Centering Pregnancy biedt heel wat meer dan een gemiddeld bezoek aan de verloskundige. Niet alleen in tijd, de controles duren wel zo’n twee uur, maar ook in aanpak. Je krijgt groepscontroles en praat met andere zwangere vrouwen over alles wat je moet weten over je zwangerschap, bevalling en toekomstig ouderschap. Rachelle van der Wagt, verloskundige bij de Verloskundigenpraktijk Schoffelen – Van Vleuten vertelt meer over deze nieuwe vorm van prenatale zorg!

Centering Pregnancy – een vernieuwde vorm van prenatale zorg

“Tijdens een gewone zwangerschapscontrole wordt de bloeddruk opgenomen, wegen we, voelen aan de buik, checken we het bloed en eventueel de urine, vragen hoe de aanstaande moeder zich voelt en geven we info over bijvoorbeeld de kinkhoest-vaccinatie. De aanstaande moeders/ouders hebben ook allerlei vragen of een probleem op het werk of privé, waar je aandacht aan schenkt. Maar daarnaast willen we ook graag iemand goed voorbereiden op de bevalling, op het toekomstige ouderschap en op de postpartum periode. Dit lukt vaak niet in het kwartier dat er is. Met Centering Pregnancy lukt dit wel, er is hierbij een half uur voor het onderzoek en anderhalf uur voor vragen en het delen van informatie.”

Meer info dan bij reguliere controles

“Je kunt het zien als een combinatie van zwangerschapscontroles en groepsbijeenkomsten. Niet te verwarren met een zwangerschapscursus, die zich met name richt op de bevalling, Centering Pregnancy omvat veel meer. Tijdens de bijeenkomsten worden allerlei belangrijke onderwerpen besproken die de zwangeren op dat moment bezig houden. De leefstijl komt ook uitgebreid aan bod van zowel voor en na de bevalling. Het valt op dat door deze aanpak meer vrouwen borstvoeding gaan geven en dit ook langduriger geven en dat er meer vrouwen stoppen met roken. Ook hebben ze meer kennis over onder andere stress, gezonde voeding en huiselijk geweld. Dit draagt bij aan het voorkomen van te vroeg geboren baby’s. We besteden ook aandacht aan het geboorteplan. We willen de moeders in spé bewust maken dat ze keuzes hebben, dat ze deze mogen uitspreken en dat alle zorgverleners hiernaar dienen te luisteren. Ze krijgen hierdoor meer regie en voelen zich sterker. Dit maakt dat ze vaak ook meer tevreden zijn over de bevalling en over de prenatale zorg.”

Mini-community

“Centering Pregnancy is nieuw in Limburg. Het werd een aantal jaren geleden door verloskundig onderzoeker Marlies Rijnders, vanuit de VS naar Nederland gehaald. De Nederlandse versie is voor iedereen, maar in de VS was het in eerste instantie bedacht voor kwetsbare groepen. Moeders die meestal niet meedoen aan een zwangerschapscursus en die geen (groot) netwerk hebben. Dat is hét mooie van Centering Pregnancy, dat er een netwerk ontstaat. We weten uit ervaring dat men weleens wat afwijzend kan doen over groepsbijeenkomsten. ‘Nee, dat groepsgebeuren is niets voor mij’, wordt dan gezegd. Maar dan blijkt dat na 2 of 3 bijeenkomsten al zo’n enorme binding is in de groep, dat niemand meer anders wil. Al vrij snel wordt een app-groep aangemaakt. Er ontstaat een mini-community, een klein zwangerschapsgemeenschapje, waarmee je heel je zwangerschap contact kunt hebben en hopelijk ook nog daarna. Het vervolg van Centering Pregnancy is Centering Parenting, het mooie zou zijn als je dan met deze groep door kunt bij het consultatiebureau.”

Individuele afspraken

“Het is niet zo dat je geen individuele afspraken meer hebt. De eerste twee afspraken bij de verloskundige zijn gewoon individuele afspraken. We bespreken dan bijzonderheden zoals bijvoorbeeld medicijngebruik, de psychosociale gesteldheid en erfelijke ziektes in de familie. Ook vragen we dan of er behoefte is aan een counselingsgesprek, d.w.z. dat je dan in een apart gesprek meer informatie krijgt over de screening op onder andere het downsyndroom en structureel echoscopisch onderzoek (SEO) in het tweede trimester. Ook dit gesprek zal dan individueel zijn. Daarna beginnen de groepsbijeenkomsten en die duren tot aan de 37^ste week van je zwangerschap. We bieden ook in deze laatste weken van je zwangerschap weer individuele afspraken aan. Dan wordt er bijvoorbeeld het geboorteplan verder uitgewerkt. En is er ook weer gelegenheid voor de partners om aan te sluiten. Tenzij de groep ervoor kiest dat ook de vaders in spé mogen aansluiten, dan zijn zij er gewoon steeds bij. Als er aanleiding of behoefte is aan een tussentijds individueel gesprek, kan dit altijd extra gepland worden. De ervaring leert dat vrouwen vinden dat ze tijdens de bijeenkomsten voldoende individuele aandacht krijgen.”

>> Meer weten over wat er allemaal besproken wordt tijdens het eerste consult, lees eens dit artikel: Je eerste afspraak bij de verloskundige.

Individuele medische controles

“Als je interesse hebt in Centering Pregnancy word je na de eerste individuele controles ingedeeld in een groep van acht tot twaalf vrouwen die allemaal in dezelfde maand van hun zwangerschap zitten als jij. Zodat de onderwerpen die worden besproken op dat moment voor alle vrouwen interessant zijn. Met die groep kom je tien keer twee uur bij elkaar. Zo’n bijeenkomst bestaat uit twee onderdelen, eerst zijn er de medische controles en dan het groepsgesprek. De medische controle is in dezelfde ruimte, maar andere deelnemers kunnen niet horen wat je bespreekt. Dit is een 1-op-1 gesprek en privé. Bij binnenkomst meet je eerst zelf je bloeddruk en check je je gewicht. Je leert van je verloskundige hoe je dat precies doet. Daarna controleert de verloskundige je buik en kun je naar het hartje van je baby luisteren. Je houdt je bevindingen bij in je eigen dossier. Als iedereen haar persoonlijke controles heeft gehad, begint het groepsdeel.”

Groepsgesprekken met experts

“Het groepsgesprek wordt begeleid door een verloskundige en een andere deskundige. Dit is iemand van Geboortezorg Limburg, zoals een lactatiekundige of kraamverzorgster of een jeugdverpleegkundige van het consultatiebureau. Allen zijn getraind in Centering Pregnancy. Informatie die aan bod komt zijn onder andere de psychosociale gesteldheid, seksualiteit, wel of niet roken, borst- of flesvoeding, de vaccinaties. Een bijeenkomst kan ook een bepaald thema hebben, zoals gezonde voeding, zwangerschapskwaaltjes of de toekomstige bevalling. We kunnen er ook experts uit de regio bij uitnodigen. Denk bijvoorbeeld aan een gynaecoloog die uitleg geeft over een keizersnede, een lactatiekundige die uitleg geeft over borstvoeding, een baby-osteopaat, een mensendieck-therapeut en zo meer. Dit bepalen de vrouwen zelf, waar behoefte aan is, komt ter sprake.”

>> Lees ook eens het interview: Natuurlijke bevalling vs. Keizersnede.

Uniek is de groepsdynamiek

“De verloskundige en begeleidster zijn onderdeel van de groep en zullen ook onderwerpen inbrengen, maar het is vooral de bedoeling dat de deelnemers zelf aan het woord zijn. Het unieke aan Centering Pregnancy is de groepsdynamiek: alle vrouwen hebben hun eigen inbreng, ondersteunen elkaar en vullen elkaar aan. Sommige onderwerpen vind je misschien lastig om te bespreken in een groep. Het is aan ons om in de intake de vrouwen goed te leren kennen en te achterhalen of er gevoeligheden zijn. Als je iets voor je wil houden, dan is dat gewoon mogelijk. Je hoeft in de groep niet alles te delen. We gaan ook niet het kringetje af. Degenen die kennis en ervaringen willen delen, die doen dat en anderen niet. Iedereen zit met dezelfde vragen. Ook de gênante vragen over bijvoorbeeld spataderen of seksualiteit komen hierdoor wel aan bod. Als je al eerder zwanger bent geweest, denk je wellicht dat de informatie niet nieuw voor je zal zijn, maar door de groepsconsulten komen juist ook voor jou veel nieuwe onderwerpen aan bod. De opgedane ervaringen die je inbrengt, zoals van een bevalling, zijn voor de vrouwen met een eerste zwangerschap uiteraard heel interessant. En voor jou is het wellicht ook fijn om met gelijkgestemden informatie te delen en weer nieuwe contacten op te doen. Iedere zwangerschap en ook elk kindje is per slot van rekening weer uniek.”

Voordelen van Centering Pregnancy

“Voor mij als verloskundige is een voordeel dat ik nu veel meer informatie kan geven dan bij een normaal een-op-een consult en dieper op vragen kan ingaan. Als zwangere heb je meer kans om vragen te stellen. Doordat je ervaringen met elkaar deelt en elkaars vragen hoort, leer je meer dan bij een normaal consult. Je krijgt zo allerlei tips over hoe de anderen hun zwangerschapskwaaltjes verhelpen, of bij welke winkel zij de handigste babyspullen hebben gekocht. En je krijgt een netwerk van andere zwangere vrouwen die rond dezelfde tijd zijn uitgerekend als jij. Veel vrouwen houden hier leuke vriendschappen aan over. Ook niet onbelangrijk, in het eerste groepsconsult leer je hoe je zelf je bloeddruk meet en je gewicht weegt. Doordat je je eigen bloeddruk meet, gewicht weegt en dossier bijhoudt, voel je je meer betrokken bij de zorg en krijg je er ook meer inzicht in.

En dan zijn er nog de voordelen te noemen die uit onderzoek naar voren zijn gekomen. Er is namelijk gebleken dat er door Centering Pregnancy sprake is van meer dan 30% afname van vroeggeboorte in een hoogrisico populatie, minder bijstimulatie en pijnmedicatie tijdens de bevalling en een hoger geboortegewicht van de baby. De moeder heeft meer kennis, ze voelt zich meer betrokken bij de zorg en voelt zich beter voorbereid op de bevalling en de toekomst. Deze moeders kiezen ook vaker voor borstvoeding en hebben meer sociale steun en minder stress ervaren. En ze geven aan meer tevreden te zijn met deze zorg dan de reguliere zorg.”

Zijn er ook nadelen?

“Ik kan me zo voorstellen dat voor degenen die al oudere kindjes hebben twee uur opvang regelen moeilijk is. Maar misschien is opvang makkelijker te regelen voor twee uur dan voor een kwartiertje. Als de opvang moeilijk is, kan ook in de groep gekeken worden naar een oplossing. Misschien is er gezamenlijk iets mogelijk, dat oppasoma’s bijvoorbeeld om en om op een paar kindjes letten. Als je een ouder kindje hebt, zijn deze twee uren vaak een van de weinige uurtjes dat je met jezelf en je zwangerschap bezig kunt zijn en dus niet onbelangrijk.

Je zou kunnen denken dat vrouwen het niet fijn vinden om privacy gevoelige zaken in een groep te delen. Maar zoals gezegd, hoeft dat ook niet. De vrouw/zwangere bepaalt zelf wat ze deelt, en soms hoort ze vanuit de groep verhalen die ze herkent en dat geeft ook vaak steun. In het groepsdeel is er dus een ander soort aandacht: meer naar het onderwerp toe. Vrouwen kunnen er samen over praten, en er zijn twee begeleiders die genoeg aandacht aan iedereen kunnen geven en de zwangere tijdens de bijeenkomsten heel goed leren kennen. Bij de reguliere controle ziet de verloskundige een zwangere maar een kwartiertje, nu ziet de verloskundige de zwangere twee uur. En vergeet niet: tijdens iedere bijeenkomst starten wij altijd met de individuele medische controle waar persoonlijke aandacht is.

En dan zou het nog kunnen zijn dat je twee uur vrij vragen aan je leidinggevende moeilijk vindt. Maar je hebt wettelijk recht om vrij te nemen van je werk voor verloskundige afspraken; dat geldt ook voor de langere bijeenkomsten van Centering Pregnancy. Wat hierbij helpt is dat de data van tevoren vaststaan en je met dit overzicht naar je werkgever kunt stappen. Ook kunnen we je een brief meegeven, waarin wordt uitgelegd hoe het werkt.”

Meer weten?

Ben je nieuwsgierig geworden? De Verloskundigenpraktijk Schoffelen – van Vleuten start per september met Centering Pregnancy. Je kunt voor meer informatie en aanmelden contact opnemen via telefoonnummer: 043 – 325 10 75 of de website: www.verloskundigenmaastricht.nl.