SOCIALE DRUK OP SOCIAL MEDIA

sociale druk puber social media

Helaas lezen we met enige regelmaat berichten in de krant over jongeren die zelfmoord plegen, nadat zich iets heeft afgespeeld op sociale media. Hoewel dit natuurlijk de extremen zijn, zegt het wel iets over de druk die social media oplevert in het alledaagse leven van pubers. Niet voor niks dat er gesproken wordt over ‘social media stress’. In dit artikel staan we stil bij de rol van social media in het leven van jongeren en de druk die dit met zich mee kan brengen.

24/7

Waar tieners en jongeren zich ‘vroeger’, voor het digitale tijdperk, na school konden terugtrekken in hun eigen veilige omgeving, geldt voor de huidige generatie jongeren dat ze continu in contact (kunnen) staan met hun leeftijdsgenoten. Door social media is ‘de groep’ er namelijk altijd. Het is heel lastig voor jongeren om zich hieruit los te maken. En dat gaat ten koste van de tijd die ze hebben voor zichzelf. Jongeren zijn tegenwoordig haast altijd ergens mee bezig en de mobiel is daarbij ook altijd binnen handbereik. Enkel onder de douche is er even tijd om echt af te schakelen!

Innerlijke stem

Doordat jongeren nauwelijks nog tot rust komen, is het lastig voor ze om weer op te laden. Maar dat niet alleen; doordat ze continu blootgesteld worden aan prikkels van buitenaf, is het ook moeilijker voor ze om te luisteren naar hun ‘innerlijke stem’. Terwijl dat juist in deze fase zo belangrijk is om te ontdekken wie ze zijn en wat ze willen. Hoe voel ik me eigenlijk en waarom is dat zo? Wat vind ik daarvan en wat wil ik daarmee? Ga ik met deze jongen naar bed of niet? En al dit soort zaken meer…

Op zoek naar identiteit

Voor pubers – vroeg en nu – is het aansluiting vinden bij ‘de groep’ een belangrijke ontwikkelingstaak. Door zich te spiegelen aan bepaalde leeftijdsgenoten ontwikkelen ze geleidelijk hun eigen identiteit. Door de komst van social media gebeurt dit ‘spiegelen’ tegenwoordig veelal online. Jongeren zien op social media wat anderen allemaal gepresteerd hebben of aan het doen zijn. Ze zijn voortdurend bezig zichzelf te vergelijken met de groep. Bovendien geldt in de pubertijd dat de mening en goedkeuring van leeftijdsgenootjes erg belangrijk is. En dat is natuurlijk precies waar het bij social media om draait! Met één druk op de knop kun je je waardering laten blijken. Vanuit de behoefte aan bevestiging is het goed voor te stellen dat het verzamelen van hartjes en likes een haast verslavende werking kan hebben. En dat de impact van het uitblijven van deze positieve reacties even groot is!

Groepsdynamiek

Dat de mening van ‘de groep’ belangrijk is voor pubers, is dus niets nieuws. Wat wél veranderd is door de komst van social media, is dat de groepsdynamieken wat grilliger geworden zijn. Justine Pardoen, specialist op het gebied van Media-opvoeding, stelt in Jan Magazine (juli 2017) zelfs dat de vriendengroepen van pubers een ‘onveilige plek’ zijn: ‘het evenwicht in de vriendengroep die je denkt te hebben opgebouwd, kan zomaar opeens verschuiven. Doordat twee meiden uit de groep bijvoorbeeld iets hebben meegemaakt of iets weten, waar jij niet over kunt meepraten. En dan opeens kun je het idee hebben er niet meer bij te horen. Pubers moeten dus telkens opnieuw checken ‘zijn dit nog wel mijn vrienden?’, aldus Pardoen. De ene dag ben je de held(in) op social media en krijg je honderden hartjes, de dag erna kan de groep zich ook zomaar tegen je keren’.

>> Lees ook: 6 tips bij het omgaan met online pesten

Een voorbeeld uit de praktijk

Pardoen illustreert de grilligheid van het groepsproces op social media met het volgende voorbeeld:

Een vriendengroep begint ’s ochtends met appen. Daan zegt: ik ben ziek. Sophie antwoordt: wat shit. Sanne zegt: ik breng vanmiddag wel mijn aantekeningen bij je langs. En dan komt Jesse met het bericht: ik ben ook ziek. Maar daarop reageert niemand…

Dit voorbeeld laat zien hoe weinig er nodig is om iemand zich buitengesloten te laten voelen. En daarbij hoeft dus ook helemaal geen opzet in het spel te zijn! Het is niet zo dat de groep ‘afgesproken’ heeft om Jesse buiten te sluiten. Waarschijnlijk heeft gewoon geen van de vrienden eraan gedacht om ook Jesse het aanbod te doen de aantekeningen langs te brengen. Misschien woont Jesse net wat verder weg? Toch is de kans groot dat Jesse dit wel op zichzelf zal betrekken en gaat nadenken over zijn positie in de groep. 

Heel snel, heel groot

Wat uitsluiting via social media extra ingewikkeld maakt, is dat iedereen het kan volgen. Hierdoor kunnen dingen heel snel, heel groot worden. Denk aan het meisje dat een naaktfoto verstuurt aan haar vriendje, dat de volgende dag door de hele school uitgelachen wordt, omdat dit vriendje het nodig vond de foto door te sturen… De schaamte die dit met zich mee brengt en de angst om dag in dag uit de confrontatie met leeftijdsgenoten aan te gaan, kan verstrekkende gevolgen hebben, zo weten we. Doordat pubers erg in het moment leven, kunnen ze moeilijker relativeren en voelen de dingen voor hen heel groot aan. Ze vergeten dat hetgeen in het hier-en-nu veel impact op hen heeft van voorbijgaande aard is en over een tijdje heel anders kan voelen. Vandaar dat ook een ogenschijnlijk ‘klein’ voorval op social media, voor een puber al tot serieuze stress kan leiden!

Chat met CJG043!We hopen dat dit artikel je geholpen heeft. Wil je meer weten of heb je nog vragen? Chat met ons! We denken graag met je mee.