Sinds een aantal jaar zijn er in Maastricht op verschillende basisscholen en middelbare scholen brugfunctionarissen actief. In dit interview met Leon Backhuis, brugfunctionaris van Trajekt op VMBO Maastricht lees je wat de brugfunctionaris doet en kan betekenen voor leerlingen, ouders en docenten op het voortgezet onderwijs!

Brugfunctionaris op het voortgezet onderwijs

In Maastricht is momenteel op drie middelbare scholen een brugfunctionaris van Trajekt actief; VMBO Maastricht, het Bonnefanten College en Terra Nigra Praktijkonderwijs. De brugfunctionaris is een welzijnswerker van Trajekt, die voor een aantal uur per week verbonden is aan de betreffende school om ‘een brug te slaan’ tussen leerlingen, school, ouders en vrije tijd. Leon vertelt: “Als brugfunctionaris heb ik een ondersteunende, signalerende en verbindende functie, waarbij ik steeds kijk naar wat ik eventueel zou kunnen betekenen voor een bepaalde leerling, gezin of voor de school. Als het in de thuissituatie niet lekker loopt, zie je dat ook vaak terug op school. Maar ik kan ook meekijken naar passende vrijetijdsbesteding voor een leerling. Of ik word vanuit school gevraagd om een huisbezoek te plannen na bijvoorbeeld verzuim, om te kijken hoe ik ouders of de leerling kan ondersteunen. Maar ook als er iets speelt rondom een bepaalde groep leerlingen, kan ik worden ingezet. Eigenlijk is mijn takenpakket dus heel breed en divers.”

Zichtbaar & laagdrempelig

De ondersteuningscoördinator van VMBO Maastricht, Sandra Kuypers knikt instemmend en voegt toe: ‘Leon hoort en ziet veel. Doordat hij in de pauzes en onder schooltijd hier in het gebouw rondloopt, is hij heel zichtbaar en ook laagdrempelig benaderbaar voor leerlingen en docenten. Je ziet ook dat zowel leerlingen en docenten hem nu goed weten te vinden als er dingen spelen.” Leon bevestigt: “De laagdrempeligheid is denk ik wat deze functie zo uniek maakt. Ik ben geen hulpverlener, ik kan wel doorverwijzen naar hulp en als dat nodig is kan ik ook meegaan op intake of aansluiten bij een knooppuntoverleg. Anders dan het schoolmaatschappelijk werk bijvoorbeeld, maak ik geen dossier aan van leerlingen. Hierdoor kan ik het contact heel informeel houden. Dat werkt heel prettig!”

Van toezichthouder naar ‘Leon’

“Zoals Sandra net zei, loop ik ook mee in de pauzes. In het begin zagen de leerlingen me als een soort toezichthouder. Inmiddels weten ze dat ze tegen mij niet ‘meneer Backhuis’ hoeven te zeggen; ik ben gewoon ‘Leon’. Ze hebben ervaren dat ik het beste met ze voor heb, dat ik zaken op een andere manier met hen oplos en dat ze dus ook echt iets aan me kunnen hebben. Ik ga echt naast een jongere staan, om vanuit hun perspectief samen te kijken naar oplossingen, die aansluiten. Jongeren komen niet op afspraak in een kamertje voor een gesprek; ik pak leerlingen mee en we gaan een stukje lopen. Dat geeft een heel andere dynamiek, waardoor jongeren zich veel makkelijker openstellen en ze ook beter kunnen luisteren naar de boodschap die ik hen wil meegeven.”

Kaders & consequenties

“School handelt vaak vanuit bepaalde regels en kaders en consequenties. Als er sprake is van verzuim, treden bepaalde protocollen in werking en komt leerplicht na verloop van tijd in beeld. De brugfunctionaris moet natuurlijk ook wel rekening houden met de kaders van school, maar ze zijn minder op de voorgrond aanwezig in het contact met leerlingen en ouders. Ouders kunnen bij wijze van spreken tegen mij ook een keer afreageren over school. Dan is het aan mij om hen daarin te horen en te kijken of het lukt de vertaalslag te maken.”

Flexibel

Ook in de bereikbaarheid zijn de kaders minder strak voor de brugfunctionaris. Leon: “Ik kan veel werken zonder agenda en vaste afspraken. Mijn uren kan ik flexibel inzetten. Zo kan ik ook een keer ’s avonds een rondje door de wijken lopen om te zien waar leerlingen uit hangen, of er dingen zijn waar we ons zorgen over moeten maken. Ik ben goed bereikbaar voor leerlingen en ouders; via de mail, telefoon of app. Ook in de avonduren. Natuurlijk reageer ik niet altijd direct, maar toch geeft het een ander gevoel dan het contact met docenten.

Verbinding

Sandra vult aan: “Voor ons als school kan het soms lastig zijn om verbinding met ouders te krijgen. Leon lukt dat vaak wel, omdat hij werkt vanuit een hele andere insteek. Hij heeft ook een hele andere band met leerlingen en ouders dan dat wij hebben. Jongeren en ouders voelen zich gesteund door Leon. Tegelijkertijd signaleert hij veel en vaak in een vroeg stadium, waardoor je helemaal in de beginfase al kunt acteren op bepaalde zorgsignalen, waar nodig samen met bijvoorbeeld de schoolagent of andere hulpverleners. Die verbindende factor is voor ons als school heel waardevol.”

Preventie

Die preventieve insteek komt ook terug in de themabijeenkomsten en klassikale activiteiten die de brugfunctionaris op VMBO Maastricht organiseert. Zo is Leon momenteel bezig met het voorbereiden van een voorlichting voor de huidige brugklassers over vapen. Ook wordt er met de schoolmaatschappelijk werker gekeken of er tijdens de zogenaamde talenturen (een blok van 4 weken, waarbij leerlingen twee lesuren per week allerlei soorten workshops kunnen volgen) iets aangeboden kan worden op het gebied van weerbaarheid; bijvoorbeeld in een combinatie van boksen en elementen uit de Rots en Water training.

Tijdens de Week van Respect wordt er elk schooljaar in samenwerking met school, de schoolmaatschappelijk werker, Halt en andere hulpverleners bijeenkomsten georganiseerd, waarin verschillende hulpverleners worden uitgenodigd om te komen vertellen over hun werk. Dit vanuit de insteek dat jongeren zich meer bewust worden van hun gedrag naar hulpverleners. Ook is er een overkoepelend overleg van de brugfunctionarissen van de verschillende scholen om signalen stadsbreed te verbinden en overstijgend te kunnen inzetten op bepaalde trends onder de jeugd.

De brugfunctionaris vs. schoolmaatschappelijk werk

Misschien vraag je je na het lezen van dit artikel af wat precies het verschil is tussen het werk van de brugfunctionaris en de schoolmaatschappelijk werker (SMW) van Trajekt, die eveneens verbonden is aan de verschillende middelbare scholen in Maastricht. Hieronder een aantal verschillen op een rij:

• De inzet vanuit schoolmaatschappelijk werk is meer hulpverlenend van aard. Indien nodig kan de smw’er ook ad hoc op vragen ingaan, maar in z’n algemeenheid moet er een concrete hulpvraag geformuleerd worden als SMW wordt gestart.
• SMW is onderdeel van de zorgstructuur van school. Voor inzet van SMW wordt gewerkt met een aanmeldformulier, waarbij toestemming van ouders vereist is. Er wordt een dossier gemaakt op naam van de leerling. In die zin richt SMW zich dus vooral op het individu en niet op groepen leerlingen op school of in de wijk. De smw’er kan wel signalen bundelen die voortkomen uit de gesprekken met leerlingen en in afstemming met de brugfunctionaris een voorstel doen over educatie of groepsaanbod over een bepaald thema op school.
• SMW werkt meer procesmatig; met een vooraf bepaalde doelstelling, met vaste contactmomenten. Indien nodig kan er worden doorverwezen naar de GGZ of gespecialiseerde zorg.

Natuurlijk is er ondanks deze verschillen in de praktijk wel sprake van een nauwe samenwerking tussen de brugfunctionaris en de schoolmaatschappelijk werker van Trajekt. Zo kan de schoolmaatschappelijk werker bepaalde signalen die door meerdere jongeren in de individuele gesprekken geuit worden doorgeven aan de brugfunctionaris. En de brugfunctionaris kan een jongere indien nodig motiveren voor gesprekken met de schoolmaatschappelijk werker. Ook in het organiseren van de preventieve projecten trekken beide professionals gezamenlijk op.

Meer weten of contact?

Wil je meer weten over het werk van de brugfunctionaris of heb je een specifieke vraag voor de brugfunctionaris op VMBO Maastricht? Neem dan contact op met Leon via leon.backhuis@trajekt.nl.