BEGRIJP JE KIND BETER DOOR GOED TE KIJKEN EN LUISTEREN

kind beter begrijpen goed kijken luisteren

Met kinderen in huis is elke dag anders. Ze zorgen voor leuke, verrassende momenten, maar soms ook voor ongemakkelijke situaties met moeilijk of vervelend gedrag. Als ouders reageren we vaak op dit gedrag van het kind, zonder goed te kijken wat er achter dit gedrag zit. Waarom het kind zich zo gedraagt. Dit kan leiden tot boosheid of verdriet bij je kind. Waardoor je de opvoeding misschien als lastig gaat ervaren. Juist door oog te hebben voor wat er achter bepaald gedrag van je kind zit, kun je je kind beter gaan begrijpen. En kun je ook eerder en beter inspelen op momenten die lastig zijn. Hoe je ziet wat erachter het gedrag van je kind zit…? Leer je kind kennen! Het begint allemaal met goed kijken en luisteren zonder te oordelen over wat je hoort en ziet. We zetten 4 methodieken voor je op een rij die je hierbij kunnen helpen! 

Methode 1: passief en actief luisteren volgens Thomas Gordon

Thomas Gordon (1918-2002) was een Amerikaanse psycholoog. Hij werd vooral bekend vanwege de zogenaamde ‘Gordonmethode’. In zijn boek ‘Luisteren naar kinderen’ lanceerde hij deze methode om de opvoedingsstijl en de relaties tussen ouders en kinderen te verbeteren. De Gordonmethode is gericht op luisteren naar het kind en duidelijk communiceren op basis van gelijkwaardigheid en respect. Gordon stelt dat als je kind met iets worstelt, het volstaat dat je als ouder luistert. Dit kan dan op 2 manieren, afhankelijk van de situatie:

Passief luisteren

Het kind vertelt. De ouder zwijgt, toont acceptatie voor het feit dat het kind met iets zit dat belangrijk voor hem is en “zet de deur open”. Deze instelling wordt passief luisteren genoemd. Je kind krijgt zo de ruimte om met woorden meer grip te krijgen op de situatie. Dat kan soms genoeg zijn, soms ook niet. Dan wordt het tijd voor…

Actief luisteren

Actief luisteren is passief luisteren én feedback geven. Je herhaalt de ontvangen boodschap van je kind met eigen woorden -zo kort en nauwkeurig mogelijk- en vraagt of je het zo goed begrepen hebt. Bijvoorbeeld: “Bedoel je dat je…”. Actief luisteren is echter niet altijd alleen maar reflecteren op wat je kind verbaal aangeeft, het is ook reageren op signalen die je kind uitzendt door zijn lichaamshouding of gezichtsexpressie. Je reflecteert de gevoelens van je kind. Bijvoorbeeld: “Je bent geschrokken, zie ik.” of “Je bent boos op hem, hè?”. Zo ontdek je of je alles begrepen hebt en krijgt je kind de verzekering dat je daadwerkelijk betrokken bent. Je kind voelt zich begrepen en geaccepteerd en wordt dikwijls rustiger, ook als het probleem (nog) niet wordt opgelost.

>> Meer lezen over de Gordonmethode? Lees het artikel ‘De Gordonmethode – Opvoedmethoden onder de Loep

Methode 2: Goed observeren – een aparte techniek

Omdat kinderen hun behoeften vaak niet in gesproken taal duidelijk kunnen maken, is het van belang dat ouders zorgvuldig observeren wat de behoeften zouden kunnen zijn. Observeren betekent ‘waarnemen’. Wat neem je waar als je kijkt naar je kind(eren) zónder je te mengen in wat er gaande is. Wanneer je bijvoorbeeld je spelend kind enkel en alleen waarneemt, kijk je anders en zie je andere dingen dan wanneer je meedoet met het spel. Het liefst spelen we mee in plaats van dat we kijken. Goed observeren is dus moeilijk. Door eens alleen te observeren, kan je kind laten zien hoe zijn/hare ware ik is zonder inmenging van jou als ouder. Dat kan verrassend zijn want zonder inmenging van een volwassene spelen kinderen onafhankelijk en vrij binnen de grenzen waarmee ze al bekend zijn. Hoe speelt je kind of hoe geconcentreerd is het? Valt een speciaal talent op of heeft het veel creativiteit? Wat vertelt het tegen de pop of knuffelbeer? Door al deze observaties leer je je kind beter kennen!

leer kind beter kennen

Methode 3: De kracht van lichaamstaal en mimiek

Onderzoekers toonden aan dat slechts 7% van wat iemand voelt, in woorden wordt uitgedrukt. Zouden ouders de lichaamstaal van hun kind niet snappen, dan zou meer dan 90% van zijn/haar gevoelens, gedachten en bedoelingen hen ontgaan. Hun ‘body language’ is vaak veelzeggender dan hun woorden, al was het alleen maar omdat ze die 7% schaarse zinnen vooral gebruiken om feiten over te brengen (‘Ik moet naar de wc’). Bovendien liegt de lichaamstaal van kinderen nooit, ze hebben nog niet geleerd ermee te manipuleren. Zelfs als ze vanaf een jaar of 9 hier meer inzicht in krijgen, blijft hun lichaamstaal ‘lekken’. Het onthult vaak de ware gevoelens die achter de woorden schuilgaan. Psychologen onderscheiden 2 technieken om non-verbale uitingen van kinderen beter te kunnen begrijpen:

Nabootsen en spiegelen

Door je kind eens na te doen, leer je niet alleen veel over je kind, maar komt het ook dichterbij. Zo zal je veel beter kunnen invoelen waar je kind tegenaan loopt.

Afstemmen op het ‘denkkanaal’

Kinderen leren de wereld kennen door middel van hun zintuigen: zien, horen, voelen/aanraken, ruiken en proeven. Deze vijf zintuiglijke kanalen hebben een parallel lopend denkkanaal. Het denken verloopt vooral via zien (visueel), horen (auditief), voelen (kinestetisch) en het vertalen van ervaringen in woorden (digitaal). De meeste mensen hebben een voorkeur voor één van deze denkmethoden. Kennis van het voorkeurskanaal van je kind kan verhelderend zijn en de communicatie bevorderen: is je kind visueel ingesteld, dan moet het je aankijken om te bevatten wat je zegt. Daarentegen als je kind auditieve kanalen prefereert, zal het juist eerder wegkijken om zich op je woorden te kunnen concentreren. Lees hier meer over deze methode.

Methode 4: Het volgen van je kind tijdens het spelen

Kinderen hebben letterlijk én figuurlijk voldoende ruimte nodig om te kunnen spelen. Letterlijk hebben ze ruimte nodig om te kunnen spelen zónder het gevaar te lopen zich te bezeren of (andermans) spullen te beschadigen. Daarnaast hebben kinderen het nodig om op hun eigen manier en in hun eigen tempo te kunnen spelen, zonder steeds in hun spel te worden gestoord.

Het volgen van spel betekent daarnaast nog iets meer; je volgt je kind in het spel zoals je kind het speelt/wil. Wanneer je kind bijvoorbeeld graag met poppen speelt, speel dan eens mee zoals je kind aangeeft. Hoe vindt zij/hij dat je de pop moet troosten, wiegen, boekje voorlezen, etc. Hoe bouwt je kind een toren, bouw mee in zijn ideeën, vraag wat hij/zij wilt wat je moet doen. Laat je eigen manier van spelen los, zodat je kind de ruimte krijgt om zijn/haar ervaringswereld te laten zien en om zelf het initiatief te nemen om te communiceren. Pas je eigen manier van communiceren aan bij die van je kind. Zo sluit je aan bij zijn/haar niveau en leer je je kind beter kennen.

Bronnen:

Chat met CJG043!We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.