“De taalontwikkeling van je kindje verloopt in fases. Een baby kan een ouder nog niets vertellen met woorden. Dit betekent echter niet dat een baby niet kan communiceren. Als je weet hoe je baby je iets duidelijk kan maken, ben je alerter op alle signalen van je kleintje.” Aldus logopediste en Babycoach Esther Sluijsmans, die ons beschrijft hoe de taalontwikkeling van een baby verloopt.

Voor de geboorte

“In de buik hoort de baby de stem van moeder, vader, broertjes, zusjes en zelfs andere geluiden van binnen en buiten de buik. De manier van praten, de stemmen en veel voorkomende patronen gaat hij herkennen en dat wekt vertrouwen. Praat maar veel tegen je buik wanneer je zwanger bent, want hoe meer je baby de stem van vader, moeder en andere bekenden hoort tijdens de zwangerschap hoe vertrouwder hij ermee wordt.”

Lichaamstaal baby: de eerste weken na de geboorte

“Zodra je baby geboren is, herkent hij niet alleen het stemgeluid van de moeder of vader, ook reageert hij sterk op warmte en geur. Deze prikkels maken hem rustig, bieden troost en geven hem een veilig gevoel. Voelt een baby zich niet op zijn gemak, heeft hij honger, voelt hij zich eenzaam, dan is huilen de meest herkenbare manier om dit duidelijk te maken. Maar met zijn lichaam vertelt je baby je al heel veel. Zijn de handjes los en open, dan is de baby ontspannen of in rust. Strekt en spreidt je baby plots zijn vingers dan kan het zijn dat hij geschrokken is of dat een handeling te snel ging.”

>> Lees hier hoe je de lichaamstaal van je baby kunt herkennen.

Taalontwikkeling baby van 2-3 maanden oud

“Je baby kan steeds beter zien. Hij probeert mensen te volgen, bewegende beelden boeien hem. In deze fase kijkt de baby ook graag naar de gelaatsuitdrukking in mama’s of papa’s gezicht. Rond 6 weken herkent hij de stem van zijn ouders en rond 8 weken reageert hij hierop. Door veel te praten tegen je baby stimuleer je de spraak en het taalgebruik.

Je baby begint nu ook al wat geluiden te maken. Een leuk spel is ‘samen praten’. Maak geluiden tegen je baby, praat tegen je baby of maak gekke geluiden. Geef je kind de tijd om te reageren, wacht enkele seconden, misschien maakt hij geluidjes terug.

Hij leert meer manieren om met zijn lichaamstaal – non-verbaal – iets duidelijk te maken. Hij keert zijn hoofd of verbreekt het oogcontact, wanneer hij klaar is met spelen. Hij gaapt en wrijft in zijn oogjes wanneer hij moe is. De wenkbrauwen gaan omhoog wanneer hij verbaasd is. Herken je deze signalen dan kun je hierop inspelen of benoem wat je ziet. Hiermee geef je aan dat je hem begrepen hebt.”

Babytaal: 3-5 maanden oud

“Je baby kan zijn lichaam bewuster aansturen. Tussen 3 en 5 maanden worden kleuren helderder en kan hij beter diepte zien. Hij gaat langzaam beseffen dat mensen reageren op zijn gedrag zoals lachen en huilen.

Je kind maakt steeds meer geluiden. Hij herkent bekende stemmen heel goed. Hij begrijpt de emotionele toon van je woorden. Zo kent hij het verschil tussen lieve, koesterende woorden en een verbiedende stem. Welke woorden je gebruikt, maakt nog niet zoveel uit. Hij luistert met name naar de toon en intonatie.

De non-verbale communicatie wordt weer meer uitgebreid. Je baby gaat zijn lichaam steeds bewuster inzetten om je iets duidelijk te maken. Hij laat het middels zijn hele lijfje zien als hij blij is: hij slaat dan met armen en benen, kijkt vrolijk en maakt blije ‘kir’ geluiden. Een ander voorbeeld, hij reikt en kijkt naar de fles als hij honger heeft. Hij gaat steeds meer experimenteren met zijn stemgeluid, lippen en tong, hij oefent zijn spreken.”

Taalontwikkeling Baby vanaf 6 maanden

“Een baby gaat woorden en handelingen begrijpen. Taal wordt gekoppeld aan handelingen en voorwerpen. Hij begrijpt eenvoudige taal als: “jij gaat slapen” (wanneer je hem de slaapzak aandoet), “mmm, lekker eten!” (wanneer hij het fruithapje krijgt) en “waar is papa?”. Op deze leeftijd kunnen ouders dan ook heel goed beginnen met het gebruiken van babygebaren. Door het inzetten van babygebaren hoort hij niet alleen taal, maar ziet hij ook iets. Dit is een extra stimulatie om taal te begrijpen.

>> Lees ook eens: Contact met je baby via taal, spel en beweging.

Je kindje gaat steeds beter begrijpen wat om hem heen gebeurd, maar kan nog niets hierover vertellen middels woorden. Daarom is het extra van belang om de non-verbale signalen die je kind laat zien, te observeren. Denk aan gebaren (zwaaien), wijzen, kijken, reiken, geluiden maken, huilen, ergens naar toe tijgeren of rollen. Wanneer je dit gedrag herkent, maakt dit het contact met je kind prettiger.

Met ongeveer 6 maanden begint je baby te brabbelen. Je hoort dan klanken en woordjes als ‘dadada’, ‘mamama’ of ‘wadada’ met bijpassende zinsmelodie en intonatie. Het lijkt wel of je kleine een gesprekje met je wilt voeren, hij maakt steeds meer echt contact. Maar je baby bedoelt nog niks met deze brabbelwoorden. Wel weet hij dat hij aandacht krijgt met zijn gebrabbel en dat is leuk. Na het brabbelen volgt meestal het eerste ‘echte’ woordje. Dit is meestal zo rond de eerste verjaardag.”

Over Esther Sluijsmans

“Ik ben moeder van 4 dochters. Ik heb werkervaring als logopediste op een school voor kinderen met spraak- en taalmoeilijkheden. Aldaar heb ik een aantal jaren geleden scholing gevolgd in gebaren als ondersteuning van de spraak en taal. Gedurende deze opleiding werd mij duidelijk dat gebaren niet alleen een goede ondersteuning bieden bij kinderen waarbij de spraak- en taalontwikkeling anders verloopt dan normaal. Ook bij zeer jonge kinderen (baby’s, dreumesen en peuters) kunnen gebaren een grote meerwaarde hebben en ondersteunend werken in de spraak- en taalontwikkeling.

Al mijn kinderen heb ik met plezier opgevoed met gebaren. En omdat deze materie mij zo aansprak heb ik me in 2013 aangesloten en een opleiding gevolgd bij Nadine Meyer van Zing Speel Gebaar en mag ik me babygebaren docent noemen. Ik geef regelmatig cursussen en workshops over ‘Communiceren met zeer jonge kinderen’, waarbij de nadruk ligt op het gebruik van gebaren. Daarnaast ben ik Babycoach en wil ik graag jonge ouders begeleiden in het stukje communicatie en interactie tussen ouders en zeer jonge kinderen. Kijk ook eens op mijn website: Babycoaching Esther.”