliger. Hoofdpijn, puistjes, vet haar of een chagrijnige bui kunnen ook voortekenen zijn.

Vruchtbaarheid

Het moment van de eerste menstruatie, is ook het moment waarop een meisje vruchtbaar is. Dat betekent dat bij onveilig vrijen ze zwanger zou kunnen worden. Dit klinkt misschien wat gek omdat je kind zelf nog een kind is, maar haar lichaam maakt zich al klaar om (in de toekomst) een baby te kunnen krijgen. Wanneer de eerste menstruatie van je dochter dichterbij komt, is het dus ook een goed moment om in gesprek te gaan over veilig vrijen en anticonceptie. In dit artikel lees je hier meer over!

Hoe bereid ik mijn dochter voor op haar eerste menstruatie?

Een goede voorbereiding is het halve werk, wordt gezegd. En dat is ook zo! Als je dochter weet dat menstrueren bij een gezonde ontwikkeling van de vrouw hoort, wanneer ze weet wat haar te wachten staat en hoe ze er mee moet omgaan, dan is zo’n eerste menstruatie een heel stuk minder spannend of raar. De volgende tips kunnen hierbij helpen:

1. Praten

Het zou ideaal zijn als je helemaal niet ‘speciaal’ over de eerste menstruatie hoeft te praten en dat je van jongs af aan thuis al open over het onderwerp praat omdat het nu eenmaal de normaalste zaak van de wereld is. Is het voor jou toch wat lastiger om over menstrueren te praten met je dochter, dan vind je enkele tips in ons artikel 9 tips voor een goed gesprek met je kind over een gevoelig onderwerp.

Je helpt je kind enorm door het gesprek aan te gaan en geen taboe te maken van het onderwerp door het gesprek uit de weg te gaan. Leg haar uit wat ze kan verwachten en waarom haar lichaam verandert. Vertel wat menstrueren inhoudt en waarom je dochter ongesteld wordt. Vergeet daarbij niet even stil te staan bij het belang van ‘veilig vrijen’. Laat je dochter weten dat ze altijd met vragen bij je terecht kan.

2. Zelf op onderzoek laten gaan

Stimuleer je dochter om met vriendinnen of andere vrouwen die ze vertrouwt te praten over menstrueren. Ze kan hier veel van leren en zo merkt ze ook dat het ‘oké’ is om hierover te praten. Daarnaast zou je je dochter kunnen wijzen op websites zoals de ‘Pubergids’ van Rutgers, Sense. Liever een boek? Kijk dan eens naar ‘Elke maand feest’ van Ymi Stynes en ‘Joepie ik ben ongesteld!’ van Anna Roy en Mademoiselle Caroline waarin in tienertaal wordt uitgelegd wat er nu allemaal gebeurt in haar lichaam.

3. Laat zien welke producten er zijn en hoe ze werken

Je dochter heeft vast al eens jouw maandverband of tampons in de badkamer of het toilet zien staan en gevraagd wat het is. Waarschijnlijk heb je dit toen gewoon uitgelegd. Als je dochter de leeftijd bereikt waarop ze zelf ongesteld kan worden, kun je haar een wat uitgebreidere uitleg geven over de producten die op de markt zijn en hoe deze gebruikt moeten worden.

Er zijn tegenwoordig veel meer opties dan vroeger. Zo heb je (herbruikbare) tampons en maandverband in allerlei afmetingen en absorptie niveaus. En is er ook de menstruatiecup, menstruatiedisks, menstruatiesponsjes en menstruatieondergoed. We vertellen hier alles over in het artikel Menstruatieproducten: Welke producten zijn er en wat zijn de voor- en nadelen?  De meeste jonge meiden vinden het inbrengen van iets, zoals een tampon of een cup, nog niet zo prettig. Laat je dochter zelf kiezen wat ze wilt proberen en zorg dat je al wat in huis hebt voor als het moment daar is. Vergeet niet te praten over het belang van goede hygiëne; waarom je regelmatig materiaal moet verschonen en de vulva moet wassen met water (géén zeep).

4. EHBO-tasje

Vraag je dochter of ze het prettig vindt om een ‘EHBO-tasje’ met zich mee te dragen. Neem geen grote verbandtrommel, maar een ‘eerste-hulp-bij-ongesteldheid-tasje’! Een klein toilettasje met een maandverbandje en een schoon slipje, voor het geval ze onverwacht ongesteld zou worden. Dan is ze in ieder geval in staat om zich te verschonen en te beschermen.

Wanneer naar de huisarts?

Het opgangkomen van de menstruatie is een gezond proces. De hormonen doen hun werk zodat je later kinderen kunt krijgen. Elk lichaam is anders en daarom kan het erg verschillen wanneer iemand voor het eerst ongesteld wordt, hoe lang een cyclus duurt en of je cyclus regelmatig is. Je lichaam weet wat het doet maar kan een tijdje nodig hebben voordat je menstruatie regelmatig is.

In sommige gevallen kan het goed zijn om even met je dochter langs de huisarts te gaan voor advies:

• Als ze zestien is en nog niet menstrueert.
• Als de menstruatiecyclus na 3 jaar nog steeds onregelmatig is.
• Als de cyclus regelmatig was, maar weer onregelmatig wordt.
• Als de menstruatie langer dan 7 dagen duurt.
• Als de menstruatie niet vaker komt dan om de 3 maanden (dus 4x per jaar of minder).
• Als de buikpijn of het bloedverlies heel heftig is.
• Als je dochter niet ongesteld wordt en zwanger zou kunnen zijn.

Eerste menstruatie: Dat mag gevierd worden!

Het moment dat een meisje voor het eerst gaat menstrueren is een mijlpaal; ze is immers van kind aan het veranderen naar een (jonge) vrouw. En dat laten ze in sommige landen niet zomaar aan zich voorbijgaan! In Japan eten ze samen een gerecht met rijst en rode bonen om dit moment te vieren. In Canada vaart de Nuuchahnulth-stam het meisje de zee op en zij moet vervolgens onder luid gejuich van het dorp terugzwemmen. In het Amazonegebied houdt de Ticuna-stam meisjes die voor het eerst ongesteld zijn geworden drie maanden tot een jaar (!) thuis in een aparte kamer. Ze leren dan alles over de geschiedenis, muziek en overtuigingen van hun stam. Na deze periode worden ze met een groot feest weer verwelkomd in de gemeenschap. Ondanks dat we in ons land geen ritueel hebben voor deze mijlpaal, schenken veel moeders er toch aandacht aan door bijvoorbeeld een cadeautje te geven, een taartje te kopen of samen iets leuks te gaan doen met hun dochter.

Bronnen:

• Pubergids;
• Ouders.nl;
• J/M Ouders.

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.