Sinds ongeveer drie jaar biedt Humanitas naast de Begeleide Omgangsregeling (de BOR) ook de Communicatie Ondersteuningsregeling (de COR) aan. Dit aanbod is er voor gescheiden ouders uit alle Maastricht-Heuvelland gemeenten en is gericht op het verbeteren van de communicatie. In dit interview vertelt initiatiefneemster Sabine Krans vol bevlogenheid over dit nieuwe, succesvolle aanbod voor ouders die gescheiden zijn of willen gaan scheiden.

Over het ontstaan van de COR

“Ongeveer drie jaar geleden zijn we een pilot gestart met de COR, als aanbod naast de begeleide omgangsregelingen (de BOR-trajecten). De inhoud van de COR heb ik zelf ontwikkeld. Als coördinator van de BOR had ik regelmatig evaluatiegesprekken met ouders. Ik merkte dat ik in deze gesprekken veel gebruik maakte van de kennis en gesprekstechnieken uit mijn vak als Familie Mediator. Omdat dit erg effectief bleek, heb ik aan Humanitas gevraagd of ik een nieuw aanbod mocht ontwikkelen, gericht op het verbeteren van de communicatie tussen ouders. Dat is de COR geworden; de Communicatie Ondersteuningsregeling.”

Het hier en nu

“Wat belangrijk is in de insteek van de COR, is dat we ouders proberen ervan bewust te maken dat ze verder moeten als ouders en niet meer als ex-partners. Dat maakt dat alles wat in het verleden geweest is, niet meer zo interessant is. Het heeft geen nut om daar energie in te blijven steken. Het gaat over het hier en nu. Over hun kind of hun kinderen die in de knel zitten, doordat zij als ouders niet met elkaar communiceren.

Het doel van de COR is dan ook ervoor te zorgen dat ouders weer op een ‘normale’ manier met elkaar leren communiceren, als ouders, en niet meer als ex-partners. Dat ze leren elkaar te respecteren als ouders en gaan begrijpen wat er verandert als je uit elkaar gaat. Waar je wél en niet nog invloed op hebt. Dingen die je samen te regelen hebt en dingen die je moet loslaten. En dat alles met als doel dat de kinderen zich weer veilig en compleet kunnen voelen.”

Transformatieve Mediation

“Wat de COR uniek maakt, is dat ik ouders op een hele menselijke manier benader. Niet met een hoop poeh-ha of lastige advocatentaal. Ik zeg gewoon waar het op staat, vanuit het belang van het kind. Daarin werk ik toch ook wel anders dan de normale Familie Mediation. Tijdens die opleiding leer je om achterover te leunen, zo min mogelijk te zeggen. Maar zo ben ik totaal niet. Wat ik doe, zou ik eerder ‘Transformatieve Mediation’ noemen. Ik ben actief aan de slag om mensen te transformeren naar een andere manier van denken. Zodat ze zich bewust worden van waar ze eigenlijk mee bezig zijn. Daarin kan ik ook best streng zijn. En ik merk dat het werkt, als je ziet hoe de COR groeit… ‘Niets is zo veranderlijk als de mens’ wordt weleens gezegd. En ik geloof dat dat klopt; ik zie mensen hier echt hun denkwijze veranderen.”

Geen 9/5 mentaliteit

“Wat ook anders is bij de COR, is dat ik absoluut geen 9/5 mentaliteit heb. Ik doe dit echt vanuit mijn hart. Ik neem de tijd die nodig is voor een gesprek en kan ook ’s avonds afspraken inplannen. Gesprekken kunnen thuis, in een horecagelegenheid, op het (gemeente)kantoor of tijdens een wandeling. En als ouders dat willen, maken we een groepsApp samen, die ouders kunnen gebruiken om te communiceren over de kinderen. Ik zit ook in die app om te kunnen zien hoe ouders communiceren. Dat levert veel informatie op die je bij een volgende afspraak kunt bespreken.”

Hoe ziet een COR-traject eruit?

“Ouders die bij de COR komen, worden vaak aangemeld door o.a. Team Jeugd van verschillende gemeenten in Zuid-Limburg, de Rechtbank, de Raad voor de Kinderbescherming of Veilig Thuis. Maar ouders kunnen ook zelf contact opnemen om zich aan te melden. We hebben geen wachtlijsten, dus binnen één, twee of drie weken worden ze allebei los van elkaar uitgenodigd voor een intake. Daarin kunnen ze dan hun kant van het verhaal doen, met alle emoties die daar vaak nog bij horen. Daarna gaan we samen aan tafel. In sommige casussen is het jaren geleden dat ouders samen aan tafel hebben gezeten. Die mensen kennen alleen nog die oude pijn. Ik nodig ze uit om daar los van te komen, zodat we samen kunnen kijken naar wat men graag verbeterd wil hebben, de dingen die niet lekker lopen in het hier en nu in de communicatie. Daar gaan we dan mee aan de slag.”

Perspectief van het kind

“Ik ga daarbij op de plek van het kind zitten”, vervolgt Sabine haar verhaal. “Want dát is waar ouders het voor doen. Dat is waar de gemeenschappelijkheid zit. ‘Hoe is dat voor jullie zoon of dochter, om op de hoek van de straat uitgezet te worden bij de overdracht? Wat is er moeilijk aan om voor het huis te stoppen en even mee te lopen naar de deur, hallo te zeggen tegen de andere ouder en je kind een fijn weekend te wensen? Wát is daar zo moeilijk aan?’. Op die manier praat ik dan met ouders.

Ik leg ouders uit dat een kind voor 100% uit beide ouders bestaat. Wanneer ouders na een relatiebreuk of scheiding op een normale manier met elkaar blijven communiceren, kan een kind die volle 100% blijven. Maar als er spanningen zijn, ruzie is of ouders laten zich negatief uit over elkaar, dan is zo’n kind niet compleet. Omdat je door de andere ouder af te wijzen, feitelijk ook een stuk van het kind afwijst. Ik wijs ouders op hun verantwoordelijkheid in deze; ‘jullie hebben samen een kind op de wereld gezet. Jammer wat je nu van elkaar vindt, de kinderen mogen daar niets van merken’. Dat komt meestal wel binnen bij ouders. Voor kinderen is het gewoon ontzettend belangrijk te weten dat ‘beide helften’ communiceren met elkaar.” 

Maatwerk

“In de eerste gesprekken bepalen we samen welke doelen ouders willen behalen. Dat is voor elke casus anders. Je hebt ouders die al best goed over de app kunnen communiceren, maar bij wie het mis gaat zodra ze samen in een ruimte zijn. En ouders die helemaal niet met elkaar communiceren. Een doel kan ook heel concreet zijn; bijvoorbeeld dat ouders allebei bij het afzwemmen van hun kind aanwezig kunnen zijn. Doordat we maatwerk leveren, is de inhoud van het traject ook elke keer verschillend. Wel is het zo dat elk traject ongeveer een half jaar duurt. In het begin zien we elkaar dan wekelijks. Na een tijdje wordt dat om de twee weken, dan 1x per maand. Ik doe in principe alles rondom de scheiding; ik kan ook ouderschapsplannen maken. Of samen met ouders rond de tafel om een bestaand plan te updaten. Net wat wat er nodig is…”

Kindgesprekken

“Soms heb ik ook gesprekken met het kind of de kinderen. Dit is niet standaard en gebeurt eigenlijk alleen wanneer de kinderen daarom vragen. Zeker als ze al wat ouder zijn, zie je dat kinderen willen weten wie die mevrouw eigenlijk is die papa en mama helpt om de communicatie beter te krijgen. Ik ben altijd heel voorzichtig met kinderen. Wat ik probeer te doen in zo’n gesprek is aan het kind uit te leggen dat beide ouders ontzettend veel van hem/haar houden, maar dat ze het met elkaar niet fijn vinden en dat dat niet hun schuld is. Vaak zie je namelijk dat kinderen de schuld bij zichzelf zoeken… Verder krijgt het kind de mogelijkheid om zijn/haar eigen verhaal bij mij te doen.

Een gesprek met het kind kan ook helpend zijn om nóg beter aan ouders uit te leggen wat de impact is van hun gedrag op het kind. Ik heb hier laatst een jongen van een jaar of 14 gesproken die – als hij één wens zou mogen doen – zou wensen dat zijn ouders ‘normaal’ tegen elkaar zouden doen. Dat komt wel binnen bij ouders. Geen Playstation, scooter, vakantie, maar gewoon ‘normaal’ doen. Dat was zijn grootste wens. Ik vind het geweldig dat ik daaraan kan bijdragen.”