DE IMPACT VAN EEN SCHEIDING OP PUBERS

In gesprek met Michelle, Maud en Yvonne van Stichting Yvoor
In gesprek met Michelle, Maud en Yvonne van Stichting YvoorGespecialiseerd in begeleiding bij (complexe) scheidingen

Wat is de impact van een scheiding van ouders voor pubers? Wij vroegen het aan een aantal teamleden van Stichting Yvoor. Zij zijn gespecialiseerd in het begeleiden van ouders en kinderen bij (complexe) scheidingen en delen graag hun kennis en ervaring!

Identiteit

“Kinderen in de puberteit hebben de ontwikkeltaak zich los te maken van hun ouders. Ze zijn meer met zichzelf bezig, het ontdekken van hun eigen identiteit. En ook het contact met leeftijdsgenootjes is erg belangrijk. Daarnaast loopt dan nog de seksuele ontwikkeling, waarin het nodige geëxperimenteerd en ontdekt moet worden. Al met al is de puberteit voor veel jongeren een verwarrende periode. Wanneer een kind in die fase geconfronteerd wordt met de scheiding van zijn ouders, maakt dit alles nog complexer. In reactie hierop zie je dat sommige kinderen ervoor kiezen te stoppen met ‘puberen’ om hun ouders te sparen. Zij missen dan die experimenteerfase en belangrijke stappen in het losmaakproces. Maar er zijn ook jongeren die zich juist enorm gaan afzetten tegen hun ouders. En juist omdat ze zo zoekende zijn in hun identiteit, zijn jongeren in deze fase erg gevoelig voor afwijzing. Wat ze dan tegelijkertijd weer heel erg in de hand kunnen werken door hun gedrag. Dat is nogal eens een spanningsveld…”

Zelf bepalen

“Wat natuurlijk ook heel erg bij de puberteit hoort, is het zelf willen bepalen”, vervolgt Maud haar verhaal. En hoewel ze zelf vinden dat ze al veel te zeggen hebben, moeten ze over veel dingen toch met ouders afstemmen. Als je ouders dan gescheiden zijn, moet dat dus twee keer. Dat maakt dingen ingewikkeld; zeker als ouders het dan ook nog eens niet met elkaar eens zijn. Het wordt ook allemaal een stuk complexer voor jongeren als ouders wat verder uit elkaar gaan wonen. Met alle gevolgen van dien voor het contact met vriendjes, de afstand tot de school… Soms komen pubers dan op een punt dat ze – om het allemaal wat makkelijker te maken – kiezen voor één wereld (omgeving) en dan dus ook voor één ouder.”

Verborgen kwetsbaarheid

“Wat ik ook wel typerend vind voor deze doelgroep”, vult Yvonne aan, is dat de kwetsbaarheid bij pubers vaak moeilijk wordt gezien. Het is vooral het beeld van de ‘altijd boze, dwingende puber, die vooral gericht is op z’n eigen belang’ dat op de voorgrond staat. Maar vaak zit hier zoveel verdriet onder. Ze worden denk ik te makkelijk voor volwassene aangezien. Terwijl ze nog heel veel moeite hebben om hun eigen behoeften te voelen en verwoorden. Dit maakt dat pubers ook gevoeliger kunnen zijn voor het ontwikkelen van depressies. En voor parentificatie. Zeker bij de wat oudere pubers kunnen ouders geneigd zijn om hun kind teveel te betrekken bij de problemen die er spelen. Waardoor een kind zich enorm verantwoordelijk gaat voelen en gaat zorgen. En daardoor weer onvoldoende toekomt aan zijn eigen ontwikkeltaken.”

Gesloten

“Hoewel vrienden heel belangrijk zijn in deze fase, delen pubers onderling doorgaans niet zoveel over hoe het thuis gaat. Ze knallen bij wijze van spreken de deur dicht thuis en daarmee is het dan ook klaar. School is school, vrienden zijn vrienden. Soms kan veel van huis zijn, ook letterlijk een vlucht zijn van de problemen daar. Tegelijkertijd zie je ook dat jongeren zich hierdoor eenzaam kunnen voelen. En gaan vluchten voor hun gevoelens. Bijvoorbeeld door overmatig schermgebruik, denk aan gamen of social media. Of als ze wat ouder zijn, gebruik van middelen. Schoolprestaties kunnen eronder gaan lijden. Soms gaan jongeren spijbelen…”

Liefde en seksualiteit

“Zoals gezegd hebben pubers ook een belangrijke ontwikkelingstaak op het gebied van hun seksuele ontwikkeling. Door een scheiding kunnen jongeren ‘vroegrijp gedrag’ vertonen, waar ze emotioneel eigenlijk nog helemaal niet aan toe zijn. Ook wisselende relaties kunnen een gevolg zijn als kinderen niet geleerd hebben conflicten op een goede manier op te lossen. Maar ook zie je wel eens dat jongeren zich juist heel erg afzijdig houden van de andere sekse.”