Hoest je kind vaak, heeft hij/zij een piepende of snelle ademhaling of is je kind benauwd? Dat is flink schrikken en het is logisch dat je je zorgen maakt. Er zijn verschillende ziekten die benauwdheid kunnen veroorzaken. Astma is er daar één van. Bij jonge kinderen is dat moeilijk te bepalen. Zo ook bij Gijs. Hij heeft al sinds zijn tweede astma. Alleen is dit pas sinds kort bekend geworden. Kinderen zoals Gijs krijgen niet altijd de juiste behandeling met mogelijk schade aan de longen als gevolg. Kinderlongarts Edward Dompeling van het MUMC+ wil daar verandering in brengen met een speciale ademtest en vertelt hier meer over.

Het verhaal van Gijs

Ongeveer vier op de tien kinderen onder de zes jaar hebben dezelfde klachten als Gijs. Jonge kinderen hebben nu eenmaal nog niet zo’n sterke afweer en lopen soms wel tien tot twaalf keer per jaar een virusinfectie op. Gelukkig groeien twee op de drie van deze groep over de klachten heen. Zij hadden dan alleen last van piepen door een virus. Maar de rest heeft minder geluk en krijgt astma.

Bijwerkingen van de medicijnen

“Helaas kunnen we niet goed voorspellen wie dat zijn”, vertelt Kinderlongarts Edward Dompeling. “Pas op vijf- à zesjarige leeftijd hebben we zekerheid. Tot die tijd krijgen kinderen met astma daardoor niet altijd de juiste medicijnen of te weinig van een medicijn. Dat is een groot probleem, want zo kunnen hun longen schade oplopen.”

Waarom krijgen niet alle kinderen die hoesten en piepen voor de zekerheid medicijnen tegen astma? Prof. Dompeling: “Omdat de medicijnen bijwerkingen hebben. Kinderen die ontstekingsremmers krijgen, kunnen bijvoorbeeld minder goed groeien. Ook hebben ze soms last van hartkloppingen, slapen ze slechter en laten ze vaker druk gedrag zien. We geven deze medicijnen dus liever pas als we zeker weten dat ze echt nodig zijn en ook echt helpen.”

Mondmaskertje

Op oudere leeftijd kan een longfunctietest meestal eenvoudig bepalen of iemand astma heeft. Maar hiervoor moet je hard in een apparaat blazen, en dat kunnen jonge kinderen nog niet op commando. Met financiële steun van het Longfonds ontwikkelden Prof. Dompeling en zijn collega’s daarom een andere manier om de allerkleinsten op astma te testen. “Met behulp van een mondmaskertje vangen we de adem van jonge kinderen op. Ze hoeven hierbij niet te blazen, maar kunnen gewoon rustig doorademen op de schoot van hun ouders, terwijl we ze afleiden met een spelletje of filmpje. De lucht die ze uitademen, komt in een ballonnetje terecht en hecht zich aan een buisje met koolstof. Daarna meet een speciaal apparaat hun ademstoffen.”

“De adem van jonge kinderen vangen we op met een mondmaskertje. Dit is gelukkig helemaal niet onprettig voor het kind.”

100% zeker

“Deze ademstoffen worden vergeleken met die van tweehonderd kinderen die ook astma hebben of alleen piepen door een virus. Kinderen met astma hebben namelijk dezelfde soort ontstekingsstofjes in hun adem. Samen met wat extra informatie kunnen we zo met 85% zekerheid zeggen of een kind astma heeft of niet. En we hopen de test nog verder te verbeteren, zodat we het straks bijna 100% zeker weten.” Voor kinderen zoals Gijs wordt de ademtest in onderzoek verder uitgetest (ADEM2 project). Daarbij wordt de gezondheidswinst en de besparing van zorgkosten in kaart gebracht. “Pas dan kunnen we de zorgverzekeraars overtuigen om de ademtest te vergoeden”, zegt Edward Dompeling. “Daarna mogen huisartsen de test gebruiken bij alle kinderen bij wie ze astma vermoeden.”

ADEM2 onderzoek

Op dit moment loopt de ADEM2 studie, een eenvoudige ademtest bij peuters van 2 en 3 jaar. Hiervoor worden peuters met en zonder luchtwegklachten gezocht. “Bij de helft van de kinderen met klachten horen de ouders en artsen de uitslag. Wie in die groep astma blijkt te hebben, krijgt vervolgens de nodige medicijnen om nog beter behandeld te worden. De kinderen die over de klachten heen groeien kunnen gerustgesteld worden. Waarschijnlijk profiteert deze groep maar weinig van een onderhoudsbehandeling met astmamedicatie”, legt Prof. Dompeling uit. Meestal kunnen kinderen die over de klachten heen groeien ook bij hun eigen huisarts blijven. Binnen de ADEM2 studie zoeken we ook een controlegroep van 100 peuters zonder luchtwegklachten. Deze groep is belangrijk voor het onderzoek naar de betrouwbaarheid van de blaastest en de onderliggende oorzaken van astma op jonge leeftijd.”

Help je mee?

Wil jij meewerken aan dit onderzoek naar deze nieuwe methode om de diagnose astma vroeger te kunnen stellen? Hiervoor is 1 keer per jaar een bezoek met je peuter in het ziekenhuis nodig totdat je kind de leeftijd van 6 jaar heeft bereikt. Waarbij verschillende (adem)testen op speelse wijze worden uitgevoerd.

Vraag een informatiepakketje aan bij het ADEM2 onderzoeksteam via mail: ADEM2studie.kindergeneeskunde@mumc.nl of telefoonnummer: 06 – 50 03 98 25.

Meer info

In Nederland is in een periode van 30 jaar een viervoudige toename van astma bij kinderen opgetreden. Op dit moment heeft zo’n 15 procent van de kinderen tot zes jaar er mee te maken. Met een vroege astma diagnose zal de kwaliteit van leven van kinderen met chronische luchtwegklachten veel beter worden door een betere longfunctie, minder astma-aanvallen en minder ziekenhuisopnames. Het MUMC+ loopt in de wereld voorop met dit type onderzoek.