CHALLENGES EN PUBERS: LEVENSGEVAARLIJKE UITDAGINGEN
Al eens van online challenges gehoord? Weet je of jouw puber daaraan meedoet? Het begon met een Ice Bucket Challenge in 2014, waarbij iedereen (lees: meer dan 17 miljoen mensen) ineens voor een goed doel een emmer koud water over zich heen gooide. Een geslaagde actie via Facebook met een opbrengst van 115 miljoen euro. Sindsdien zijn deze challenges niet meer weg te denken bij jongeren tussen de 12 tot 20 jaar. Helaas zijn vooral de risicovolle challenges in trek bij jongeren en horen we alleen nog maar afschrikwekkende verhalen. Met soms zelfs dodelijke afloop. Waarom zijn deze challenges zo aantrekkelijk voor pubers? En hoe kun je als ouder voorkomen dat je kind hieraan meedoet? Lees het in dit artikel!
Intapen met duct tape of meedoen aan een ‘choking-game’?
Je hebt challenges in allerlei ‘soorten en maten’. Variërend van onschuldig, zoals de Ice Bucket Challenge, tot zeer gevaarlijk. Denk aan heel veel alcohol drinken in één keer, je mond volproppen met kaneel en binnen 1 minuut doorslikken oftewel de Cinnamon challenge, je laten intapen met duct tape en je dan zo snel mogelijk bevrijden, meedoen aan een ‘choking game’ (wurgspel) of jezelf filmen terwijl je strak als een plank op een gevaarlijke plek ligt. Niet zo verwonderlijk als je het zo leest, dat er slachtoffers zijn gevallen bij deze uitdagingen. Ook in Nederland.
‘Durf jij deze challenge aan?’
Jongeren sporen elkaar, vooral via social media, aan om een uitdaging aan te gaan of mee te doen aan een bepaald spel. De bedoeling is dat de challenge gefilmd wordt en dan op social media wordt gedeeld. Er moet immers bewijs worden geleverd. Filmpjes en instructies van challenges zijn voor jongeren overal te vinden. Van YouTube tot Reddit, een druk op de knop en de volgende uitdaging kondigt zich aan. Je kunt je afvragen waarom pubers überhaupt meedoen aan zulke challenges en er zelfs hun leven voor wagen. Dit heeft onder andere te maken met onwetendheid, op de filmpjes zijn de gevaren immers niet te zien. Maar ook de levensfase waarin pubers zitten, hun hersenontwikkeling en hormonale veranderingen in de puberteit zijn er debet aan.
Puberhormonen en -brein
Zowel jongens als meisjes maken meer testosteron aan in de leeftijd van 10 tot 14 jaar. Bij jongens kan de hoeveelheid testosteron zelfs wel ver20voudigen! Deze puberhormonen zorgen ervoor dat ze op zoek gaan naar uitdaging en spanning. En hoe meer testosteron, hoe meer beloningsactiviteit in de hersenen (Braams et al., 2015). De emotionele hersengebieden hebben dan de overhand boven de ratio. Dus eerst lol hebben en roem krijgen, dan pas nadenken over de gevolgen die het kan hebben. Ook wel leven in het ‘hier en nu’, winst op de korte termijn gaat boven de gevolgen op de lange termijn. Het Braintime-onderzoek van de Universiteit Leiden heeft jongeren gedurende vijf jaar gevolgd en geeft meer inzicht hierin.
Groepsdruk speelt ook een rol
Daarnaast is één van de belangrijkste ontwikkelingsdoelen in de puberteit ontdekken wie je bent – je identiteit en waar jij bij hoort. De wereld van je puber wordt steeds groter. Je kind wil zich handhaven in de wereld buiten het gezin en is op zoek naar verbinding met leeftijdgenoten. Aansluiting hebben bij een groep is voor pubers dus heel belangrijk, en buitengesloten worden één van de grootste nachtmerries. En zo is er ook sprake van groepsdruk. Soms doen pubers dan dingen die ze eigenlijk helemaal niet echt willen, om zo bijvoorbeeld niet buitengesloten te worden.
Alleen iets voor de lefgozers?
Je zou misschien denken dat alleen de lefgozers onder pubers deze challenges aandurven. Toch lezen we in de media juist vaak over de verlegen kinderen, waarvan ouders het nooit verwacht hadden, die meedoen aan deze challenges. Dit zijn meestal jongeren die zich minder weerbaar voelen in de groep, onzeker zijn en bang zijn om buiten de groep te vallen. Hierbij komt dus de groepsdruk om de hoek kijken. De lefgozers zijn de ‘initiatiefnemers’ die de challenges opzoeken en initiëren binnen de groep. Zij zijn nieuwsgierig en zoeken spanning, ze zijn dominant en/of populair en niet zo snel bang.
Heeft straffen zin?
Past je puber bij de beschrijving van initiatiefnemer en overschrijdt hij of zij regelmatig de grenzen? Probeer dan eens een directe consequentie te verbinden aan het gedrag die opweegt tegen het korte termijn voordeel. Dus een grotere beloning voor goed gedrag of een vervelender ‘verlies’ bij misdragen. In dit geval kan straffen zin hebben. Als je kind onder groepsdruk mee heeft gedaan aan een challenge, heeft straffen geen zin. Je moet je kind leren hier weerstand tegen te bieden.
Praat erover met je kind
Ga het gesprek aan met je kind over dit onderwerp. Probeer niet veroordelend te zijn ‘Wat ontzettend dom als je dit doet’. Maar stel je kind vragen. Is je kind op de hoogte van wat challenges zijn? Heeft het zelf al eens meegedaan? Hoe denkt het erover? Wat zou het doen als vrienden dit voorstellen? Door er samen open over te praten krijgt je kind meer inzicht en kennis van de gevaren. Ook kun je je kind vragen stellen over groepsdruk. Ervaar jij wel eens groepsdruk? Hoe ga je daarmee om? Heb jij wel eens iets gedaan onder groepsdruk wat je eigenlijk niet wilde? Geef je kind mee dat het gerust ‘nee’ kan zeggen, dat echte vrienden de vriendschap daar niet om verbreken.
Bronnen:
We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.
