BUITENSHUISPROJECT: OOG VOOR DE KINDEREN

In gesprek met Nadine Krux (l) en Nadine Horembach (r)
In gesprek met Nadine Krux (l) en Nadine Horembach (r)Linking Pins Buitenshuisproject van MEE

Het Buitenshuisproject in Maastricht is een project dat door het Trimbos Instituut geïnitieerd is. Het is in het leven geroepen voor kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblematiek. Deze kinderen krijgen thuis, vaak onbedoeld, heel wat mee van de problematiek van hun ouders en kunnen daardoor een bepaalde druk of stress ervaren. Zoals bij het niet weten hoe papa of mama nu gaat reageren of afhankelijk van de leeftijd zorg moeten dragen voor broertjes/zusjes. Dit project is er om deze kinderen te ontlasten van de problematiek van de ouder(s) en te zorgen dat ouders de rust vinden om op de behandeling te focussen of een moment voor zichzelf te pakken. Hoe? Nadine Krux en Nadine Horembach van MEE vertellen er meer over!

Oog voor de kinderen

“Het project is er voor kinderen van 0-18 jaar, waarvan 1 van de ouders of beiden een verslavingsproblematiek hebben of een licht verstandelijke beperking. Of waarbij er sprake is van psychische problematiek, zoals een depressie, dwang- of angststoornis, borderline, PTSS of door een crisis in het gezin als ziekte of overlijden. Een voorwaarde is dat de Geestelijke Gezondheidszorg (volwassen-GGZ) betrokken is bij het gezin en het gezin aanmeldt (met toestemming van het gezin). En ook al is er meer hulpverlening in het gezin, dan kunnen wij toch vaak van betekenis zijn. Wij hebben namelijk oog voor de kinderen.”

Gewoon zijn, net als andere kinderen

“Onze insteek is dat we de situatie voor deze kinderen normaliseren, dat ze gewoon kind kunnen zijn net als andere kinderen. Wij kijken met een helicopterview naar wat er allemaal speelt in het gezin en naar wat er nodig is, zodat de kinderen zich op een goede manier kunnen ontwikkelen. Al naar gelang de leeftijd van het kind spelen er weer andere behoeftes. Een jong kind opvangen in een kinderdagverblijf kan een goede oplossing zijn; een kind van 13 jaar wil bijvoorbeeld voetballen. De kinderen gaan naar een reguliere setting en niet naar een speciale groep, zodat ze gewoon kind kunnen zijn.”

Doel van het Buitenshuisproject

“Het doel is de stress verminderen voor deze kinderen en hun welbevinden vergroten door hen meer tijd in een gewone, ontspannen situatie te laten doorbrengen. We weten dat er jaarlijks meer dan 400.000 ouders in Nederland kampen met deze problematieken. En ondanks dat de meeste ouders proberen de problemen weg te houden bij hun kinderen, lukt dit niet altijd. Met mogelijk schadelijke gevolgen voor de kinderen op korte en lange termijn. Er is in deze gezinnen namelijk 2 tot 3 keer zoveel kans op kindermishandeling. En deze kinderen hebben 2 tot 3 keer zo veel kans op het ontwikkelen van een psychische stoornis of verslaving. Wij willen heel graag met dit project deze negatieve cirkel doorbreken samen met het gezin.”

Ondersteuning van de ouders

“Het mooie is dat het project ouders gelijktijdig ontlast en hen de ruimte biedt om aan hun problematiek te werken. Als ouders hulp nodig hebben, kijken we mee of we samen tot oplossingen kunnen komen of passende hulp kunnen organiseren. Het kan dan bijvoorbeeld om ontoereikende financiën gaan of dat het voor een ouder moeilijk is om het kind naar de opvang te brengen. We kijken dan eerst samen of er in de nabijheid iemand is waarop teruggevallen kan worden. Een oplossing in het eigen netwerk is vaak een duurzame oplossing. Maar hulp vragen, is niet altijd zo makkelijk. Ouders voelen zich bezwaard. Een steuntje in de rug om deze drempel over te gaan, wil dan helpen. Soms worden de voor de hand liggende oplossingen ook niet gezien door ouders, vanwege hun problematiek of omdat ze al langer in die situatie verkeren. In gesprek met familieleden blijkt vaker dat de openheid voor hen een opluchting is, omdat ze graag willen helpen maar niet goed weten hoe.”

oudercursus laat je niks wijsmaken

Linking pins

“Onze rol is dat wij de contacten met de voorzieningen, zoals de kinderopvang, school of sportclub leggen. We zijn de verbindende schakel. We gaan het gesprek aan met ouders, gaan in op hun vragen op en zoeken samen naar mogelijkheden. Ook hebben we contact met de GGZ-behandelaars van de ouders. In de gesprekken met de voorzieningen, willen we hen ook duidelijk maken wat er aan de hand is. Vaak is het onkunde of overmacht waardoor ouders iets niet kunnen. We proberen zo begrip voor de situatie te kweken en te voorkomen dat er meteen een stempel wordt gegeven.”

Preventief programma

“Van de 12 gemeenten in Nederland die meedoen aan dit project, is Maastricht de enige gemeente die ervoor gekozen heeft om dit programma preventief in te zetten. Dit door de keuze te maken om het aanmelden van de ouders bij de GGZ-behandelaars neer te leggen. Deze ouders hebben of krijgen allen een behandeling binnen de Geestelijke Gezondheidszorg. Het gaat er daarbij om dat de GGZ-behandelaar bij een cliënt die ook ouder is, vroegtijdig een inschatting maakt of de problematiek van deze ouder een negatieve uitwerking heeft of kan hebben op de kinderen. En indien dit zo is, dan aan het Buitenshuisproject denkt en contact met ons opneemt.”

Bekendheid van project

“Behandelaars kunnen ouders op de hoogte stellen en bij goedkeuring ons uitnodigen voor een gesprek. Of bij twijfel kunnen ze ook met ons sparren om te kijken of dit project van betekenis kan zijn. We gaan ook graag samen met de behandelaar in gesprek met de ouder(s) om uitleg te geven over het project. We willen dat de drempel zo laag mogelijk is om contact met ons te leggen. We hebben dan ook heel wat tijd geïnvesteerd in het breed bekend maken van het project binnen de GGZ. In november 2018 is het project gestart voor de duur van 2 jaar. Maar we merken dat het tijd en herhaling nodig heeft voordat dit echt tussen de oren zit. Er is wel progressie te zien, de behandelaars die contact met ons hebben gehad, melden zich nu vaker. We hopen dat zij collega’s ook tippen.”

Wanneer is het project geslaagd?

“Het project is geslaagd, als het in positieve zin genoeg oplevert voor de ouders en kinderen. Zowel ouders als oudere kinderen worden bevraagd. Als het project slaagt, dan wordt dit programma voortgezet. De gemeente Maastricht heeft ervoor gekozen om de aanpak in te richten op een eventuele structurele inbedding. Deelnemende ouders krijgen bijvoorbeeld niet de kinderopvang gratis en voor niets, maar inkomensafhankelijk betalen zij een vergoeding hiervoor. Dit kan na de looptijd van het project gewoon gecontinueerd worden, er is dan geen sprake van een eventuele knip.”

Meer weten?

In deze infographic kun je meer informatie lezen over het landelijke Buitenshuisproject van Trimbos.