BEDPLASSEN BIJ KINDEREN; OORZAKEN EN TIPS!

bedplassen zindelijkheid

Voor de meeste kinderen geldt dat zij een aantal maanden nadat ze overdag zindelijk werden ook ’s nachts zindelijk zijn. Meestal gaat dit min of meer vanzelf. Helaas geldt dat niet voor alle kinderen. Bedplassen komt zelfs best regelmatig voor. In dit artikel lees je alles over bedplassen, mogelijke oorzaken, de impact die bedplassen kan hebben naarmate je kind ouder wordt en ook tips voor hoe je je kind hierin kunt begeleiden en ondersteunen! 

Over bedplassen

De meeste kinderen die overdag zindelijk zijn, zullen na een aantal maanden ook ’s nachts zindelijk zijn. Voor sommige kinderen geldt dat ze in de kleuterleeftijd ’s nachts nog niet zindelijk zijn. Dat komt geregeld voor en is niet direct een reden tot zorg. Pas als kinderen na de kleuterleeftijd nog geregeld in bed plassen, wordt dit steeds meer als een probleem ervaren.

De ‘norm’ voor wanneer we in Nederland officieel spreken van bedplassen is als kinderen van 5 of 6 jaar minimaal gedurende drie opeenvolgende maanden minimaal twee keer per maand in bed plassen. Voor oudere kinderen ligt deze norm op tenminste een keer per maand. Hierbij mag geen sprake zijn van een onderliggende ziekte. Wanneer het gaat over bedplassen, wordt er verder onderscheid gemaakt tussen kinderen die ’s nachts nooit droog geweest zijn (primair bedplassen) en kinderen die al helemaal zindelijk waren maar die opnieuw in bed zijn gaan plassen (secundair bedplassen).

Hoe vaak komt bedplassen voor?

Uit cijfers van het Kenniscentrum Bedplassen blijkt dat ruim 15% van alle zesjarigen en 5% van de tienjarigen ’s nachts nog niet droog zijn. Voor de leeftijdsgroep tussen de 15 en de 18 jaar is dat naar schatting 1,5%. Bedplassen komt bij jongens twee keer zo veel voor als bij meisjes. Het is niet duidelijk wat daar de oorzaak van is.

Oorzaken van bedplassen

Hieronder zetten we een aantal mogelijke oorzaken van een terugval in zindelijkheid voor je op een rij:

  • Erfelijkheid; bedplassen blijkt vaak in de familie voor te komen. In onze westerse cultuur worden getallen genoemd van 35% tot 58%, waarvan de ouder ook bedplasser is geweest.
  • Slaapdiepte; kinderen die bedplassen onderscheiden zich in het slaappatroon niet van andere kinderen. Bovendien blijkt dat bedplassen in alle fasen van de slaap voorkomt. Daarom is de theorie dat ‘het bedplassen te maken heeft met het feit dat kinderen te diep zouden slapen’ onjuist. Echter in een recent onderzoek is wél aangetoond dat kinderen die bedplassen een hoge wekdrempel hebben. Dit betekent dat ze heel moeilijk wakker worden. Dus ook niet van het signaal van een volle blaas. Het is aannemelijk dat dat de oorzaak is van het bedplassen.
  • Rijping urineproductie; in het algemeen geldt dat drie jaar voor kinderen een leergevoelige periode is om zindelijk te worden. Dit betekent dat de meeste kinderen van die leeftijd ’s nachts vanzelf zullen droog blijven. Sommige kinderen zijn echter ‘laatkomers’. Zij zijn op driejarige leeftijd nog te onrijp om het zindelijkheidsproces te leren. Bij hen komt de leergevoelige periode later, bijvoorbeeld pas als ze vijf of zes jaar zijn. Dat betekent dat bij hen het bedplassen vanzelf overgaat naarmate ze ouder worden.
  • Hoge urineproductie; normaal gesproken is de productie van urine ’s nachts lager dan overdag. Bij kinderen die bedplassen, kan er sprake zijn van een hogere urineproductie ‘s nachts. Zeker wanneer er ook sprake is van een moeilijke wekbaarheid, kan dit de reden zijn dat deze kinderen het niet redden om ’s nachts droog te blijven. Voor deze oorzaak van bedplassen is een medicamenteuze therapie van bedplassen de laatste jaren sterk in de belangstelling gekomen.
  • Organische oorzaken; stoornissen aan nieren en urinewegen komen zelden voor bij kinderen die alleen last hebben van bedplassen en komen niet vaker voor dan bij de niet-bedplassende kinderen. Wel komen bij kinderen die bedplassen regelmatig urineweginfecties voor, maar deze kunnen juist ook het gevolg zijn van het slecht legen van de blaas. Ook volle darmen (obstipatie) kan resulteren in frequent plassen overdag en ’s nachts.
  • Emotionele problemen; wanneer kinderen na een periode van zindelijk te zijn geweest weer gaan bedplassen (secundair bedplassen) is bekend dat dit vaak te maken heeft met veranderingen zoals gezinsuitbreiding, een verhuizing of de scheiding van ouders. Of met gebeurtenissen die spannend zijn voor het kind, zoals Sinterklaas, verjaardagen, logeerpartijen. Ook spanningen op school, thuis, in relatie met ouders of spanningen als gevolg van bedplassen zelf kunnen eer rol spelen. Bij een kwart van de bedplassers spelen of speelden langdurige problemen in het gezin een rol. Wanneer er sprake is van dit soort emotionele factoren, is het belangrijk dat het basisprobleem eerst worden opgelost voordat er therapie wordt gestart.

Aandachttrekkerij of pesterij?

Soms wordt weleens gedacht dat kinderen in bed plassen om aandacht te trekken of te pesten, maar dat is vrijwel nooit de reden. De meeste kinderen vinden het juist heel vervelend dat hun dit overkomt, zonder dat ze er iets aan kunnen doen. Bedplassen is een onbewust proces en daarmee te ingewikkeld als manier om ongenoegen te uiten of aandacht te trekken. Wat ook weleens speelt, is dat ouders gefrustreerd raken, doordat hun kind zich schijnbaar onverschillig gedraagt ten opzichte van het bedplassen. Vaak heeft dit ermee te maken dat je kind zich geen raad weet met het probleem en daarom kiest voor een ontwijkende oplossingsstrategie; ‘als ik doe alsof het niet bestaat, is het er ook niet’.

bedplassen kind

Sociaal emotionele gevolgen van bedplassen

Bedplassen is een lastig probleem, dat soms verregaande gevolgen kan hebben. Gebleken is dat kinderen die lang in bed plassen dit als een zeer ernstig probleem ervaren. Ze hebben door het bedplassen een lager zelfbeeld en ze worden onzeker ten opzichte van leeftijdsgenootjes. Hoe ouder het kind wordt, hoe groter vaak de schaamte bij het kind. Hierdoor durft het kind bijvoorbeeld niet te gaan logeren of mee op kamp, waardoor het kind in een isolement kan raken. Het bedplassen wordt daardoor ook een sociale belemmering, wat voor veel ouders een reden is om op zoek te gaan naar een effectieve behandeling.

Omgaan met het bedplassen van je kind

Hoewel het voor jou als ouder natuurlijk ook best wel eens vervelend kan zijn als je kind regelmatig in bed plast, is het belangrijk om rust en vertrouwen uit te blijven stralen naar je kind. Hieronder lees je enkele dingen die je zelf kunt doen om met je kind aan de slag te gaan met het bedplassen:

Positieve stimulatie

Een positieve stimulatie is erg belangrijk; geef complimentjes als je kind een nacht droog gebleven is en hou het neutraal als het niet gelukt is. Een negatieve reactie of straf wanneer het misgaat, maakt je kind alleen maar nerveuzer, waardoor het bedplassen juist kan toenemen.

Beloningssysteem

Eventueel kun je ook een beloningssysteem inzetten in het kader van positieve stimulatie. Laat je kind bijvoorbeeld elke droge nacht een kruisje zetten op een speciale kalender. Voor een bepaald aantal kruisjes krijgt het kind dan een vooraf afgesproken beloning.

Plassen-lezen-plassen

Als je kind gevoelig is voor bedplassen, is het natuurlijk belangrijk erop te letten dat je je kind niet teveel meer te drinken geeft in de avond en dat het gaat plassen voor het slapen gaan. Wat je hier nog aan toe zou kunnen voegen, is dat je je kind eerst laat plassen, je kind daarna rustig in bed voorleest (of als je kind al wat ouder is, dat het zelf nog even wat leest) en dat het daarna nog een keer gaat plassen voordat het echt gaat slapen. Het idee is dat door deze ‘rust’ in te lassen de urineproductie gestimuleerd wordt en dat door opnieuw uit te plassen het kind met minder urine in het lijf de nacht begint.

Wakker maken

Wat ook kan helpen, is om je kind ’s avonds nog een keertje wakker te maken om te gaan plassen. Dat kan bijvoorbeeld als je zelf gaat slapen. Maar er zijn ook kinderen die al eerder op de avond in bed plassen. Als dat zo is, is het raadzaam je kind eerder op de avond wakker te maken. Belangrijk is in elk geval dat je je kind niet vaker dan 1x per nacht uit z’n slaap haalt. En dat je je kind – als dat gaat – goed wakker maakt. Anders leert je kind slapend te plassen en dat is niet de bedoeling.

Als je je kind hebt wakker gemaakt, laat je je kind zelf naar de wc gaan. Praat rustig tegen je kind, zodat het goed wakker blijft totdat hij/zij weer in bed ligt. Als je kind de rest van de nacht droog blijft, kan het opnemen elke avond met een half uur vervroegd worden net zolang tot men bij het tijdstip is aangekomen dat het kind één uur in bed ligt.

Merk je dat je kind moeilijk kan inslapen na het wakker maken en dat het daardoor de volgende dag niet uitgerust is, dan kun je ook ervoor kiezen om je kind te laten plassen zonder het helemaal goed wakker te maken. Als je merkt dat je kind met half-slapend plassen wel droog blijft, dan is het goed om dat een tijdje vol te houden om te kijken of dit effect heeft op het structureel droog blijven in de nacht.

kind jaar bedplassen

Behandelmethodes voor bedplassen

Wanneer je je zorgen maakt over het bedplassen van je kind, is het goed om dit eens bespreekbaar te maken met de huisarts. Samen met hem of haar kunnen eventuele onderliggende lichamelijke problemen uitgesloten worden en gekozen worden voor de meest passende behandelmethode. Zo zijn er verschillende medicijnen op de markt die kunnen werken tegen bedplassen. Maar vaak wordt er ook gekozen om te werken met de plaswekker.

Gebruik van de plaswekker bij bedplassen

Een goede methode tegen bedplassen, is de plaswekker. Geadviseerd wordt om de plaswekker te gebruiken vanaf 6 à 7 jaar. Bij het gebruik van de plaswekker is het namelijk belangrijk dat het kind het bedplassen zelf als een probleem ervaart en dus voldoende gemotiveerd is om iets tegen het bedplassen te doen.

Een plaswekker is een apparaatje dat werkt op batterijen, dat met een draadje verbonden is aan een speciaal broekje of inlegger. Voor het slapen gaan wordt de wekker door het kind samen met de ouders geïnstalleerd. Zodra er ‘s nachts een paar druppels op het broekje komen, gaat de wekker af. Als dit gebeurt, is het de bedoeling dat het kind uit bed gaat, de wekker uit zet, zijn plasje doet op het toilet, het gebruikte broekje vervangt en de wekker weer inschakelt. Het kind moet bij deze methode ‘s nachts niet slaapdronken naar het toilet gaan, maar alle stappen volgen. Het kind moet gaan slapen met het idee “ik moet wakker worden van de plaswekker, als ik het geluid hoor, spring ik uit mijn bed”. Indien het bed toch nat is, wordt geadviseerd het kind zelf te laten (helpen met) verschonen.

Bron: Kenniscentrum Bedplassen

Chat met CJG043!We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.