JONGEREN OP GEZOND GEWICHT IN MAASTRICHT

In gesprek met Fleur Verkade
In gesprek met Fleur VerkadeJOGG-regisseur Maastricht

In dit interview met Fleur Verkade, JOGG-regisseur voor de gemeente Maastricht lees je alles over de JOGG-aanpak (Jongeren op Gezond Gewicht) in de stad Maastricht. 

Overgewicht in Maastricht

Wist je dat Maastrichtse jongeren vaker kampen met overgewicht dan hun leeftijdgenoten in Zuid-Limburg en de rest van Nederland? Waar in Maastricht bijvoorbeeld 12% van de 5-6 jarigen kampt met overgewicht, ligt dit percentage voor Zuid-Limburg op 10%. Van de 13-17 jarigen kampt 17% met overgewicht in Maastricht, ten opzichte van 15% in Zuid-Limburg.

In de wijken Malberg en Limmel-Nazareth is het percentage te dikke kinderen het hoogst, zo blijkt uit de stedelijke overgewicht cijfers van de GGD Zuid-Limburg. Misschien vraag je je af waarom het erg is dat veel kinderen wat te dik zijn? Eigenlijk is niet het overgewicht zelf, maar de gevolgen van overgewicht het probleem. Overgewicht kan op termijn namelijk leiden tot suikerziekte, hart- en vaataandoeningen, sommige vormen van kanker, gewrichtsklachten en depressie. Dit maakt overgewicht tot één van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid.

Daarom vinden gemeenten het belangrijk iets te doen aan dit probleem! De wijken Malberg en Limmel-Nazareth zijn benoemd tot JOGG-wijken (JOGG staat voor het landelijke programma Jongeren op Gezond Gewicht). Maar ook stadsbreed en in het Heuvelland worden er vanuit het JOGG-programma activiteiten opgezet om te komen tot een gezonder gewicht bij jongeren.

Waarom hebben zoveel jongeren overgewicht?

Jongeren groeien op in een ‘obesogene’ samenleving. Dat wil zeggen; een omgeving die uitnodigt om veel te eten en weinig te bewegen. We worden voortdurend verleid om (te) zout, (te) zoet en (te) vet te eten. Thuis, op school, op straat en op het sportveld: kinderen worden omringd door reclameboodschappen over vaak ongezonde en calorierijke voedingsmiddelen en dranken. Bovendien zijn deze producten ook haast overal verkrijgbaar.

Daarnaast gaan we veelal zittend door het leven. Jongeren worden bijvoorbeeld met de auto naar school gebracht, zitten daar de hele dag in de klas, bij thuiskomst kruipen ze achter de computer en ’s avonds nog voor de tv. Voor actief bewegen blijft maar weinig tijd over. Daardoor neemt onze energiebehoefte af, terwijl we via ongezonde voeding meer calorieën binnen krijgen. Het ideale recept voor het ontstaan van overgewicht!

>> Lees ook: De effecten van beeldschermgebruik op de ontwikkeling van kinderen en jongeren

De JOGG-filosofie

Het JOGG-programma steekt in op deze ‘obesogene’ samenleving. Het idee is dat als kinderen opgroeien in een gezonde omgeving en met een gezonde leefstijl, dit hun hele leven de normaalste zaak van de wereld wordt. Want tijdens hun jeugd leren kinderen wat leuk is en wat normaal is. En dat geldt ook voor wat een gezonde leefstijl inhoudt. Daarom streeft het JOGG-programma naar een samenleving waarin alle kinderen en jongeren wonen, leren, recreëren en werken in een gezonde omgeving met structureel aandacht voor een gezonde leefstijl in het algemeen en voor een gezond gewicht in het bijzonder. Een omgeving waarin de gezonde keuze weer de normaalste zaak van de wereld is. Het JOGG-programma wil dit bereiken door samen te werken met en verbindingen te leggen tussen allerlei partijen in de stad.

Fleur Verkade JOGG-regisseur Maastricht

In gesprek met Fleur Verkade – JOGG-regisseur in Maastricht

Omdat we graag wat meer willen weten over het JOGG-programma in Maastricht, gaan we in gesprek met Fleur Verkade. Zij is sinds november 2015 actief als JOGG-regisseur. “We hebben ervoor gekozen om klein te beginnen, op twee scholen in Malberg en Limmel. Deze scholen waren al actief bezig met voeding en gezondheid en wilden graag meer. Wij geloven erin dat je moet aansluiten op initiatieven die er al zijn in de stad, op plekken waar al energie zit. Dat hebben we dus gedaan!”.

Gezonde School en Basisschool in Beweging

“Het JOGG-programma kun je in verschillende settings uitvoeren, waaronder op school. Het landelijke programma ‘De Gezonde School’ is een aanpak die past binnen het JOGG-programma op scholen. De scholen in Malberg en Limmel wilden graag een ‘Gezonde School’ worden. De rol van JOGG daarin is vooral verbindend. Maastricht Sport was bijvoorbeeld al bij een aantal basisscholen in Maastricht (waaronder ook de JOGG-scholen) bezig met het programma ‘Basisschool in Beweging’. We hebben een werkgroep opgericht, waarin we een contactpersoon van school, een contactpersoon van Maastricht Sport, een medewerker van de GGD en JOGG samen hebben gebracht. Een van de doelen van deze werkgroep is de schoolomgeving zodanig in te richten dat ‘de gezonde keuze’ de makkelijkste keuze is. En dat de school beweegvriendelijk wordt ingericht met aandacht voor goed bewegingsonderwijs. Het is belangrijk om daar ook de ouders in mee te nemen, want je schiet er natuurlijk niets mee op als kinderen op school ‘gezonde keuzes’ maken en het thuis weer de andere kant op gaat!”.

>> Lees ook: Het belang van bewegen en sporten voor een kind

Het begint met luisteren…

“De werkgroep is begonnen met het creëren van draagvlak bij het team en ouders. Het is nodig om goed te luisteren naar wat ouders belangrijk vinden. Daarom zijn we in gesprek gegaan met leerkrachten en met ouders. Daarin hebben we hen vragen gesteld als ‘hoe zien jullie de rol van school rondom de gezondheid van je kind?’ en ‘welke gezondheidsthema’s vinden jullie het belangrijkst dat school oppakt?’. De meeste ouders kiezen dan voor ‘Welbevinden en Sociale Veiligheid’. Ze vinden dus het ‘t allerbelangrijkst dat school een omgeving is waar hun kind lekker in z’n vel zit. Het mooie is dat daar heel veel raakvlakken zitten met ‘gezondheid en bewegen’. We weten namelijk dat als kinderen veel bewegen op het schoolplein, er minder wordt gepest. En dat als kinderen een gezondere leefstijl hebben, ze lekkerder in hun vel zitten”.

Samen aan de slag!

“Vervolgens zijn we aan de slag gegaan met het organiseren van een ‘kick-off’ op beide scholen. Tijdens deze middag wilden we laten zien wat de wijk al allemaal te bieden heeft op het gebied van gezondheid. Samen met partners uit de wijk hebben we een interactief programma georganiseerd op het schoolplein. Kinderen en hun ouders konden allerlei dingen doen, zoals gezonde wafels bakken in de Educatiebus van de Tapijntuin, het volgen van judo- en dansclinics en het maken van gezonde traktaties. Dit was een groot succes! De opkomst was onverwacht hoog en de reacties van ouders en kinderen zeer positief!”.

Jongeren op Gezond Gewicht Maastricht

Stap voor stap

“De scholen hebben vanuit Basisschool in Beweging een actieplan gemaakt van wat zij willen bereiken op het gebied van sport, voeding en gezondheid en hoe ze dit willen gaan doen. Je kunt niet alles in één keer aanpakken, dus het gaat stap voor stap. Om het vignet ’Gezonde School’ themacertificaat Sport en Bewegen te kunnen behalen, moeten onder andere de gymlessen aan een bepaalde kwaliteit voldoen. Daarom worden de leerkrachten die deze lessen geven, gecoacht door Maastricht Sport. En er moet veel aandacht zijn voor het naschoolse sportaanbod en bewegen op het schoolplein. Bij de JOGG-scholen bleek dit al snel goed geregeld. Daarom kregen zij dit themacertificaat al tijdens de kick-off uitgereikt! Deze scholen kunnen zich nu nog verder gaan specialiseren op het thema sport en bewegen. Maar men kan zich bijvoorbeeld ook gaan richten op een gezond traktatiebeleid, gezonde tussendoortjes en het drinken van water op school”.

De verbinding met de wijk

“Er gebeurt al heel veel op scholen rondom voeding en beweging. Ook op scholen waar wij vanuit JOGG niet betrokken zijn. Het verschil dat wij maken, is dat we proberen de wijk erbij te betrekken. We gaan bijvoorbeeld in gesprek met ‘de supermarkt om de hoek’, waar jongeren in de pauze en na schooltijd allerlei snacks kopen. Samen zoeken we naar een oplossing die een ‘win-win-situatie’ oplevert.

In Malberg zit de school in Centre Manjefiek. De Buurtbistro van Trajekt huist daar ook. In deze bistro kun je voor een lage prijs een maaltijd eten. Ook met hen gaan we in gesprek om te kijken of er verbinding mogelijk is. Of bijvoorbeeld de sportcoaches van Trajekt. Dat zijn jongeren die vanuit Trajekt de kans krijgen om sportcoach te worden. Zij gaan met kinderen en jongeren uit de wijk bewegen. Dat sluit natuurlijk mooi aan bij onze doelstellingen!”.

Over Fleur Verkade

Fleur Verkade is JOGG-regisseur in Maastricht. Ze werkt bij GGD Zuid-Limburg als adviseur gezondheidsbevordering. Ze zet zich nu als JOGG-regisseur in Maastricht in om een gezonde omgeving voor de jeugd te creëren en te zoeken naar verbindingen in het netwerk.