Een kind heeft recht op contact met beide ouders. Hoewel gescheiden ouders verplicht zijn om een omgangsregeling vast te leggen, valt de uitvoering hiervan in de praktijk niet altijd mee. Omdat de verhoudingen na een scheiding ingewikkeld en pijnlijk kunnen zijn, kan het even duren voordat ouders goede afspraken hebben gemaakt. De BOR van Humanitas biedt ouders praktische hulp bij het nakomen van de afspraken over de omgangsregeling. In dit interview met twee coördinatoren van BOR Humanitas lees je alles over dit waardevolle aanbod voor gescheiden ouders en hun kinderen! 

Wat is de BOR Van Humanitas?

Wendy: “Het doel van de BOR is het creëren van veilige en gestructureerde omgangsmomenten tussen ouder en kind, zodat er minder spanningen, conflicten of andere lastige omstandigheden ontstaan die de contacten bemoeilijken.” Mariam vult aan: “Wat kenmerkend is voor de BOR van Humanitas is dat wij werken met getrainde vrijwilligers. Zij kunnen ouders in een periode van zes maanden voor maximaal twee uur per week begeleiden bij de omgang. In die periode wordt er gewerkt aan het versterken van het vertrouwen over en weer, met als insteek dat ze in de toekomst zelfstandig invulling kunnen geven aan de omgangsregeling.”

Allerlei redenen

Er kunnen allerlei redenen zijn waardoor inzet van BOR gewenst is. Mariam vertelt: “Soms is het zo dat ouders uit elkaar zijn en zoveel hebben meegemaakt in dit proces, dat het vertrouwen weg is. De ene ouder twijfelt dan of de andere ouder wel goed met het kind om zal gaan. Soms is er geweld geweest en is een ouder bang dat er ook sprake is van agressie in het contact tussen de andere ouder en het kind. Soms is een ouder bang dat de andere ouder het kind zal ontvoeren. Maar het kan ook zijn dat er een hele tijd geen contact is geweest tussen het kind en een van de ouders, waarbij het fijn is als het herstel van dit contact wat begeleid kan worden. En soms wordt het gezien als een soort stok achter de deur; als een van de ouders de afspraken vaak niet nakomt, dan leeft de hoop dat inzet van BOR toch net wat meer als een verplichting voelt. En soms worden we ook ingezet vanuit pleegzorg; zodat er fijne contactmomenten kunnen zijn met ouders. Of door de vrouwenopvang, als er bijvoorbeeld sprake is van een contactverbod tussen ouders. Ook dan kunnen wij bemiddelen.”

Vrijwillige basis

Wendy: “Goed om te benadrukken is dat bij onze BOR de focus ligt op het kind; het kind heeft recht op een veilige en prettige manier van omgang met beide ouders. Dat is essentieel voor de ontwikkeling van het kind. Het mogelijk maken van fijne contactmomenten is onze primaire insteek.

Commitment van beide ouders

Bij de BOR-1 trajecten, zoals de BOR van Humanitas officieel genoemd wordt, is het uitgangspunt dat beide ouders bereid zijn om eraan mee te werken. Heel vaak zie je dat het wringt in de communicatie tussen ouders, waardoor de omgang ook niet goed tot stand komt. Ouders communiceren in het geheel niet, er is sprake van aanhoudende strijd of een totaal gebrek aan vertrouwen. Daarom is een collega een aantal jaar geleden gestart met een pilot gericht op ondersteuning in de communicatie tussen ouders. Dit is de COR (Commucatie Ondersteunings Regeling) geworden. In dit interview lees je meer over de COR van Humanitas. Voor kinderen is het natuurlijk super belangrijk dat ze niet in de strijd betrokken worden en tussen ouders komen te staan. Daarom wijzen we ouders bij de intake van de BOR ook altijd op ons aanbod van de COR. Hoewel het voor ouders heel spannend kan zijn om weer echt samen met hun ex-partner in gesprek te moeten, komen ouders vaak toch tot het inzicht dat dit belangrijk is. Ze kunnen dan tegelijkertijd met de BOR ook de COR doen.”

Aanmelden voor de BOR

In het afgelopen jaar hebben zo’n 130 gezinnen uit de regio gebruik kunnen maken van het aanbod van BOR Humanitas. “De aanmeldingen voor de BOR komen via allerlei wegen bij ons binnen”, vertelt Mariam. Ouders kunnen zichzelf aanmelden. Vaak worden ouders ook verwezen door andere hulpverleners die al betrokken zijn of door een jeugdconsulent van het team Jeugd van hun gemeente. Maar ook de Kinderrechter kan ouders adviseren om zich aan te melden voor onze BOR. Soms worden we ook ingezet als nazorg wanneer ouders al een BOR-2 traject doorlopen hebben. In de meeste gevallen is er sprake van een vechtscheiding wanneer ouders zich melden voor de BOR. Al zijn er soms ook gevallen waarbij het eigenlijk meer preventief wordt ingezet. Bijvoorbeeld in een situatie waarin vader altijd veel gewerkt heeft, waarbij moeder de zorgtaken volledig op zich nam en waarin vader na de scheiding wat ondersteuning vraagt in het contact met zijn kinderen.”

Aanbod op maat

Mariam: “Als ouders zich aanmelden voor de BOR, krijgen we vaak al wat voorinformatie. Op basis daarvan proberen wij als coördinatoren de meest geschikte vrijwilliger te vinden. Vervolgens krijgen beide ouders een aparte intake, waarbij vanuit Humanitas de coördinator en vrijwilliger aanwezig zijn. Beide ouders krijgen zo de kans om vrijuit te spreken. Standaard is het zo dat de eerste drie omgangsregelingen plaatsvinden in een neutrale omgeving, bij ons op kantoor. Daar hebben we een aparte kindvriendelijke kamer ingericht, met speelgoed en spelletjes. Bij goed weer, of als het kind wat ouder is, wordt er ook wel buiten afgesproken; in de speeltuin of op het voetbalveldje. Net wat passend is bij de situatie en het kind. Als die ontmoetingen goed verlopen en de thuissituatie het toelaat, wordt er richting huis gewerkt. Zo wordt er per situatie bekeken wat past. In de thuissituatie mogen ook derden aansluiten bij de contactmomenten, zoals grootouders of andere familie.”

Stap voor stap naar zelfstandige omgang

“Vier of vijf weken na de start van de BOR vindt de eerste evaluatie plaats. De insteek is dat beide ouders dan samen aan tafel zitten. De coördinator en betrokken vrijwilliger sluiten ook aan. In dit overleg wordt bekeken hoe het is gegaan en hoe men verder wil gaan. Kan er al een volgende stap gezet worden of is het verstandiger om nog even in dezelfde vorm verder te gaan?” Wendy licht toe: “Een volgende stap kan bijvoorbeeld zijn dat we van twee uur omgang per week naar drie uur gaan, met minder begeleiding. De vrijwilliger sluit dan bijvoorbeeld het eerste uur en het laatste half uurtje aan om te kijken en horen hoe het is gegaan. In de laatste maand van de BOR is het de bedoeling dat ouders zelfstandig invulling kunnen geven aan de omgang en de communicatie die daarvoor nodig is en dat wij enkel nog op afstand ‘standby’ staan.

Zo breiden we stap voor stap steeds verder uit. Al kan het natuurlijk ook zijn dat er tijdens dit traject iets verandert, bijvoorbeeld de komst van een nieuwe partner, waardoor er weer meer spanningen ontstaan en er juist weer wat extra begeleiding nodig is. Dan kan dat natuurlijk. Dat geldt ook als er na de afsluiting van de BOR iets verandert; ook dan kunnen ouders zich opnieuw bij ons melden met een vraag voor begeleiding.”

Werken met vrijwilligers

Mariam: “In totaal zijn er voor de BOR zo’n 30 vrijwilligers actief in de regio Maastricht Heuvelland. De meesten van hen zijn gelukkig ook heel flexibel en rijden overal naar toe om kinderen op te halen of terug te brengen. Er zijn zelfs vrijwilligers die bereid zijn om een dag(deel) mee te gaan naar een pretpark, dierentuin, binnenspeeltuin.”

Wendy: “We hebben het geluk dat we beschikken over een heel diverse groep vrijwilligers; qua leeftijd en ook achtergrond. De oudste is zelfs al in de 80, maar heeft veel waardevolle werkervaring opgedaan in zijn werkzame leven bij Bureau Jeugdzorg. Dit is iemand die we dus goed kunnen inzetten bij wat meer complexe casussen. We hebben ook vrijwilligers die ervaring hebben in de verslavingszorg. Die kunnen we inzetten als er zorgen zijn over middelengebruik. Het beleid is namelijk zo dat het hele BOR-traject gestopt wordt, zodra blijkt dat de ouder onder invloed is tijdens de omgang met het kind. Dan helpt het als je vrijwilligers hebt die de signalen kennen.”

Geen hulpverlener

Wendy: “Dat klopt. En tegelijk is het vanuit onze taak ook belangrijk dat we geen hulpverlenersrol pakken. Soms merk je dat een vrijwilliger geneigd is om een ouder te coachen richting een bepaalde verandering, of om met een ouder in gesprek te gaan over de persoonlijke problemen die er spelen. Dat is echter niet onze taak; wij zijn er puur om de omgang veilig en goed te laten verlopen. Waar een vrijwilliger een ouder natuurlijk wél op mag aanspreken, is als hij of zij ‘verkeerde opmerkingen’ maakt over de andere ouder of het kind probeert uit te horen. Daar zijn we heel alert op, omdat je het kind daarmee betrekt in de strijd en in een lastige positie brengt qua loyaliteit. Verder is het eigenlijk de bedoeling dat de vrijwilliger gedurende het traject steeds meer naar de achtergrond gaat. Hij of zij kan het contact even op gang helpen door samen een spelletje te doen, maar daarna is het de bedoeling dat de vrijwilliger een stapje terug doet. Het is immers niet de bedoeling dat een kind zich gaat verheugen op de omgangsmomenten, vanwege het leuke contact met de vrijwilliger!”

Interesse om vrijwilliger te worden?

Ben jij na het lezen van dit artikel geïnteresseerd geraakt om zelf vrijwilliger te worden voor de BOR? Humanitas is altijd op zoek naar nieuwe vrijwilligers! Via dit mailadres kun je contact opnemen: maastricht@humanitas.nl of bel naar 043 – 356 04 48. Je wordt dan uitgenodigd voor een kennismaking, waarin je uitleg krijgt over wat BOR inhoudt en wat er verwacht wordt van de vrijwilligers. Als het vanuit beide kanten past, word je aangemeld in het systeem.

Relevante werkervaring is natuurlijk een pré, maar is niet noodzakelijk. Er wordt wel een VOG gevraagd. Ook dien je minimaal 2 uur per week inzetbaar te zijn. Alle vrijwilligers van Humanitas volgen een verplichte 2-daagse training. Ook zijn er regelmatig themabijeenkomsten en intervisies, waarin de vrijwilligers ervaringen kunnen delen en leren van elkaar. Naast het begeleiden van de omgang, sluit je als vrijwilliger ook aan bij intakes, evaluaties en ronde tafel overleggen met andere hulpverleningsinstanties. In die zin is je takenpakket dus breder dan enkel het stuk rondom de omgang.

We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.